De vijf boeken die het leven van Sofie Lemaire veranderd hebben

LangZullenWeLezen.be is een community waarin lezers inspiratie kunnen vinden en zelf hun favoriete boeken kunnen delen. Ook 10 VRT-gezichten vullen er hun virtuele boekenkast en leggen er uit waarom een boek hen zo aangesproken heeft.  Lemaire is met veel plezier de ambassadeur voor Canvas. 

"Door LangZullenWeLezen moet ik nu ook meer lezen", legt ze uit.  "Ik vind het onnozel om mee te doen en dan 4 boeken te lezen in een jaar.  Ik ben een dertiger met een huishouden en een job. Het eerste wat er bij inschiet zijn luxemomentjes met een boek. Het is fijn want dit project verplicht mij om die terug te pakken en om actief op zoek te gaan naar momenten wanneer ik kan voortlezen. Ik ben blij dat ik mezelf op die manier verplicht om het terug in handen te nemen."  

Haar vaste leesmoment is de avond. "Ik heb ook een kindje rondlopen, dan weet je dat je overdag niet te veel meer moet proberen te lezen. Het probleem is wel dat ik heel snel in slaap val bij het lezen, dan komt er zo'n ontspannen gevoel over mij. Ideaal is rond 19 à 20 uur beginnen, een klopje krijgen, 10 minuten slapen en dan kan ik nog 3 uur lang doorlezen. Dus 's avonds en bijna altijd liggend." 

De eerste auteur die Sofie Lemaire naar voren schuift, is Bill Bryson (66), een Amerikaanse historicus die in Engeland woont.  In "Een huis vol" vraagt Bryson zich af hoe zijn Britse dorpswoning tot stand gekomen is en doorgrondt hij de geschiedenis van huiselijke vanzelfsprekendheden aan de hand van een reis door de kamers van zijn eigen huis. Hoe komt het dat peper en zout onze basiskruiden zijn? Hoe leefden de dienstmeiden samen met hun meester zonder dat ze gezien werden? Waarom hebben vorken 4 tanden en niet 3 of 5?

"Een fantastisch boek", volgens Lemaire, die Bryson omschrijft als "een meester-verteller, met veel humor".  "Mochten er T-shirts bestaan van Bill Bryson, ik zou ze elke dag dragen.  Door de verhalen die hij eruit pikt, heb ik een enorme liefde voor geschiedenis gekregen -hoewel ik er nooit echt veel mee bezig geweest ben- en ben ik ook andere boeken over geschiedenis gaan lezen." Het boek was voor haar ook de rechtstreekse aanleiding om het panelprogramma "Bloot en speren" (op Vier) te maken. "Het is voor mij een essentieel boek, ik heb het al zeker aan 10 mensen cadeau gedaan, onder het motto: spread the love." 

"Een huis vol" bracht haar de liefde voor geschiedenis bij en dankzij "Een kleine geschiedenis van bijna alles" wilde ze plots wetenschapper zijn. "Dit is naar mijn gevoel iets dat je verplicht moet krijgen in de middelbare school om te lezen. Tot mijn 18^e  was ik ervan overtuigd dat de wetenschappelijke vakken niets voor mij waren. "

"Maar je leest het en je denkt: damn, ik had wetenschapper willen zijn, er zit een bioloog in mij, je raakt plots gefascineerd door iets banaals als mos waar hij dan keilang over doorgaat, ineens begrijp je het hele universum, de sterren, ... Je leest het, je snapt het en je krijgt er ook een liefde voor. Hij slaagt erin om je een passie te geven voor iets waarvan je niet wist dat je die bezat. Het is een soort droomleraar. En een droomnonkel met wie je aan het haardvuur wil zitten. Van hem heb ik geleerd dat je alles aan iedereen kan vertellen, je moet gewoon weten hoe je het moet vertellen, de juiste verhalen naar voren brengen." 

Ook de Nederlandse schrijver Arthur Japin heeft een belangrijke rol gespeeld in het leven van Sofie Lemaire. "Een schitterend gebrek", het geromantiseerde verhaal van Casanova, was haar afstudeerproject in de opleiding Woordkunst. 

"In mijn opleiding ben ik maandenlang met "Een schitterend gebrek" bezig geweest. Voor “Culture club” en LangZullenWeLezen heb ik dan recent “Kolja” van hem gelezen.  Ik voel dat het zo’n taal is die ik heb geïncorporeerd. Wat Japin heel goed doet, is een wereld opbouwen, het is gewoon een heel fascinerende reis door de geschiedenis die je maakt. Japin heeft ook een fijn, voornaam taalgebruik. Het prachtige is dat je er door die boeken zo eens helemaal uit bent."

Lemaire interviewde Japin ook voor "Culture club".  "Toen ontdekte ik dat hij een heel zware jeugd heeft gehad. Zijn boeken zijn voor hem ook een manier om te ontsnappen aan het echte leven, of aan zijn echte herinneringen. Daardoor vind ik het nog indrukwekkender. Hij doet het voor zichzelf, maar creëert ook dat effect bij de lezer."

Ingmar Heytze is een Nederlandse dichter die volgens Lemaire wat onder de radar blijft en misschien zelfs onderschat is, maar die haar de liefde voor poëzie heeft bijgebracht.  "Hij is diegene die samen met Herman de Coninck en Joost Zwagerman de wereld van de poëzie heeft opengedaan voor mij, iets waar ik geen affiniteit mee had toen ik de middelbare school uitkwam."

