(Valse) positieve feedback verbetert onze sportprestaties aanzienlijk
Voor "Typisch mensen" werd aan rusthuisbewoners Louise, Mariëtte, Simonne, André en Maurice gevraagd om vier sportproeven te doen, die hun kracht, snelheid en flexibiliteit meten. Presentatrice Julie Van den Steen hield telkens bij hoeveel tijd de proefpersonen nodig hadden om een oefening af te werken.
De senioren voerden dezelfde reeks oefeningen twee keer uit. In vergelijking tot die eerste "nulmeting" voor de reeks complimenten presteerde de groep gemiddeld 20% beter in de tweede oefenreeks. Nochtans waren de resultaten van elke proefpersoon bij de eerste oefenreeks perfect normaal voor hun leeftijd. Toch verbeterden sommige ouderen zich spectaculair. Louise (zie onderstaande foto) halveerde maar liefst haar tijd op het tafeltikken, van 14 naar 7 seconden.
(lees voort onder de foto)
Placebo
De factor die de proefpersonen aanspoorde tot betere prestaties, was een leugentje om bestwil. Na de eerste oefenreeks riep Freek Braeckman elke deelnemer apart om hun resultaten te bespreken. Alle proefpersonen kregen de identieke mededeling te horen, dat hun biologische leeftijd op basis van hun sportprestatie opvallend lager ligt dan hun effectieve leeftijd. Een compliment van formaat, dat zijn effect niet mist.
Volgens Frederik Feys, doctor in de medische wetenschappen (foto), is de verklaring te zoeken bij het placebo-effect. "Dit draait rond een leugen: zolang mensen geloven dat dit werkt, zal het ook werken. Dit fenomeen werkt heel breed: dit hoeft niet per se om valse medicatie te gaan, het kan ook werken via een verbale suggestie. De positieve verwachting die je creëert, levert effectief een positief gezondheidseffect op. Zeker als "de leugen" op een open, relaxte manier wordt gebracht."
Keerzijde?
Louter door oprecht te geloven dat ze fysiek 5 tot 10 jaar jonger zijn dan hun werkelijke leeftijd presteren de 90-plussers gemiddeld 20% beter. "Een mooi resultaat: blijkbaar was het leugentje om bestwil een goed placebo", aldus Feys. Na de tweede oefenronde, en de bespreking van hun betere sportresultaten, worden de proefpersonen ingelicht over de leugen. De ontgoocheling is duidelijk merkbaar.
"De keerzijde van een placebo, is dat een leugen botst met ons rechtvaardigheidsgevoel", legt Feys uit. "Dat merk je aan de reactie van de ouderen: niet enkel de sfeer, maar ook het geloof in hun lichamelijk kunnen, zakt in elkaar. Daarnaast bestaat ook het risico op afhankelijkheid, dus we moeten placebo's vermijden en mensen in zichzelf laten geloven zonder leugens."