EU-president Tusk krijgt mandaat om te onderhandelen over nieuwe Commissievoorzitter

Na de Europese verkiezingen is de race voor de topjobs in Europa volop begonnen.  De strijd kristalliseert zich vooral rond de opvolging van Luxemburger Jean-Claude Juncker als voorzitter van de Europese Commissie. Een meerderheid van de fracties in het Europees Parlement vindt dat het systeem van de spitzenkandidaten moet worden gevolgd. Dat betekent in de praktijk dat het Europees Parlement de volgende Commissievoorzitter zou aanduiden. 

Voor de Europese verkiezingen hebben de verschillende politieke families elk een spitzenkandidaat naar voren geschoven, als het ware hun Europees uithangbord en kandidaat-Commissievoorzitter. Anderzijds wil de Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders het laken naar zich toetrekken. Volgens de verdragen is het die instelling die de nieuwe Commissievoorzitter moet voordragen.  

Op de informele top heeft huidig voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk nu een mandaat gekregen om te onderhandelen in de kwestie. Hij hoopt tegen de Europese top van eind juni een kandidaat te hebben die gesteund wordt door zowel de Europese leiders als het Europees Parlement. 

In 2014 kreeg de toenmalige voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy een gelijkaardig mandaat. De situatie zag er toen echter anders uit: een meerderheid schaarde zich vrij snel achter Jean-Claude Juncker, terwijl het speelveld nu meer open ligt.

Belangrijk om weten is dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten samen niet langer de meerderheid in het Europees Parlement hebben. Als de liberalen dwarsliggen, kan dat gevolgen hebben voor de spitzenkandidaat Manfred Weber. Hij is topkandidaat voor de christendemocraten, de grootste fractie, maar moet nu de steun verzamelen van meerdere fracties. 

Tot nader order blijven de christendemocraten achter diens kandidatuur staan. "Manfred Weber heeft veel Europese ervaring in de EVP-fractie", zegt Europees Commissaris Marianne Thyssen (CD&V). "Hij is ook vijf jaar fractieleider geweest, dus hij is gewoon van te onderhandelen op een hoog niveau. Hij is een bruggenbouwer en ik ben ervan overtuigd dat hij alle capaciteiten heeft om dat goed te doen." Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft al meermaals haar steun uitgesproken voor haar partijgenoot Manfred Weber. 

Bekijk hieronder het interview met Marianne Thyssen en lees verder onder het videofragment:

Als fractieleider van de grootste Europese fractie houdt Manfred Weber vol dat hij aan het roer van de Commissie wil komen. "De Europese Volkspartij is klaar voor alle nodige compromissen", zegt hij. Weber doelt hier op zijn eigen rol als bruggenbouwer.

Bekijk hieronder het interview met Manfred Weber en lees verder onder het videofragment: 

Vóór de eigenlijke Europese top hadden de christendemocratische regeringsleiders en  partijkopstukken de violen gelijkgestemd tijdens een bijeenkomst van de Europese Volkspartij. De Kroatische premier Andrej Plenković en zijn Letse collega Krišjānis Kariņš zullen de onderhandelingen voor de christendemocraten verderzetten. 

Voor de liberalen zijn federaal premier Charles Michel en de Nederlandse premier Mark Rutte aan zet. Dinsdagmiddag hadden zij al een ontmoeting met de onderhandelaars van de sociaaldemocraten: de Spaanse premier Pedro Sanchez en de Portugese premier António Costa. Ook de Franse president Emmanuel Macron was aanwezig bij die ontmoeting. 

Voorlopig houdt premier Michel zich nog op de vlakte in verband met namen van kandidaten. "In mijn ogen is de prioriteit vanavond niet de discussie over de jobs", zei hij aan het begin van de top. "Het is meer een discussie over de coalities en programma's voor de toekomst." Op de persconferentie na afloop van de bijeenkomst werd dat bevestigd door Donald Tusk: "We hebben enkel over het proces gesproken, niet over namen."

Er staat de komende maand veel op het spel, want naast de functie van Commissievoorzitter (nu nog Jean-Claude Juncker) moeten er ook een nieuwe voorzitter van de Europese Raad, een nieuwe Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse zaken en Veiligheidsbeleid (nu Federica Mogherini), een nieuwe parlementsvoorzitter (nu Antonio Tajani) en een nieuwe voorzitter van de Europese Centrale Bank (nu Mario Draghi) worden aangeduid. 

Er moet voor die vacatures niet alleen gezocht worden naar een evenwicht tussen de fracties, volgens Donald Tusk is ook een genderbalans belangrijk: hij wil minstens twee vrouwen in een Europese topfunctie. "We zullen zien of het mogelijk is, maar dat is mijn persoonlijke ambitie." Volgens hem delen de meeste leiders deze ambitie. "Misschien niet iedereen, maar bijna iedereen."

Bekijk hier de reportage uit het journaal van 13u: