Europese Commissie wil klokkenluiders beter beschermen
De Commissie heeft een voorstel ingediend om klokkenluiders beter te beschermen. Dat hebben vicevoorzitter Frans Timmermans en Europees commissaris voor Justitie Věra Jourová gemeld op een persconferentie. De vele recente schandalen zoals Cambridge Analytica kwamen aan het licht door klokkenluiders die deze praktijken gemeld hebben.
De schandalen rond Dieselgate, Panamapapers, Luxleaks en nu Cambridge Analytica hebben allemaal één ding gemeen: ze zijn aan het licht gekomen dankzij een klokkenluider. Deze personen nemen zeer veel risico wanneer ze de wanpraktijken van het bedrijf waar ze werken blootgeven. Ze hebben bijvoorbeeld het risico om ontslagen of bedreigd te worden wanneer hun identiteit uitkomt.
Volgens vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans is het juridisch beschermen van klokkenluiders in het voordeel van het publiek belang om zo sneller praktijken als fraude, corruptie en belastingontwijking bij bedrijven op te sporen en te voorkomen. "Bepaalde praktijken kunnen ook schade brengen aan de gezondheid van mensen en aan het milieu. Er zou geen straf mogen zijn voor diegene die goed doen", besluit Timmermans.
Er zou geen straf mogen zijn voor diegenen die het goede doen
Bescherming van werknemer tot stagiair
De nieuwe wet zou veilige kanalen van rapportage binnen een organisatie, maar ook aan overheidsinstanties vereisen. Na rapportage zullen de klokkenluiders beschermd worden tegen ontslag, degradatie of eventuele andere vergeldingsmaatregelen. De bescherming van klokkenluiders slaat op zowel zelfstandigen als freelancers, leveranciers, vrijwilligers, stagaires en sollicitanten.
Daarnaast zullen nationale overheden verplicht worden om voorlichting te geven aan overheidsinstanties over hoe ze best omgaan met klokkenluiders. Alle bedrijven met meer dan 50 werknemers of met een jaaromzet van meer dan € 10 miljoen zullen een procedure moeten opzetten binnen het bedrijf om de rapporten van klokkenluiders te behandelen.
"Goede stap maar verre van perfect"
ETUC, het Europees Verbond van Vakverenigingen, is tevreden met het wetsvoorstel, maar volgens hen is het niet voldoende. "Het voorstel om interne rapportagekanalen in te stellen heeft voordelen, maar kan ook voorkomen dat de waarheid naar buiten komt", aldus Esther Lynch, de confederale secretaris van ETUC. Een gevoelig rapport zou zo bijvoorbeeld binnen de muren van het bedrijf kunnen blijven.
Verder worden de werknemers- en werkgeverswetten niet opgenomen in de lijst van beschermingen. Zo zou een klokkenluider bijvoorbeeld praktijken kunnen rapporteren waarbij schade aan dieren of aan het milieu is geleden, maar niet bij schade aan werknemers of werkgevers. Dit is problematisch volgens ETUC.