Toen was roken nog stoer

Vroeger was alles dus niet beter. Vroeger was roken bijvoorbeeld de gewoonste zaak van de wereld. Ik heb de tijd dat sigaretten roken goed was voor de gezondheid - volgens de reclame althans - niet meer meegemaakt, maar veel scheelde het niet. Ik denk dat ik op mijn dertiende, veertiende mijn eerste sigaret heb gerookt.

Roken was stoer. Nu zou dat cool heten, vermoed ik, maar wat weet ik ervan. Misselijk dat ik die eerste keer was na die paar trekjes aan de sigaret van een kameraadje uit de jeugdbeweging.  Maar alles went. Ook het inademen van giftige rook.

Mijn grote probleem (en dat van mijn kameraadjes) met roken was dat sigaretten geld kostten. Zelfs als je ze per pakje van vijf kocht, zelfs als je ze per stuk  kocht - wat kon in de snoepwinkel van Bernadette in Bonheiden - dan nog volstond ons meestal karige zakgeld niet om een verslaving in spe te bekostigen. En dus pikten wij bendegewijs sigaretten bij kruidenier Schellemans.

De ene leidde de aandacht van de winkelier af, de ander liet pakjes in zijn zakken verdwijnen. We konden niet kieskeurig zijn, daar hadden we geen tijd voor, en zo maakten we kennis met wonderlijke merken als Davros en Gold Dollar (geparfumeerd!).

Of ik pikte thuis pakjes uit de voorraad van mijn vader die ze per sloef kocht. Helaas rookte mijn vader Groene Michel zonder filter, sigaretten met sterke, vieze tabak. Maar nood breekt wet. Ik heb maar één keer in mijn leven grotere smeerlapperij gerookt: Cory. Dat was alsof je op een pijpje teer zat te zuigen.

Maar goed: roken was dus doodnormaal. Niemand maakte zich zorgen over eventuele nadelige gevolgen. Die gevolgen waren overigens ook nog niet bekend. Of toch niet bij ons. Na een poosje stiekem roken (thuis op het ouderwetse gemak; het is een wonder dat dat nooit in de lucht is gevlogen wanneer ik er gauw gauw mijn sigaret moest ingooien), kreeg ik vaderlijke goedkeuring om binnenshuis te roken. Hijzelf was inmiddels overgeschakeld op een populaire filtersigaret maar helaas stak zijn voorraad nu achter slot en grendel.

Op school was roken vanaf het hoger middelbaar toegelaten. Weliswaar niet in de klas maar wel op de speelplaats. De leraars rookten ook, uiteraard. Een pakje van 25 kostte in die tijd – het eind van de jaren zestig - 12,5 frank, dertig eurocent ongeveer. Ik ben stug blijven doorroken tot in de zomer van 1982. Een pakje sigaretten van 25 kostte toen vijftig frank, of 1, 25 euro.

Ook op de toenmalige BRT was roken de regel en niet de uitzondering. Ik heb er begin dit jaar nog over verteld in De Wereld Vandaag op Radio1. Zelfs in de televisiestudio’s mocht een stinkstok worden opgestoken. Op alle oude foto’s wordt er gepaft, kringelt vrolijk blauwgrijze rook, staan er volle asbakken.

Stoppen met roken bleek niet extreem moeilijk (sorry!), ook al rookte ik op het laatst drie pakjes Belga per dag. Maar het rare was dat ik er helemaal geen probleem mee had dat andere mensen bleven roken (en ik dus vrolijk passief meerookte en deelde in de stank).

Ik denk dat de omslag pas in de jaren negentig is gekomen, toen onomstotelijk was bewezen dat roken bijzonder schadelijk was/is en het gelobby van de tabaksindustrie niet meer werkte. Bij de omroep mocht roken alleen nog maar op de gang, en toen enkel nog in een glazen kot, en toen alleen nog maar buiten, onder een afdak.

Toen ik bij de VRT vertrok was de omroep al jaren een rookvrije zone. Zijn rokende personeelsleden beklagenswaardige en zielige paria’s. Deins ikzelf terug als ik een lokaal betreed waar gerookt is/wordt. Het kan verkeren.

Maar dat er in 2018 nog een campagne als “Generatie Rookvrij” nodig is om onze kinderen te beschermen tegen tabaksverslaving, gaat eigenlijk wel mijn petje te boven.