Wat gebeurt er in onze hersenen als we slecht slapen? Helpt een kop warme melk ?
Slapen is belangrijk, dat weten we ondertussen. Als we slecht slapen, voelen we ons niet alleen moe, we zien er ook moe uit. Het zijn onder meer onze hersenen die daarvoor zorgen. Slaapexpert Johan Verbraecken (UZ Antwerpen) legt het uit in een college voor de Universiteit van Vlaanderen en geeft tips om beter te slapen.
Ongeveer 20 procent van de mensen slaapt slecht. Met die vaststelling begint professor Johan Verbraecken zijn college. Nochtans gebeuren er tijdens onze slaap allerlei belangrijke dingen in onze hersenen. “Tijdens de slaap worden onze hersenen gereinigd. Er treedt als het ware een hersenspoeling op.” Die functie van slaap is nog niet zo lang bekend.
“Op het einde van de dag zitten de hersenen vol afvalstoffen. Het lukt dan niet meer goed om te functioneren”, vertelt professor Verbraecken. "Tijdens de nacht is er een sterke afname van adrenaline, het hormoon dat ons wakker houdt. Hierdoor komt er ruimte vrij tussen de hersencellen en kunnen de afvalstoffen worden afgevoerd."
Op die manier herstellen de hersenen zichzelf na een drukke dag vol prikkels en informatie. Tijdens de slaap wordt de belangrijke informatie verwerkt en opgeslagen, de minder relevante dingen worden gewist. “Het resultaat is dat we ’s morgens fris wakker worden en dat we ’s morgens beter problemen kunnen oplossen dan ’s avonds.”
Schoonheidsslaapje
Ook andere hormonen spelen een rol. Tijdens de diepe slaap wordt groeihormoon aangemaakt in de hypofyse, een klier aan de onderkant van de hersenmassa. Dat hormoon zorgt ervoor dat kinderen groeien en ontwikkelen, maar is ook voor volwassenen belangrijk.
“Groeihormoon bevordert het herstel van allerlei processen: de genezing van wondjes, de groei van nagels en haar. Groeihormoon bepaalt ook onze gelaatsexpressie, de kleur van onze huid en de stand van onze ogen. Als u er goed wil uitzien, moet u vooral goed slapen.” De term “schoonheidsslaapje” is nog niet zo gek bedacht.
Het slaapeffect van melk
Voldoende en goed slapen is dus belangrijk. Ondertussen weet iedereen wellicht dat onze smartphone ons letterlijk wakker houdt. Het blauwe licht van het scherm verstoort de aanmaak van slaaphormoon. Je gaat beter op een vast tijdstip slapen en staat best op steeds hetzelfde uur op. Je drinkt beter geen alcohol, cola, koffie of thee voor je naar bed gaat. Lichaamsbeweging en voldoende daglicht zien, vooral ’s ochtends, helpen dan weer wel om goed te slapen. Ook een warm bad of douche kunnen helpen. Al mag dat niet te lang, omdat onze lichaamstemperatuur dan stijgt, waardoor we toch weer minder goed in slaap raken.
En ook melk drinken kan helpen. “Melk bevat tryptofaan en dat is een stof die we nodig hebben om melatonine, of slaaphormoon, aan te maken. Maar dan moet je wel twee liter melk drinken. Dat is geen goed idee natuurlijk.” Toch zit er volgens professor Verbraecken een grond van waarheid in de theorie van melk drinken. “Terwijl we de kop warme melk vasthouden, zetten de poriën van onze handpalmen uit. Daardoor kunnen we beter warmte afgeven en raken we makkelijker in slaap.” Al kan de melk ook gewoon voor een placebo-effect zorgen.
Morgen vertelt muziekpsycholoog Mark Reybrouck waarom pianospelen goed is voor onze hersenen.