Tom Van de Weghe: "De "accordeonpolitiek" van Kim werkt"
Noord- en Zuid-Korea willen dit jaar nog definitief vrede sluiten én ze willen een kernwapenvrij schiereiland. Dat zijn de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in overeengekomen tijdens een opgemerkte en historische ontmoeting. Daarom vier vragen voor onze Azië-expert Tom van de Weghe.
1. Was dit echt een historische ontmoeting?
Je moet oppassen met het gebruik van termen als "historisch" voor gebeurtenissen, maar vandaag is het wel terecht. In 2000 en 2007 waren er ook al ontmoetingen tussen de hoogste Koreaanse leiders, maar zo ver als vandaag zijn ze nooit gegaan.
Vorige ontmoetingen hebben eigenlijk nooit iets opgeleverd, die van vandaag heeft wel iets opgeleverd: Noord- en Zuid-Korea maken aanstalten om echt een oorlog te beëindigen die 68 jaar geleden begonnen is en misschien wel om kernwapens te dumpen.
2. De ontmoeting verliep in een opvallend ontspannen sfeer, na de oorlogsretoriek van amper enkele maanden geleden. Hoe verklaar je dat?
Het is in feite Kim Jong-un die de opening gemaakt heeft, hij speelt een belangrijke rol in dit verhaal. Kim heeft natuurlijk raketten en kernwapens getest het voorbije jaar en heeft daardoor zelfvertrouwen gekregen.
Noord-Korea beschouwt zichzelf als een kernmacht en vindt dat het nu het moment gekomen is om op de pauzeknop te drukken. Nu willen de Noord-Koreanen de kans grijpen om diplomatieke gesprekken te beginnen, wat ze zonder die wapens niet gekund zouden hebben.
3. Hoe groot is de kans dat Noord-Korea de wereld een rad voor de ogen draait?
Dat risico is reëel. Hoe hoopvol ook wat er vandaag gebeurd is, over een maand kan de wereld er weer anders uitzien. Ik noem het de ‘accordeonpolitiek’ van Noord-Korea. Noord-Koreanen dagen graag uit, ze trekken de accordeon open. Eenmaal ze een bepaalde stap bereikt hebben –zoals met de afstandsraketten en hun kernwapens- binden ze weer in, de accordeon gaat dicht. Zo winnen ze terrein.
Je ziet dat Kim Jong-Un de agenda bepaalt. Hij maakte de opening, eerst tijdens zijn nieuwjaarspeech, dan met de Olympische Winterspelen, daarna met de uitnodiging aan de Amerikaanse president Donald Trump. Dat wijst op een grote zelfverzekerdheid.
Maar de kans dat Kim Jong-Un inbindt en zijn kernwapens afgeeft zoals Trump zou willen, die kans is bijzonder klein. Waar de grootvader en vader van Kim decennia aan gewerkt hebben, ook om au sérieux genomen te worden, dat gaat hij nooit in de vuilnisbak gooien. Mocht hij doen wat Donald Trump wil, dat zou pas absoluut historisch zijn.
4. Wat is de verdienste van Trump?
President Trump heeft de voorbije maanden gedreigd met een militaire aanval ("fire and fury") tegen Noord-Korea. Die druk heeft mogelijk een rol gespeeld. Maar zoals ik net al zei, is het vooral Kim Jong-un die de opening gemaakt heeft.
Bovendien speelt de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in ook een rol. Je mag niet vergeten dat hij verkozen is omdat hij net als belangrijkste verkiezingsbelofte had om de spanningen te doen dalen. Die verschillende elementen, Kim, Moon en Trump hebben op mekaar ingewerkt, waardoor je deze situatie krijgt.
Maar de Verenigde Staten en president Trump zullen zeker hun rol moeten spelen. Zonder het fiat van de VS kan er geen vrede komen op het Koreaanse schiereiland. Trump wil die kernwapens weg, maar zoals ik niet zet, zal dat niet zo eenvoudig zijn als hij hoopt.
Kijk naar hoe Trump het kernakkoord met Iran in de vuilnisbak wil gooien, terwijl dat akkoord net de ingrediënten bevat die nodig zijn voor een akkoord met Noord-Korea. Trump zal moeten oppassen dat hij niet te zwak overkomt of te vlug akkoord gaat met dat wat Noord-Korea voorstelt.