Onschuldige Amerikaan krijgt 21 miljoen dollar na 39 jaar gevangenis
Op het eerste gezicht leek het een duidelijke zaak. De 24-jarige studente en serveerster Rhonda Wicht wordt door haar ex-vriend kort nadat ze uit elkaar zijn gegaan in haar woning geslagen, verkracht en gewurgd. Haar 4-jarige zoon werd door verstikking om het leven gebracht. Craig Coley zat bijna 39 jaar in de gevangenis voor deze dubbele moord. Maar nu blijkt toch nog dat hij ten onrechte werd veroordeeld. Coley ontvangt een schadeloosstelling van 21 miljoen dollar (ongeveer 19 miljoen euro). Het is een van de meest spectaculaire gevallen van een onrechtvaardige veroordeling in de Amerikaanse geschiedenis.
De 71-jarige Amerikaan Craig Coley heeft een schadevergoeding van ongeveer 19 miljoen euro gekregen van de Amerikaanse Justitie. Coley zat 39 jaar onterecht in de cel voor een dubbele moord. Vorig jaar werd hij op 70-jarige leeftijd vrijgelaten. Vandaag kent hij zijn schadeloosstelling.
Vanwege valse verklaringen, plots geheugenverlies bij getuigen of corrupte speurders worden in de Verenigde Staten steeds weer mensen ten onrechte veroordeeld. Alleen al in 2017 werden 139 veroordeelden vrijgesproken. Volgens het National Acquittal Register van de universiteit van Michigan, dat toezicht houdt op dergelijke zaken, zijn er sinds 1989 meer dan 2.380 vermeende daders vrijgesproken. Het register heeft inmiddels bijna 21.000 jaar geteld als "verloren jaren", waarbij vermeende daders ten onrechte in de gevangenis zaten.
Ook in de zaak van de in 1978 vermoorde Rhonda Wicht en haar zoontje, leek de bewijslast flinterdun. Getuigenissen van buren, die op de ochtend van de feiten lawaai hadden gehoord en de auto van restaurantmanager Craig Coley voor de woning van Wicht hadden zien staan, waren tegenstrijdig. In het eerste proces kwam de jury niet tot een vonnis, maar in het tweede proces werd Coley veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf zonder kans op voorwaardelijke vrijlating. Hij beweerde altijd dat hij onschuldig was. Zijn verzoeken om gratie bleven echter zonder gevolg.
Alleen een DNA-test met technologie die in 1978 nog niet beschikbaar was, leidde tot het beslissende keerpunt. Het DNA in het sperma op de lakens van de plaats delict beantwoordde niet aan het DNA-profiel van Coley. De Californische gouverneur Jerry Brown verleende hem meteen gratie. Op 70-jarige leeftijd werd Coley in november 2017 vrijgelaten uit de gevangenis. De volgende dag zat hij aan de tafel voor het thanksgivingfeest met oud-politieagent Mike Bender en zijn gezin.
De echte dader is nooit veroordeeld
Vooral Bender, die geloofde in de onschuld van Coley en jarenlang vocht voor zijn vrijspraak, is verantwoordelijk voor de wending in de zaak. Bender sprak bij zijn superieuren tegen dovemansoren. Hij ging met de zaak vervolgens op beraad bij wetgevers, aanklagers, de gemeenteraad, afgevaardigden in Washington, oud-gouverneurs, de FBI en burgerrechtenorganisaties, schreef de Washington Post. Uit frustratie beëindigde hij zijn politiecarrière en ging aan de slag bij een bedrijf dat verzekeringsclaims onderzocht.
De stad Simi Valley bij Los Angeles moet nu ongeveer een kwart van de compensatie van 21 miljoen dollar aan Coley betalen, de rest zou onder meer van verzekeringsmaatschappijen en andere bronnen moeten komen. Eerder had de staat Californië hem al een schadevergoeding van 2 miljoen dollar toegekend. Geen enkel bedrag kan goedmaken wat er met Coley is gebeurd, zei stadsmagistraat Eric Levitt van Simi Valley. Gezien de "astronomische" kosten voor een nieuw proces, is een compensatiebetaling hier "meer verantwoord".
De ouders van Coley hebben zijn vrijlating niet meer meegemaakt. De vandaag 71-jarige Coley wil nu reizen en zich inzetten voor oorlogsveteranen. Over de miljoenen dollar schadevergoeding zei Coley in de Washington Post: "Het is zonder meer een geweldig geschenk in verschrikkelijke omstandigheden." De echte dader is nooit gepakt.