Reginald, gewezen paracommando: "Zenmeditatie is een schoen die mij past"

Deze week vertelt VRT NWS de verhalen van jonge mensen die op zoek zijn naar de zin van het leven. Waar vinden ze die houvast? 

"Ja, dat dacht ik ècht", zegt Reginald. Het leger? Nee, daar associeer je deze man echt niet mee. Hij spreekt bedachtzaam, zacht, bijna dromerig. De ochtendzon valt binnen in het leeszaaltje van een voormalig kasteeltje. De trauma's van zijn kindertijd - geliefde oma sterft terwijl de ouders scheiden - lijken neergelegd. Als tegenreactie ging hij later toen hij groter was in het leger, hij moest presteren, de beste en de strafste zijn.

Hij volgde de zwaarste opleiding en ging vaak op gevaarlijke missies. De laatste was Rwanda, Operatie Silverback, een van de ophefmakende interventies van Belgische militairen. Hier in de Kempense natuur lijkt het ver weg. Voor mij zit een man in vrede met zichzelf. Daar is hij niet zomaar geraakt, het was een hele weg terug van het prestatiepad. De gebeurtenissen in Rwanda zijn scharnierstuk in zijn verhaal, een van groot geloof en een koude douche. 

Beluister hier het hele verhaal over Rwanda,  een ouder interview van Koen Fillet met Reginald op Radio 1.

Natuurlijk is Reginalds verhaal extreem: niet iedereen heeft zo'n pijnlijke historische momenten meegemaakt. Maar veel van wat hij vertelt is herkenbaar, en toepasbaar op "kleinere" sores. Bijvoorbeeld dat je na zo'n ervaring in een context zit die je niet kunt delen, te weinig mensen om je heen hebben gezien wat jij zag. Bijvoorbeeld dat er weinig plek is voor wat je "rouw" zou kunnen noemen, of "eenzaamheid". Heel veel mensen kennen het wel, zitten erin, of zijn het gewoon, maar de tolerantiegraad is laag. "Mensen hebben het wel gehad met eenzaamheid enzo," zegt Reginald. "En dan zijn er op korte termijn een aantal zéér effectieve remedies."

Reginald verlaat Defensie. Dankzij zijn "geluksjetonneke" -ze zijn niet altijd eerlijk verdeeld maar iedereen heeft er wel wat- rolt hij in een "goei" job' en werkt zich te pletter. Tot hij op de Brusselse ring beseft dat hij op dat eigenste moment elders in het land zijn kinderen moet ophalen. Het licht gaat uit. De zin van je bestaan alleen in je werk stoppen, dat is het ook niet. 

Hoe eenzaam kun je zijn? Een prijs die je betaalt. Niet jij als individu alleen, maar ook je omgeving. Op zo'n moment voel je de tomeloze diepte. En je weet dat wat niet goed zit er op rare manieren uitkomt. "Het zijn knipperlichten. Ik kreeg toen een boek van mijn vrouw, "Leven in de maalstroom" van Edel Maex. Dat heeft een ommekeer ingezet."

Tegelijk gebeuren er een paar tragische dingen in Reginalds omgeving. Een muziekjuf van een van de kinderen wordt ongeneeslijk ziek. Hij wil iets doen, weet niet wat. Als een soort overwinning op zichzelf - dat soort gebaren voelden onhandig -  brengt hij haar een kopie van "zijn" boek. En kijk, hij krijgt iets terug. 

Reginald voelt heel duidelijk dat hij zich ergens bij moet aansluiten, dat het alleen niet gaat. Hij gaat naar de schrijver van het boek over de maalstroom, naar Edel Maex, en sluit zich aan bij zijn zen-groep.

Elke woensdag twee uur mediteren... het lijkt een hele opdracht voor een drukke energieke mens. Elke week twee uur gaan zitten en je gedachten los te laten. "Weet je," mijmert hij,"Het is geregeld. Het is daar gewoon. Je kunt er gewoon bij gaan. Het is een traditie, kennis die al vele generaties is doorgegeven."

Daarom is meditatie een act van mateloze liefde. Vaak ervaren mensen dit als volkomen zinloos. Dat is het ook, toch als je zin definieert als de discrepantie tussen waar je nu bent en waar je zou moeten zijn. En juist daarom doen we het.  (Website Leven in de Maalstroom)

Er zijn vele "scholen" in meditatie. Dat wij in het Westen onze geprikkelde geest niet op dezelfde manier kunnen laten niet-werken als een van kleinsaf getrainde boeddhistische monnik is nogal wiedes. Het is hier ook een ander leven, dus misschien ook een andere, meer westerse meditatie. In de groep van Edel Maex is het toelaten wat er is, niets vasthouden en niets afhouden. Niets anders zijn dan wat je nu bent. Er is geen ware zelf buiten dit. "Het is je ademhaling volgen. Je leert het verschil te zien tussen wat echt is en wat is ingegeven uit angst," vult Reginald aan. 

Delen is een van de kenmerken van zingeving, dat leerden we al van professor Verhaeghe. Ook samen mediteren schept een band, het wordt iets dat je deelt. Reginald heeft in al die jaren nog maar weinig meditatieavonden gemist. "Ik zou het ook niet volhouden zonder die groep, zonder die traditie," zegt hij. "Mijn zus vraagt mij dikwijls hoe ik dat klaarspeel elke woensdag, zij moet al zoveel moeite doen voor de zumba! Maar ik moèt aansluiten."

Het leven is een leerpad, dat zeggen de boeddhisten al eeuwen. "Wat het precies doet, die meditatie,  kan ik niet omschrijven. Elk woord maakt het kleiner. Voor mij is het een vanzelfsprekendheid."