De #klimaatraad

Nee, we moeten niet terug naar de tijd van paard en kar. Dat probeert Koen Meirlaen, leerkracht aardrijkskunde, zijn leerlingen mee te geven tijdens de lessen over klimaatopwarming. Er wordt nog veel onzin verteld. Terwijl de wetenschap er heus wel uit is. En het nu écht aan ons is. Toen de ouders van zijn leerlingen op de schoolbanken zaten werd er over klimaatopwarming nauwelijks gesproken. Veel mensen wisten totaal niet hoe de vork aan de steel zat. Nu weten we dat wel.

Klimaatgekkies, vliegschaamte, vleesverkettering… De klimaatopwarming heeft voor een ware woordenexplosie gezorgd. Dat is ook onze VRT-taalman en Van Dale lexicograaf Ruud Hendrickx niet ontgaan. Spreken we nu van een klimaatverandering of een regelrechte klimaatcrisis? Zowel de ‘believers’ als ‘non-believers’ hebben hun eigen woordenschat. Al windt de wetenschap er geen doekjes om, een woordenboek spreekt nooit een oordeel uit.

Wat als CO2 een deel van de oplossing kon zijn, in plaats van hét grote probleem van de klimaatcrisis? Geen idee is gek genoeg voor de immer positieve professor Annemie Bogaerts. Als hoogleraar chemie aan de UAntwerpen zoekt zij een oplossing voor het klimaatprobleem. Het wondermiddel? Plasma. In deze mysterieuze materie splitst professor Bogaerts CO2 op in aparte stukjes, om die dan op hun beurt om te zetten in nieuwe grondstoffen, zoals bijvoorbeeld biobrandstoffen. Met andere woorden: CO2 wordt ‘opgelost’ in een plasma en omgezet in iets nuttig. Het klimaatprobleem is er niet op een-twee-drie mee verholpen, maar dankzij het werk van wetenschappers als professor Bogaerts zetten we alvast een grote stap in de goede richting. En zeg nu zelf: zou de wereld niet een pak mooier zijn, als we onze problemen kunnen ombuigen naar oplossingen? Plasma heeft in deze vorm niets te maken met bloed. Het klinkt misschien als iets abstract, maar we kennen het allemaal. De zon is namelijk een plasma, alsook bliksem of het noorderlicht. Plasma is eigenlijk de vierde aggregatietoestand, naast vast, vloeibaar en gas.

Migratiedeskundige Johan Wets windt er geen doekjes om: de klimaatopwarming zorgt voor een groei van de vluchtelingenstroom. Als we de ijskappen verder laten smelten, dan mag Europa zich verwachten aan een grote toename van het aantal vluchtelingen dat hier zijn heil komt zoeken. Volgens een onderzoek van de Wereldbank zullen tegen 2050 meer dan 140 miljoen mensen op de vlucht zijn omwille van de klimaatverandering. De stijging van de zeespiegel zorgt dat landen overspoeld worden; de toename van extreme weersomstandigheden maakt dat sommige streken onleefbaar worden.  Het rijkere deel van de wereld kan al die toekomstige klimaatvluchtelingen niet allemaal opvangen. Daarom is er nu dringend nood aan een grote ommezwaai. Dat vraagt een langetermijnvisie en vooral politieke moed om verder te kijken dan de datum van de volgende verkiezingen. Het biedt geen garanties op populariteit, maar wie de toestroom van vluchtelingen wil tegengaan, moet even fel strijden tegen de klimaatverandering.

Als je het eindeloze gepraat over het klimaat beu bent, en vindt dat het nu tijd is voor actie. Als je niks hebt met grote theorieën, maar alles met (klein of groot) verzet tegen een ‘Vooruitgang’ die de aarde vernietigt. Als je het grappig vindt dat ze je een ‘heks’ noemen omdat je weigert je mond te houden. Als je vriendelijk bedankt voor gelijke rechten als dat wil zeggen dat méér vrouwen in topposities de wereld om zeep mogen helpen. Als je gelooft in het onmogelijke, omdat het onmogelijke niet onmogelijk is. Dan ben je misschien wel een ecofeministe, zonder dat je het weet. Sociologe Benedikte Zitouni over de ecofeministen: wie zijn deze vrouwen, wat willen ze, hoe gaan ze dat bereiken, bijten ze ook - en waarom zijn inheemse vrouwen de voortrekkers en inspiratiebron?

Journalist Jaap Tielbeke is gespecialiseerd in de klimaatmaterie. Hij schreef het boek ‘Een beter milieu begint niet bij jezelf’ en legt hier uit waarom hij allergisch is voor het groene geneuzel in de marge. Een beter milieu begint niet bij meer groene consumenten, maar wel bij dwarse burgers die overheden en de ware vervuilers tot daden moeten aanzetten.

Wij mensen zijn ontzettend slim, slimmer dan alle andere primaten. Véél intelligenter dan onze neefjes de chimpanzee, de bonobo en de gorilla. Daar twijfelen wij niet aan. Terwijl we dat net wél zouden moeten doen. Want als wij dan zo’n slimmerds zijn, waarom stevenen we vandaag dan met de hele planeet af op een mogelijk catastrofale klimaatcrisis?  Waarom zet een zo superieure apensoort als de mens zijn eigen bestaansvoorwaarden op het spel? We trokken naar de Zoo van Antwerpen en vroegen het aan primatoloog Zjef Pereboom (tevens gedragsecoloog, conservatiebioloog en onderzoeksdirecteur van de Zoo)

Schrijver, wetenschapper en voormalig politicus Jan Terlouw neemt het als grootvader en overgrootvader op voor de toekomstige generaties. Willen we voor hen een leefbare wereld achterlaten, dan moeten we nu iets doen aan de klimaatverandering. Het is nog mogelijk om er iets aan te doen, wij mensen kunnen dat. Maar dan moeten we het ook echt willen en niet te lang meer treuzelen.

Johannes Lievens over zijn #twominutesofearth project. 100 dagen lang gaat hij iedere dag de straat op met een bord met het opschrift '2 minuten voor het klimaat' en motiveert ook anderen om dat te doen. De stilte-estafette.