"We hoeven niet bang te zijn om aardbeien te eten"
Belgische consumenten hoeven niet bang te zijn van bestrijdingsmiddelen op voedsel. Vanmorgen waarschuwden Nederlandse specialisten voor de vele bestrijdingsmiddelen op aardbeien. Die zouden op elkaar inwerken, wat hun effect nog zou versterken. Pieter Spanoghe, professor gewasbescherming aan de UGent, relativeert: "Op lange termijn is er bijzonder weinig terug te vinden om te spreken van een groot risico."
Aardbeien bevatten zes keer meer schadelijke stoffen dan andere groenten en fruit. Dat schreef de Nederlandse krant Trouw vanmorgen op basis van steekproeven van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA, de tegenhanger van het FAVV bij ons). Elke aardbei is bespoten met gemiddeld 7 tot 8 stoffen , één partij aardbeien bevatte er zelfs 17.
Wie graag van aardbeien smult, verslikt zich allicht even. Is het echt zo erg als het artikel laat uitschijnen en kunnen we aardbeien voortaan maar beter links laten liggen? Professor Pieter Spanoghe, expert gewasbescherming aan de UGent, relativeert. "We hoeven niet bang te zijn om aardbeien te eten", zegt hij aan VRT Nws.
"Aardbeien zijn een gevoelig gewas, dat heb je allicht zelf ook al gemerkt. Als je een bakje aardbeien in de winkel koopt, durft er al snel wel eens schimmel op te staan. Hoe gevoeliger het product, hoe meer je het moet beschermen." Aardbeien worden met andere woorden bij de teelt dus inderdaad veelvuldig behandeld tegen schimmel.
Maar: "Aardbeien zijn een seizoensproduct. Je gaat er niet elke dag een halve kilo van opeten. Als je alles uitmiddelt, is er qua blootstelling op lange termijn bijzonder weinig terug te vinden om te spreken van een groot risico."
"Geen zorgen voor de Belgische consument"
Terug naar het Nederlandse onderzoek over aardbeien. Per afzonderlijke stof die op de aardbeien zaten, lag de giftigheid onder de norm (de "maximale residu limiet", de mrl). De regels werden niet overschreden en dus greep de NVWA niet in. Critici noemen die aanpak achterhaald. "Je moet niet kijken naar de giftigheid per afzonderlijke stof, maar naar het cocktail-effect. Als je alles bij elkaar optelt, als je kijkt naar hoe verschillende stoffen samen met elkaar reageren, kan je niet zeggen dat de consument beschermd is tegen de opname van te veel schadelijke stoffen", luidt het.
"Het cocktail-effect is iets speciaals", zegt professor Spanoghe. Hij werkte mee aan Acropolis, een Europees onderzoek dat het cocktail-effect van pesticiden naging. "Je moet kijken of je groepen bestrijdingsmiddelen kan afbakenen die inwerken op een bepaalde lichaamsfunctie of een onderdeel van ons lichaam. Ze werken bijvoorbeeld allemaal samen in op de lever, de rode bloedcellen... We kunnen inderdaad een aantal middelen samen optellen en zeggen: pas daarmee op. Maar om nu te vertellen dat dat al die middelen zijn die in aardbeien zitten, daar heb ik toch enig voorbehoud over."
Je eet natuurlijk niet alleen aardbeien, maar ook andere groenten en fruit. Ook daar heeft professor Spanoghe al onderzoeksgegevens over. "Als je alle bestrijdingsmiddelen die in alle groenten en fruit zitten bij elkaar optelt, kunnen we zeggen dat er voor de Belgische consument geen zorgen zijn. Met de totale som zitten we nog altijd onder de gezondheidsnorm."
Wat met bio?
Veel gehoord advies is om biologisch geteelde gewassen te kopen, maar Spanoghe plaatst daar kanttekeningen bij. "Die biologische groenten en fruit worden ook behandeld tegen schimmels, met zogenoemde biopesticiden. Dan moet je weer andere groepen bestrijdingsmiddelen definiëren, moet je ook daar de totale som van maken en bekijken of ze iets teweegbrengen in het lichaam."
Als je je eigen groenten en fruit kweekt zonder gebruik te maken van bestrijdingsmiddelen, heb je natuurlijk geen enkele blootstelling, zegt Spanoghe.