Retrospectieve van Bruno Vekemans in Havana
In totaal toont Bruno Vekemans (°1952, foto in tekst) 84 werken waarvan 4 uit zijn eerder gemaakte serie over Congo die 2 jaar geleden met veel allure in Antwerpen werd getoond.
In die periode geraakte Vekemans gefascineerd door de link tussen de Congo-cultuur en de Afro-Cubaanse traditie. 3 jaar geleden deed hij voor het eerst het Cubaanse eiland aan: hij maakte veel foto’s van "gewone" Cubanen. Foto’s die hij na interpretatie schilderde op doek.
Vorig jaar was Vekemans opnieuw op Cuba. Hij ontmoette er een priester van de Yoruba-religie. Deze religie mengde zich – via de slaventransporten vanuit West-Afrika – met het katholicisme.
"Het beeld telt"
“Bruno Vekemans is de eerste Europese kunstenaar die de Cubanen schildert door de ogen van een westerling”, aldus cameraman Jeroen Simoni die Vekemans volgde met de bedoeling later een documentaire over hem te maken.
Vekemans is een autodidact die als 7-jarige begeesterd werd door de schilderkunst: "Ik was toen aan zee op vakantiekamp. Op de dijk schilderde een oude man kleine marines of zeezichtjes. Elk kwartier was er een doekje klaar. Ik stond als vastgenageld zo gefascineerd was ik door de kleuren, het spel tussen licht en donker, de geuren,...", vertelde Vekemans ons 2 jaar geleden.
Voor Vekemans telt de schaduw: het licht is ondergeschikt aan de duisternis, dat is een van zijn karakteristieken. En nog een: zijn afbeeldingen zijn op het eerste gezicht gemakkelijk – “puur esthetisch” roepen de criticasters - maar dat is schijn: Vekemans is wel degelijk bezig met inhoud, met expressie, met de ziel van zijn personages. Deze uitbeelding maakt hij krachtig door zijn kleurkeuze – wij omschrijven het graag als "twijfelende" kleuren - en compositie. Hij schildert ook niet altijd scherp en fijntjes, integendeel, met een vod "verstrooit" hij de verf.
En hij ging goed kijken naar de groten van deze wereld: Picasso, Ensor, Spilliaert, Goya en Floris Jespers.
Sommige "cultuurpausen" verketteren Vekemans omdat hij te snel, te veel, en te weinig kritisch zou schilderen. Verwijten die ook uitstekende schilders van stillevens naar hun hoofd krijgen waarna ze zonder pardon geveegd worden bij de verdorde herfstbladeren.
En Vekemans pareert de kritiek: “In de schilderkunst telt voor mij het beeld, niet de boodschap. Geen geëngageerde betrokkenheid via mijn werk. De werkelijkheid is straffer dan de verbeelding. De manier waarop de verf op de ondergrond is aangebracht vertelt het verhaal, niet de voorstelling, die eerder bijkomstig is.”
Zijn werken zijn meestal olie op doek of achter glas, afgewisseld met voorstudies in gemengde techniek: gouache, aquarel of inkt op papier.
Een overzicht
Bij aanvang was het bedoeling om alleen de schilderijen met Havanna en bij uitbreiding ook Cuba als onderwerp te exposeren. De directie van het Museo Nacional de Bellas Artes wilde echter meer: een overzicht van Vekemans’werk van de laatste 15 jaar. En dus werden ook de ver- en stadsgezichten van Sydney en New York verscheept, aangevuld met enkele sterke werken uit zijn Congoserie. Volgend jaar wordt het ensemble in België aan het publiek getoond. En natuurlijk is het bedoeling om Cubaanse plastisch kunstenaars bij ons te introduceren.
Yves Jansen
Retrospectiva Bruno Vekemans
Museo Nacional de Bellas Artes (Havana, Cuba)
tot 5 december 2010