De vijf boeken die het leven van Yasmine Kherbache hebben veranderd

“Ik kan niet zonder boeken”, bekent Yasmine Kherbache meteen. “Ik word nog altijd geplaagd met het feit dat - toen ik tijdens die ene skivakantie al na twee dagen in het gips lag - ik alles begon te lezen dat ik vond, en daar in de bergen de hele omnibus van Stephen King heb doorwrocht.”

“Ik probeer mijn medewerkers ook altijd te motiveren om boeken te lezen die heel ver van hun eigen opvattingen staan. Dat is belangrijk. Als je geëngageerd bent, kan je ook levenswijsheid uit boeken halen, niet alleen uit het leven zelf.” 

“Een goed boek maakt iets wakker, het zet je aan om zelf ook na te denken over bepaalde onderwerpen. Dat kunnen de grote levensvragen zijn, maar ook dagdagelijkse dingen. Het geeft dezelfde voldoening als een goed gesprek. Ik heb altijd gesprekken gehad met de boeken die ik las: ik bleef praten met die personages, met het verhaal dat de schrijver heeft geschreven.”

“Als klein meisje was ik verknocht aan dit boek. De verhalen uit de Griekse mythologie worden op een redelijk toegankelijke manier verteld, het is ook geïllustreerd met zeer sprekende tekeningen van die goden en monsters. Ik bladerde er heel veel door met mijn jongere broertje, ik moest op voorhand wel waarschuwen welk monster eraan kwam.” 

“Als mijn moeder eruit voorlas, koppelde ze daar ook altijd de moraal van het verhaal aan. Koning Midas die dan verlekkerd was op al het materiële, en dat dat toch niet gelukkig maakt. Dat herinner ik mij ook wel. En als we na het lezen van het verhaal van Prometheus (bij wie de lever elke nacht wordt weggepikt door een arend) dan lever kregen voorgeschoteld, lustten we dat nog minder.”

“Het boek heeft de volgende generatie overleefd, want wat lazen mijn kinderen als ze werden opgevangen door mijn ouders? Juist, Michael Gibson. Mijn kinderen vinden het dus ook een geweldig boek. Zij vinden het wel duidelijk minder griezelig dan wij toen, ze zijn wellicht meer gewoon dan wij.” 

“Hanif Kureishi is een Britse schrijver van Pakistaanse afkomst. Hij beschrijft in dit boek heel beeldend het leven van een jongen uit een gemengd huwelijk - Indiase vader en een Engelse moeder - die in een buitenwijk van Londen woont. Een jongeman die snakt naar avontuur, en ik kon mij daar op mijn twintigste perfect mee vereenzelvigen. Ik ben óók opgegroeid in twee culturen, in een dorp. En ik wou ook de stad ontdekken.” 

“Wat ik op dat moment heel verademend vond, is dat Kureishi de problemen die te maken hebben met de multiculturele samenleving met heel veel humor beschrijft. Hij is heel expliciet, ook over seksualiteit en hoe je daar in traditionele gezinnen mee omgaat. Ik vond het een verademing. Het identiteitsdebat is vaak zeer beladen, en Kureishi slaagt erin om dat te doorbreken. Dit boek is ook vandaag nog altijd relevant.”

Als Kureishi de stedelijkheid belichaamt, dan trekken we voor de derde keuze van Yasmine Kherbache de Zwitserse bergen in. 

“Thomas Mann schreef "De toverberg" aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. De liberale democratie wordt continu onder druk gezet, die verworvenheden worden weer op de helling gezet. Voor je het weet glippen alle kernwaarden weg. Het boek is een clash tussen verschillende ideologieën, met de verrassende pointe dat niets zo krachtig is als liefde.”

“Ik was student in Leuven toen ik het las. Ik heb het jaren later, toen een nieuwe vertaling uitkwam, nog eens herlezen", vertelt Yasmine Kherbache. Twee keer een klepper van bijna 1.000 bladzijden, dus. “Je moet er wel in blijven doorlezen, anders mist het z’n effect. Het verhaal speelt zich af in de afzondering van een sanatorium, en door het te lezen ga je ook echt in een flow. Dat vind ik zalig aan een boek, dat het je meezuigt. Best te lezen op vakantie, dus.”

Boualem Sansal was een collega en een vriend van Kherbaches vader. Ze woonden in elkaars buurt in Boumerdès, in Algerije: "Toen ik daar als klein meisje speelde was Sansal nog niet de beroemde schrijver die hij nu is, maar hij schreef al wel aan zijn bureautje. We moesten altijd stil zijn in zijn buurt. “Wat is zijn probleem?”, dacht ik toen soms.” (lacht) 

 “Achteraf gezien vind ik het wel speciaal, omdat ik Sansal nu anders heb leren kennen via zijn boeken. Hij beschrijft het land waar ik ben opgegroeid en schrijft over de impact van het gewelddadige fundamentalisme in Algerije, het onvermogen van het regime om daarmee om te gaan. Hij toont zeer treffend wat extremisme kan doen, hoe dat dat zich ontwikkelt in een samenleving.”

Het verhaal werd gebaseerd op waargebeurde feiten, vertelt Kherbache: “Als ingenieur kwam Sansal ooit in een dorpje terecht dat afweek van andere dorpjes in Algerije. Bleek dat het dorp geleid werd door een gevluchte Duitser met een naziverleden, die zich ondertussen had bekeerd tot de islam. “Onvoltooide geschiedenis” gaat over zijn twee (fictieve) zonen, die ontdekken wat voor verleden hun vader had.”

“Sansal heeft in zijn boeken altijd parallellen willen trekken tussen het nazisme en het gewelddadige islamisme. Ik vind Sansal een heel moedige schrijver. Hij woont nog altijd in Algerije, waar hij wordt doodgezwegen. Hij verdedigt wat wij onze Europese kernwaarden vinden: vrijheid van meningsuiting, verdraagzaamheid, openheid, … Hij verdedigt die met zijn eigen leven, en vindt dat wij in Europa veel minder moedig zijn in het verdedigen van de democratie en de rechtsstaat."

Dit boek van de psycholoog Jonathan Haidt kreeg Kherbache van een goede vriendin die antropologie studeerde, met de woorden: “Dit zal je wel interesseren.”. Vooral de ondertitel fascineerde: “Why good people are divided by politics and religion”. 

"Hoe komt het toch dat mensen die allebei het goede nastreven, elkaar zo in de haren kunnen zitten of zelfs kunnen haten? Hoe komt het dat het zo kan ontsporen, dat we zelfs op kerstfeestjes niet meer over politiek durven praten?"

“Dat houdt mij bezig. Ik heb het debat of de dialoog altijd willen aangaan. Sommige mensen vinden dat misschien wel ergerlijk, maar ik vind net dat je met andersdenkenden het gesprek moét blijven aangaan. Als je niet meer praat, dan zijn we nog verder van huis als samenleving. Als het praten stopt, dan neemt geweld het over. Daar ben ik van doordrongen.”

"Wanneer je elkaar niet begrijpt en elkaar begint te ridiculiseren, creëer je geen vooruitgang meer in de samenleving. Het boek zet aan tot dialoog en het doet je ook jezelf beter begrijpen. Eigenlijk zouden alle politici dit moeten lezen", besluit Yasmine Kherbache. "Het is een boek voor onder de kerstboom.”