Wat is 'Ndrangheta, de machtige Italiaanse maffiaorganisatie met tentakels tot in ons land?
In verschillende Europese landen hebben de politiediensten hun pijlen gericht op de 'Ndrangheta, een Italiaanse maffiaorganisatie. Onder meer in ons land werden mensen gearresteerd. De Italiaanse maffia lijkt iets uit een ver verleden, maar blijkt nog een bittere en harde realiteit. Wat is die 'Ndrangheta, de machtigste maffiaorganisatie van Italië met tentakels tot ver daarbuiten?
De 'Ndrangheta uit de Italiaanse regio Calabrië was lange tijd gekend als het minder beruchte broertje van de Siciliaanse Cosa Nostra, maar heeft dat imago intussen helemaal van zich afgeschud. "Ndrangheta is de sterkste Italiaanse maffiaorganisatie", duidt professor Letizia Paoli, professor criminologie van de KU Leuven.
Het woord "Ndrangheta" stamt uit het Grieks en betekent "Verbond van mannen van eer". De organisatie vindt haar wortels rond 1860, wanneer een groep Sicilianen door de Italiaanse regering van het eiland verbannen wordt. De mannen trekken naar Calabrië en vormen daar kleine criminele bendes.
Dat ze in al die jaren een pak groter geworden zijn, is een understatement. Volgens de FBI waren er in 2018 zo’n 160 cellen of families met in totaal 6.000 leden. "De Ndrangheta kent een segmentarische structuur en bestaat uit verschillende clans of families, in hun termen "locale" genoemd. Elke clan is eigenlijk onafhankelijk en waakt over zijn eigen economische activiteiten. Maar alle clans vallen wel onder dezelfde subcultuur, hebben dezelfde symbolen. Er zijn uiteraard wel contacten om de grote strategieën te bespreken en om conflicten te bespreken of te vermijden en soms zijn er ook allianties tussen de families."
Paoli geeft het voorbeeld van een religieus feest dat elk jaar in september gehouden wordt. "De bazen kwamen daar vroeger samen in de bergen van Calabrië om te coördineren. Maar het is niet duidelijk of dat vandaag de dag nog steeds gebeurt."
De Ndrangheta kent een segmentarische structuur en bestaat uit verschillende clans of families. Elke clan is eigenlijk onafhankelijk en waakt over zijn eigen economische activiteiten
Er zijn maar weinig verklikkers. Veel minder dan in andere maffiaorganisaties – dus het is voor justitie geen sinecure om een voet tussen de deur te krijgen.
Eindeloze lijst aan misdrijven
Ontvoeringen, politieke corruptie, drugs ('Ndrangheta is een grote speler in de internationale cocaïnehandel), wapens, witwaspraktijken, moorden…: de lijst met misdrijven door de 'Ndrangheta is eindeloos. De organisatie heeft een jaarlijkse miljardenomzet, maar niemand weet hoeveel precies.
Al jarenlang is de 'Ndrangheta de dominantste en machtigste maffiaorganisatie in Italië. Maar haar tentakels reiken tot vér daarbuiten – Europa, Noord- en Zuid-Amerika en Australië. In Duitsland werd haar aanwezigheid bijvoorbeeld duidelijk in 2007, toen een Calabrese familievete uitgevochten werd bij een pizzeria in Duisburg. De trieste balans? Zes doden.
Hun activiteiten in Zuid-Italië verschillen wél met die buiten Italië, legt Paoli uit. "In hun dorpen in Calabrië hebben ze een soort politieke autoriteit. Ze willen en kunnen het politieke leven controleren, en zitten bijvoorbeeld in talrijke gemeenteraden. Maar ook binnen de economie hebben ze een stevige voet tussen de deur. Zo spelen ze een rol in grote bouwbedrijven of leveren ze aan de overheid. Ze rijven de contracten binnen door hun politieke contacten, maar leveren dan producten van slechte kwaliteit. Dankzij hun internationale vertakkingen kunnen meerdere clans een grote rol spelen in de internationale drugshandel, vooral cocaïne. Dat is anders bij bijvoorbeeld de Cosa Nostra, die in Sicilië zelf zitten."
Buiten Italië is er wel infiltratie, maar geen controle
"Buiten Italië houden de leden zich vooral bezig met winstgevende, criminele activiteiten en hebben ze geen politieke ambities. Daar is er wel infiltratie, maar geen controle."
En in België?
Er zijn dus ook banden met ons land, zo is vandaag (nog eens) gebleken. Pieter Strauven van het Limburgse parket liet een paar jaar geleden weten dat Limburg om verschillende redenen interessant is voor Italiaanse maffiagroepen: Limburg ligt aan het drielandenpunt, Antwerpen en zijn havengebied liggen op een boogscheut en er is de grote Italiaanse gemeenschap.
"Er is niet zoveel bekend over de maffia in België. We hebben wel enkele maffiosi of mensen die nauwe banden hebben met de maffia, denk aan de Aquino’s, maar ze houden zich meer low profile om zich te focussen op de grote drugstransporten", duidt Paoli. "Limburg is om strategische en historische redenen interessant."
Limburg is om strategische en historische redenen interessant
Justitie lijkt de maffia op de huid te zitten
Maar politie en justitie zitten de 'Ndrangheta al enkele jaren op de hielen. In 2018 waren er al verschillende antimaffia-acties. Toen werden in Italië en Duitsland meer dan 160 verdachten opgepakt, bij een operatie die gericht was tegen de families Farao en Marincola van de machtige organisatie.
Enkele maanden later werd de organisatie opnieuw een zware slag toegebracht, met de arrestatie van kopstuk Santo Vottari. Jarenlang was hij een van de meest gezochte criminelen in Europa, maar wist hij telkens tussen de mazen van het politienet te glippen. In maart van dat jaar kon hij uiteindelijk gearresteerd worden.
Vandaag werden in totaal 132 mensen opgepakt in België, Italië, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Roemenië en Slovenië. In België vonden 25 huiszoekingen plaats, waarbij 13 mensen zijn opgepakt. Onder hen ook Lucio Aquino, van de beruchte Limburgse familie.
Het onderzoek dat vandaag naar die arrestaties en huizoekingen heeft geleid, werd in ons land opgestart in 2018. Op basis van het Belgische dossier hebben andere landen, waaronder Italië, vervolgens een eigen onderzoek geopend. Het zou volgens het parket gaan om de grootste actie ooit tegen de Calabrische maffia in Europa.