Moet mijn probleem eerst veretteren voor ik goedkoper naar de psycholoog kan?

Geld dat verdiend is door een studentenjob gaat meestal naar de spaarpot of vakantie. In mijn geval beslis ik elke maand 60 euro te betalen voor een psycholoog. Ik ben geboren met een ontwikkelingsstoornis ADD en ik ben ook slachtoffer geweest van seksueel misbruik.

Afgelopen jaar (2018) besliste minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) om de financiering van psychologische bijstand te wijzigen (een aangepaste terugbetaling moet patiënten helpen om de stap naar een psycholoog makkelijker te zetten, red.).

Het idee achter het initiatief juich ik toe. Namelijk, het is tijd dat we welzijn ruimer interpreteren dan enkel het hebben van een gezond lichaam. Op deze nieuwe wetgeving is al meermaals kritiek geuit door de Vlaamse Vereniging Voor Klinische Psychologen (VVKP) en de Belgische Federatie voor Psychologen (BFP). Ik deel hun bezorgdheden, en zou graag mijn kant van het verhaal met jullie delen.

De nieuwe wetgeving voorziet een verlaagd tarief bij de psycholoog voor veelvoorkomende problemen zoals depressie, verslaving en angststoornissen. Het doelpubliek is willekeurig gekozen, en dat heeft allerlei nare gevolgen.

Ter verduidelijking: ik heb geen recht op een verlaagd tarief als ADD’er, noch als slachtoffer van seksueel misbruik. Maar zowel AD(H)D en slachtoffers van seksueel misbruik zitten in de risicogroep van depressie, verslaving en angststoornissen. Wat mevrouw De Block doet, is een voorbeeld van symptoombestrijding. Ze is water aan het gieten in een emmer met een gat erin. 

Laat mij het probleem wat uitdiepen met het voorbeeld van AD(H)D. Als je bijstand zoekt, zijn er een aantal opties beschikbaar: medicatie, neurofeedback, psychologische bijstand, … . Geen van deze opties wordt terugbetaald, behalve medicatie (zoals rilatine) tot we 18 jaar zijn. Alsof ontwikkelingsstoornissen magisch verdwijnen zodra we volwassen zijn. Ik hoop dat de lezer begrijpt dat ik mij behoorlijk in de kou gezet voel. 

ADD heeft een impact op zowat alle aspecten van mijn leven. Van "zelden ontbijt hebben" (vereist planning) tot "suïcidaliteit". Horendol word ik van mijzelf. Voor de oorzaak van mijn problemen is geen plaats in mevrouw De Block haar voorstel. Ons huidig beleid zorgt ervoor dat problemen eerst moeten veretteren, voordat je recht hebt op hulp.   

Indien patiënten tot de juiste categorie behoren, mogen ze vier keer naar de psycholoog. Maar als dit niet volstaat, zou je opnieuw naar de huisdokter moeten gaan. Dan krijg je vier nieuwe sessies. Dit betekent dat je op een jaar maximaal acht sessies aan een verlaagd tarief kan krijgen. 

Verkrachting is een levenslang trauma. Zoals trauma-expert Bessel van der Kolk zegt: “Getraumatiseerd zijn, betekent dat je je leven blijft inrichten en plannen alsof het trauma nog altijd voortduurt – ongewijzigd en onveranderbaar - terwijl elke nieuwe ontmoeting of gebeurtenis wordt bezoedeld door het verleden.”

ADD is een ontwikkelingsstoornis die in tegenstelling tot wat onze overheid denkt, niet magisch verdwijnt op de leeftijd van 19 jaar. Soms vraag ik mij af of ik recht zou hebben op zestien sessies: acht voor elk probleem. Mevrouw De Block is zich er niet van bewust hoe complex ons menselijk lijden is. De acht-sessies-maatregel is een arbitrair gekozen getal dat voornamelijk gebaseerd is op het budget van de overheid in plaats van op het welzijn van de burger.

Ik kan begrijpen dat de rol van de huisarts bedoeld is om te voorkomen dat er misbruik wordt gemaakt van het systeem. Dat we de overheid niet laten betalen voor het kopje thee van elke ziel die zijn hart wil luchten bij de psycholoog. Toch pleit ik ervoor om die drempel weg te halen. Elke drempel is voor iemand met psychische problemen er een te veel: al is het door schaamte, je eigen problemen minimaliseren, of gewoon algemene moeheid.

Bovendien vind ik de extra controle na de vierde sessie persoonlijk gewoon absurd en moeilijk te verantwoorden. Wat zeg je dan als je opnieuw bij de huisarts zit na vier maanden: "Ja, ik ben nog steeds verkracht?" 

Ik ben geen psycholoog, noch hou ik hun rekeningen bij. Er wordt gezegd dat slechts één op de tien van de Vlaamse psychologen meestapt in het systeem van verlaagde tarief. De VVKP en de BFP hebben gemeld dat vele psychologen daardoor moeite zouden hebben om rendabel te zijn. In tegenstelling tot mevrouw De Block neem ik aan dat die 90 procent van de psychologen geen "geldgraaiers" zijn, maar mensen die elke maand willen rondkomen.

Ik ben mij ervan bewust dat de overheid een afweging probeert te maken tussen wat financieel haalbaar is en ook aandacht wil hebben voor psychisch welzijn. Wanneer het aankomt op de huidige wetgeving, stel ik vast dat het een halfslachtige poging is deze complexe problematiek aan te pakken. 

We leven in een samenleving waarbij psychisch lijden schering en inslag is, maar geen prioriteit voor onze regering. Ik ben ervan overtuigd dat het niet enkel ethisch zou zijn de huidige maatregel te wijzigen, maar dat dat ook vanuit een economisch perspectief te verdedigen valt. 

Ondanks dat ik "maar" 23 jaar ben, voel ik mij oud, uitgeput en kwaad. Toch zal ik er elke maand opnieuw voor kiezen om 60 euro te betalen aan mijn psycholoog, in de plaats van 11 euro.

Ik maak die beslissing op basis van vier argumenten:

• De bijstand die ik krijg, is niet enkel beperkt tot de bijwerkingen (depressie, verslaving, en angststoornissen).
• De bijstand die ik krijg, wordt op een financieel eerlijke manier vergoed tegenover de psycholoog in kwestie.  
• De bijstand die ik krijg, is niet beperkt tot een arbitrair gekozen aantal sessies.
• De bijstand die ik krijg, heeft geen drempel van de huisdokter. Een dokter die elke 4 maanden moet vaststellen dat: (1) ja, ik nog steeds verkracht ben, en (2) ja, ik nog steeds ADD heb. 

Niet alle burgers hebben de luxe om deze keuze te maken. Tegelijkertijd ben ik moe, uitgeput en kwaad. Deze nieuwe maatregel is voor mij een bevestiging dat onze overheid "wereldvreemd" is.