"Heytze heeft een heel toegankelijke poëzie, intussen kan ik al wat meer aan. Hij blijft een speciaal plaatsje hebben omdat er ook heel veel humor en prachtige beelden in zijn werk zitten. “Ik ben er voor niemand” is een verzameling prozaminiaturen, waarin je wel voelt dat hij een dichter is."

"Het gaat over een man die afscheid heeft moeten nemen van een vrouw die hij Egel noemt. De man zelf wordt Retour Afzender genoemd. Hij bevindt zich in een universum waarin ook een vos, een klein vervelend kaboutertje en een eenhoorn rondlopen. Het is dus een absurd, gekkig boekje, maar heel poëtisch en prachtig van ideeën en gedachten. Ik heb het vroeger kapotgelezen. Er staan ook mooie tekeningen in. Het bestaat uit dagboekflarden, conversaties met Egel, beschrijvingen van conversaties met die kabouter. Als je alles samenlegt kom je tot een verhaal, maar je kan het ook apart lezen. Een echte aanrader." 

"Ik heb nu al lang niets meer van hem gehoord of gelezen. Ik weet wel dat hij een soort van stadsverlatingsangst had. Hij ging maar zover zijn brommer hem kon brengen. Voorts verliet hij zijn stad niet. Hij gebruikt zijn schrijven, denk ik, om te reizen. Je voelt de kleinschaligheid van zijn universum in zijn fijne werkjes." 

"Het is een plezant boekje, het is ook gewoon mooi met een cover in blauw en goud. Ik heb een fetisj voor de vorm van boeken en laat mij bij de aankoop van een boek ook vaak door de kaft leiden. Mooie boeken kunnen mij makkelijk verleiden. Als de New York Times het aanraadt en de korte samenvatting is er dan ook nog boenk op, dan heb ik het bijna altijd mee. Ik laat me hard leiden door het uiterlijk van een boek."

"Voor LangZullenWeLezen krijg ik nu ook boeken waarvan ik totaal niet weet waarover ze gaan. Zo kreeg ik als tip van Phara de Aguirre "Vaderland" van Fernando Aramburu, een boek dat ik op het eerste gezicht nooit zelf zou kiezen. Maar het is fantastisch. Vanaf nu ga ik alleen nog aan mensen vragen: Wat moet ik lezen? Niet omdat je mij kent of omdat je denkt: dat is iets voor Sofie, maar wat vind jij nu het beste boek?"

Lemaire is ook grote fan van de Noorse schrijver Johan Harstad. "Max, Mischa & het Tet-offensief" is een joekel van een boek, zo'n 1.200 bladzijden, maar je krijgt wel het leven van iemand en alle mensen om hem heen mee." Harstad werkte er bijna 10 jaar aan. 

"Wat mij aan hem zo aanspreekt,  is dat het iemand is die een heel moderne toon heeft. Hij heeft een manier van vertellen die voor mij als dertiger heel herkenbaar is, het is iemand van deze generatie die aan het woord is. Het is een gevoel, maar wanneer je boeken van oudere mensen leest,  word je vaak geconfronteerd met "oudere gedachten".  Je kunt daar veel over bijleren, maar je voelt er niet noodzakelijk affiniteit mee. Bij Harstad voel ik heel erg: dat is iemand van nu, hij heeft, denk ik, ongeveer dezelfde leefwereld als ik. Dat komt heel hard binnen. Ik heb bij het lezen het gevoel: jij zegt wat ik denk. Dat is een heel rare belevenis."

"Wat hij fantastisch doet, is dat er vaak ineens een bijgedachte opduikt die niets te maken heeft met hoofdverhaallijn. Dat komt er als een gulp uit, dat afwijken kan zo’n 3 bladzijden duren en dan gaat het verhaal voort. Het is een interne monoloog die je wel kunt blijven volgen. Dit boek lees je echt op karakter, puur omdat het zo veel is, want het leest fantastisch en vlot. Heel praktisch: je kunt het boek zelfs niet boven je hoofd houden om te lezen, want als je het laat vallen op je gezicht, doet dat pijn. Het is een heel onpraktisch boek, maar hij heeft een fantastische taal." 

Tot slot kiest Lemaire voor de autobiografie van de frontman van Eels: ""Things the grandchildren should know" van Mark Oliver Everett.

E van Eels beschrijft daarin hoe iedereen rond hem gestorven is, maar doet dat op een erg relativerende manier. "Ik vind dat boek fantastisch. Hoe hij met al die miserie omgaat. Ik las dat boek en ik dacht: dat moet ik op de eerste rij van mijn boekenrek houden. De dag dat ik een serieuze tegenslag heb, moet ik dat boek terug bovenhalen. Het is zo'n boek waarvan je weet: op een bepaald moment ga ik hier nog veel kunnen uithalen. Je kunt alleen maar bewondering voor hem hebben." 

"Op dit moment in mijn leven, kies ik dus voor deze boeken, maar 5 jaar geleden waren het misschien andere boeken geweest", besluit Lemaire. "Er zijn er maar een paar die je heel je leven gaat blijven meenemen, denk ik."