VRT en meemoo delen video en geluid met leerkrachten en leerlingen op Het Archief voor Onderwijs

Het Archief voor Onderwijs is het educatief webplatform van meemoo, Vlaams instituut voor het archief. Meemoo heeft als opdracht om audiovisueel materiaal in Vlaanderen zoveel mogelijk te digitaliseren, te bewaren én toegankelijk te maken voor het onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, professioneel gebruik en het brede publiek.

Nico Verplancke, algemeen directeur van meemoo: "We willen dat zowel de huidige als de komende generaties zoveel mogelijk kunnen genieten van en gebruik maken van archiefitems. Daarom investeren we in platformen als Het Archief voor Onderwijs.” 

Met Het Archief voor Onderwijs zet meemoo zich specifiek in om geschikte geluids- en beeldfragmenten aan te bieden aan het onderwijs, in lijn met de opgestelde eindtermen en leerplandoelen. Het Archief voor Onderwijs is in die zin letterlijk een audiovisueel archief op maat van leerkrachten met materiaal van meer dan 30 partners uit de Vlaamse media, cultuur en overheid. Leerkrachten vinden er allerlei Nederlandstalige filmpjes en audiofragmenten om hun lessen te verrijken en te illustreren. 

Audiovisueel materiaal in de lessen verwerken heeft heel wat voordelen:

• Jongeren groeien op in een digitale wereld vol geluids- en beeldprikkels. Ze zijn vertrouwd met audiovisueel materiaal en het spreekt hen aan.
• Geluids- en beeldfragmenten maken complexe begrippen of moeilijke concepten bevattelijk en tastbaar, zoals bijvoorbeeld ‘zwaartekracht’.
• Een audiovisuele aanpak stimuleert de digitale vaardigheden en mediawijsheid van de leerlingen. 

Ben je leerkracht aan een Vlaamse erkende secundaire school? Dan krijgen ook je leerlingen via jou toegang tot Het Archief voor Onderwijs. In de digitale DIY-werkruimte zet je opdrachten klaar voor je leerlingen. In een veilige omgeving laat je hen het medium verkennen dat ze het beste kennen. Laat hen videoclips bekijken, audiofragmenten beluisteren en televisiebeelden analyseren.

Op vraag van het onderwijs maakt een redactie van gedetacheerde leerkrachten vooraf een relevante selectie uit de miljoenen beschikbare geluids- en beeldfragmenten, waarbij ze rekening houdt met de leerplandoelen en eindtermen. Ze voegt ook audio- en videofragmenten samen tot uiteenlopende audiovisuele collecties op Het Archief voor Onderwijs, die direct inzetbaar zijn in de klas voor verschillende vakdomeinen en lesonderwerpen. Hiervoor kan de redactie van Het Archief voor Onderwijs onder andere putten uit talrijke VRT-programma's:

• Actualiteit en klasdebatten: Karrewiet (VRT NWS), KLAAR (VRT NWS), Het journaal (VRT NWS);
• Economie: De klas (Eén), Voor hetzelfde geld (Eén);
• Nederlands:Man over boek (Canvas), Man over woord (Canvas);
• Sociale-relationele competenties: Down the road (Eén);
• Wiskunde en wetenschappen: Superbrein (Ketnet), Factcheckers (Eén), De schuur van Scheire (Eén);
• Historisch bewustzijn: Kinderen van de migratie (Canvas), Kinderen van de Holocaust (Canvas);
• Cultureel bewustzijn en culturele expressie: De Canvasconnectie (Canvas), Culture Club (Radio 1).

Wetenschap komt bijvoorbeeld tot leven in het Canvas-programma Team Scheire. Daarin worden creatieve en concrete oplossingen ontwikkeld voor dagelijkse problemen die mensen ondervinden omwille een beperking of andere problemen. Interessant om te integreren in STEM-opleidingen en lessen techniek, technologie of wetenschappen.

(Lees verder onder de video.)

Leerkrachten in het lager onderwijs gebruiken Het Archief voor Onderwijs om bijvoorbeeld het Ketnet-programma De dokter Bea show te tonen, en zo relationele en seksuele thema’s op een moderne manier bespreekbaar te maken in de klas.

(Lees verder onder de video.)

De samenwerking tussen de VRT en meemoo heeft intussen geleid tot een aanbod van 1,8 miljoen VRT-fragmenten die worden bewaard in het meemoo-archief, en dat archief groeit nog dagelijks aan.

Fran De Vriese, coördinator Educatie bij de VRT: "Via de samenwerking met Het Archief voor Onderwijs geraakt het uitgebreide en waardevolle VRT-archief tot bij een extra publiek: leerkrachten en leerlingen. Zo slagen we erin om nog meer jonge mensen te informeren met onze breed-educatieve programma’s. De collecties die Het Archief voor Onderwijs aanbiedt bij het VRT-materiaal, zijn een echte meerwaarde voor leerkrachten."

Leen Debruyn, projectmanager onderwijs bij meemoo, bevestigt dat meemoo in samenwerking met de VRT en haar archiefdienst pareltjes uit het archief kan opdiepen op maat van elk vak. "Zo laat een leraar Nederlands een auteur zelf aan het woord in de klas via een videofragment, geeft een leerkracht mens en samenleving context bij de actualiteit op maat van jongeren met KLAAR en bijhorende collecties, of maakt een leerkracht natuurwetenschappen het concept ‘energiebronnen’ tastbaar met een documentaire over windturbines."

Het aanbod op Het Archief voor Onderwijs is gratis toegankelijk voor alle Vlaamse lesgevers, leerkrachten in opleiding en leerlingen secundair (in een Vlaamse erkende onderwijsinstelling). 

De beeld- en geluidsfragmenten mogen wel uitsluitend gebruikt worden voor onderwijsactiviteiten. Het brede publiek heeft met andere woorden geen toegang tot al die beeld- en geluidsfragmenten. Dat komt omdat het audiovisuele materiaal auteursrechtelijk beschermd wordt en dus niet zomaar vrij bekeken of beluisterd mag worden. Het Archief voor Onderwijs doet een beroep op de onderwijsuitzondering in het auteursrecht, en mag daarom wel beeld- en geluidsfragmenten beschikbaar maken voor de onderwijsactiviteiten van lesgevers en leerlingen.