Apen met meer vrienden hebben meer kans om de winter te overleven

Gedragsecologen bestudeerden wilde berberapen in Marokko, en ontdekten dat apen met meer sociale partners - de apen die ze vlooiden en door wie ze zich lieten vlooien - 's nachts in grotere groepen dichter op elkaar kropen dan dieren met minder sociale partners. Dat liet de socialere apen toe meer energie over te houden voor hun groei en de voortplanting. 

Deze methode om warm te blijven, die sociale thermoregulatie genoemd wordt, betekent dat de apen met meer "vlooipartners" warmer bleven, zodat ze minder energie moesten steken in het handhaven van hun lichaamstemperatuur, en minder blootgesteld werden aan "omgevingsstress". En die factoren maakten het waarschijnlijker dat ze de winter zouden overleven.  

De studie is de eerste die aantoont dat dergelijk sociaal "samenkruipen" een mechanisme kan zijn dat verbonden is met een grotere "fitness". Dat is de term die biologen gebruiken om te meten hoe goed dieren zich redden in hun plaatselijke ecologische omstandigheden, en die meestal gemeten wordt aan de hand van hun succes bij de voortplanting en hun overleving.

De wetenschappers onderzochten het vlooigedrag en de hierarchie van twee groepen wilde berberapen overdag, voor ze hun slaapplekken opnamen en keken hoeveel apen er samengekropen waren als voorbereiding voor de nacht. 

Ook de luchttemperartuur en of het geregend of gesneeuwd had, werd genoteerd, evenals de hoeveelheid tijd die de apen doorbrachten met vlooien, hun dominantiepositie, en of het paar dat elkaar vlooide, bestond uit apen van hetzelfde of van het tegengestelde geslacht.

De onderzoekers ontdekten dat apen die meer tijd samen doorbrachten met vlooien, meer geneigd waren samen te kruipen, en dat ze samenkwamen in grotere groepen als er neerslag viel of als het koud was. Die bevindingen bevestigen eerder onderzoek dat grotere dicht op elkaar gepakte groepen een gedragsantwoord zijn op de ongunstige impact van koudere klimaten.  

Volgens de onderzoekers kan dit groepsgedrag en het mogelijk verband met een toegenomen biologische "fitness" bij heel wat soorten onderzocht worden.

"Sociale thermoregulatie door in een groep dicht opeen samen te kruipen, gezamenlijk te nestelen, of gezamenlijk op stok te gaan bij vogels, is een wijdverspreid gedrag dat bij een hele reeks van soorten wordt aangetroffen, en dit zou dus een wijdverspreid mechanisme kunnen zijn dat positief sociaal gedrag verbindt met een evolutionair voordeel", zei Liz Campbell op de website van de University of Lincoln. Campbell is programmadirecteur bij de Moroccan Primate Conservation Foundation, en eerder bestudeerde zij aan de University of Lincoln het sociaal gedrag van berberapen. 

"In de ecologische omstandigheden van onze studie, waar de berberapen ernstige energietekorten ondervinden in de winter, kunnen de voordelen die sociale thermoregulatie biedt, verklaren waarom de meer sociale apen meer kans maken om de winter te overleven. In minder extreme klimaten zou een effectievere sociale thermoregulatie een grotere investering toelaten van energie in groei en in voortplanting, wat bijdraagt tot de langere levensduur van meer sociale individuen uit andere soorten, het grotere aantal nakomelingen dat ze hebben, en de betere overlevingskansen van die nakomelingen."   

Hoewel eerdere studies al het verband tussen positief sociaal gedrag en fitness onderzocht hebben, bekeken die vaak gedragingen die niet algemeen toepasselijk zijn bij verschillende soorten, zoals steun van de sociale partners in gevechten, bescherming tegen infanticide - het doden van de kleintjes -, of de vermindering van stress door het verzorgen van de vacht.

"We waren op zoek naar een gedragsmechanisme dat mogelijk toepasbaar zou zijn bij een divers scala aan soorten om het fitness-voordeel te verklaren van sociale banden. We hopen dat onze studie verder onderzoek op dit gebied zal stimuleren, wat zal helpen om het voordeel van het vormen en in stand houden van socialen banden te begrijpen, en zo ook de evolutie van complex sociabel gedrag", zo zei Campbell.    

De studie is uitgevoerd door doctor Bonaventura Majolo, een gedragsecoloog aan de School of Psychology in de Britse University of Lincoln, samen met Liz Campbell. 

"Bij verschillende soorten heeft onderzoek blootgelegd dat de meest sociabele individuen in een groep meestal betere overlevingskansen hebben, langer leven, meer nakomelingen hebben en dat meer van hun nakomelingen overleven", zo zei Majolo in een mededeling op de website van de University of Lincoln. 

"We weten uit eerdere studies bij een aantal soorten, dat het aangaan van sociale banden een positief effect heeft op de overleving en de voortplanting, maar hoe dat precies in zijn werk ging, was niet duidelijk."

"Berberapen waren een ideale soort om te bestuderen, vanwege de variërende sociale relaties die ze hebben met de metgezellen in hun groep, en wegens de extreme weesomstandigheden waaraan ze blootstaan, zoals koude winters waarin het sneeuwt, en hete en droge zomers. We ontdekten dat de meer sociabele apen in de winternachten samen kropen met hun sociale partners, en dat dit leidde tot de vorming van grotere groepen als het regende of als het kouder werd."

De studie van het team van Campbell en Majolo is gepubliceerd in "Scientific Reports" van "Nature".