Straathoekwerkers zijn voor een maximale samenwerking, maar tegen het zomaar verklikken van mensen

Dat die war on drugs niet alleen compleet inefficiënt is en zelfs averechtse resultaten behaalt, is intussen genoegzaam aangetoond. Met Smartondrugs.be stellen een aantal toxicologen, economen, criminologen, gebruikers, hulpverleners, politiemedewerkers, juristen, dokters een alternatief voor, vertrekkend bij een wetenschappelijke consensus die weliswaar maatschappelijk nog gevonden moet worden.

In de Humo van vorige week geven een aantal politie-experten hun analyse van de mislukking van het huidig, geïntensifieerd "war on drugs"-beleid. Steevast komt bij zo’n analyse een terugblik op het gevoerde beleid kijken. En dan krijgt men het – intussen in Antwerpen afgeschafte – straathoekwerk in beeld. 

Mocht ik niet bestookt zijn geweest met negatieve, ongeruste, kwade, strijdbare, verontwaardigde en vloekende berichtjes en telefoons, dan had ik de kelk aan mij laten voorbijgaan. Nu wordt er van ons, als ondersteuningsdienst voor het straathoekwerk in Vlaanderen en Brussel, iets anders verwacht: men wil dat we reageren. Bij dezen.

Straathoekwerk is een eenvoudige methodiek. We leggen contacten met mensen die sociaal uitgesloten worden of zich zo voelen, we zetten ons in om er een zorgzame, betrouwbare en respectvolle relatie mee op en uit te bouwen, we leren hen en hun leefwereld al doende kennen en grijpen aan wat er zich aandient. Heel de methodiek is gestoeld op het vertrouwen dat wij aan mensen kunnen bieden zodat ze veilig en oprecht hun verhaal, besognes, gedachten kunnen brengen en de vragen stellen die hen bezighouden. 

Vanuit dit perspectief zal het dan ook duidelijk zijn – en noodzakelijk voor de uitoefening van ons beroep – dat wij nooit, tenzij de wet het ons verplicht, persoonlijke en persoonsgebonden informatie doorspelen aan justitie en evenmin aan andere derden zoals familie, partners en hulpverlenings­instanties. 

Dit wil absoluut niet zeggen dat we geen informatie delen. We zijn de voelsprieten en antennes van de stad en gaan ook aan de slag met hetgeen we capteren. Dit zijn de signalen en fenomenen die we dan doorspelen aan onze partners. Partners die – net als wij - hun eigenheid en finaliteit hebben en die daar door ons in erkend en gerespecteerd worden.

De signalen kunnen verschillende vormen aannemen: heroïne van slechte kwaliteit, slechte toegankelijkheid van diensten, huisjesmelkerij, koppelbazerij, jeugd(on)welzijn, uitsluitings­mechanismen, discriminatie, gelaagdheid van de schuldindustrie, invulling van de publieke ruimte, de pijn van de armoede … Als we vijf keer een min of meer zelfde verhaal horen op straat, proberen we daar een gestructureerd signaal van te maken en ermee aan de slag te gaan. 

Wat dan concreet de samenwerking met de politiediensten in het kader van de "war on drugs" zou kunnen zijn, is deze. We zien hoe langer hoe meer jonge runners (tussenpersonen bij de verkoop van illegale drugs aan gebruikers nvdr.) die veel geld verdienen en daardoor school verlaten. Gastjes van 15 die in een weekend meer verdienen dan hun vader in een maand, zorgen voor onevenwicht in gezinnen. We zien gefrustreerde flikken die soms hun leven (moeten) wagen om te jagen op kleine garnaaltjes en zieke (verslaafde) gebruikers. We stellen vast dat de wachtlijsten in de hulpverlening groeien, waardoor mensen overgeleverd blijven aan de straat met haar talloze verleidingen.

Samengevat: we zijn voor een maximale samenwerking met alle actoren op het veld maar met inbegrip van onze en hun finaliteit en deskundigheid. We zijn echter niet bereid om mensen die ons vertrouwen te verlinken of verklikken. Dit zou onze bronnen droogleggen, onze levens in gevaar brengen en bovenal de mogelijkheid ontnemen om mensen die in ethische en morele nood zitten te beluisteren en ondersteunen.