Koninklijke Schenking kreeg wel degelijk opmerkingen van Rekenhof, 15 jaar geleden was er al kritiek op boekhouding

Vandaag houdt de commissie Financiën en Begroting van de Kamer een hoorzitting over de Koninklijke Schenking waar onder andere voorzitter Paul Buysse het woord zal nemen.

Die hoorzitting komt er na de onthullingen van “Immo Royal” waarbij VRT NWS samen met De Tijd, Apache en Knack het volledige patrimonium van de Koninklijke Schenking onderzocht. Die instelling, die teruggaat tot Leopold II, beheert het koninklijk vastgoed en moet financieel volledig onafhankelijk zijn. Uit het onderzoek blijkt echter dat ook de belastingbetaler meebetaalt voor het onderhoud van de eigendommen.

De Koninklijke Schenking staat onder toezicht van het ministerie van Financiën. Het is het Rekenhof dat jaarlijks de controle uitvoert. Minister van Financiën Alexander De Croo (Open VLD) zei eind vorig jaar nog in de Kamer dat het Rekenhof systematisch bij elke controle van de Koninklijke Schenking “een clean sheet” en “geen enkele opmerking” kreeg. De minister baseerde zich voor dit antwoord op de laatste vier controleverslagen van het Rekenhof, die inderdaad geen opmerkingen bevatten.

We konden na inzage van de controlerapporten en verslagen weliswaar vaststellen dat het Rekenhof eerder wel degelijk opmerkingen had. In een verslag van het Rekenhof van 12 januari 2005 lezen we kritiek op het boekhoudsysteem van de Koninklijke Schenking.

In dat verslag staat dat de manier van boekhouden “onvoldoende rekenschap geeft van de financiële en patrimoniale toestand van de instelling en niet langer beantwoordt aan de huidige verwachtingen inzake de aflegging van rekeningen en inzake transparantie.” Het verslag dringt aan op het invoeren van een dubbele boekhouding.

De Schenking werkt tot op heden nog met een eenvoudige kasboekhouding, waarbij men de waarde van de activa niet moet meegeven en die zich beperkt tot een eenvoudig overzicht van inkomsten en uitgaven. 

Verder lezen we in het verslag van 2005 een aanbeveling om een jaarlijkse inventaris te maken van haar roerend en onroerend patrimonium. Deze opmerkingen werden overgemaakt aan de toenmalige minister van Financiën, Didier Reynders (MR), en de toenmalige beheerder van de Schenking.

De Koninklijke Schenking herinnerde er na de kritiek aan dat ze een autonome openbare instelling is met een afzonderlijke rechtspersoon, dus niet onderworpen aan de regels die voor andere federale overheidsdiensten van toepassing zijn. Het Rekenhof bleef bij zijn opmerkingen en wees op het feit dat “een dubbele boekhouding het mogelijk zou maken de beheersinformatie te verbeteren en een beter beeld van de activiteiten te geven.”

Het is pas in 2014 dat de eerste stappen worden gezet om het systeem van boekhouden te moderniseren. Toen werd een consultant aangetrokken om de boekhouding van de Schenking te vernieuwen.

In een rapport over de jaarrekeningen van de Koninklijke Schenking uit 2016 lezen we opnieuw opmerkingen over de eenvoudige boekhouding en over het feit dat er geen heldere inventaris is van het roerende en onroerende patrimonium.

Vanaf 2015 worden er door het Rekenhof in zijn controlerapporten geen opmerkingen meer geformuleerd, hoewel de boekhouding ook al die jaren ongewijzigd bleef. Froidure Bénédicte van het Rekenhof laat weten dat dit komt omdat de Koninklijke Schenking in 2016 beslist heeft om over te schakelen naar een dubbele boekhouding die in 2020 moet geïmplementeerd zijn.

Ook Tom Meulenbergs, woordvoerder van Alexander De Croo, bevestigt dit: “In 2016 werd beslist de boekhoudkundige processen grondig te moderniseren en te digitaliseren. Hierbij werd overgestapt naar een manier van werken die verder gaat dan een louter dubbele boekhouding, maar ook een analytische en budgettaire boekhouding omvat. Deze nieuwe werkwijze vereiste onder meer de ontwikkeling van de nodige IT-architectuur. Hiervoor werd in november 2016 een openbare aanbesteding uitgeschreven en toegewezen. De Koninklijke Schenking beoogt deze transitie te finaliseren tegen eind dit jaar. Het Rekenhof werd door de Koninklijke Schenking voortdurend op de hoogte gehouden van de verschillende fases en vorderingen van deze transitie. Mogelijk verklaart dit waarom het Rekenhof haar opmerking ter zake niet heeft herhaald.”

Op de website van het ministerie van Financiën lezen we verder "dat de inventaris met de waarde van het patrimonium binnenkort zal herschat worden in het kader van de invoering van het nieuw boekhoudsysteem waarmee de Koninklijke Schenking sinds 2016 bezig is.”

Philippe Lens, de afgevaardigd bestuurder van de Koninklijke Schenking, zegt dat ze in een overgangsproces zitten: "Alles wordt in het werk gesteld om zo vlug mogelijk over een modern en transparant beheersinstrument te beschikken", klinkt het. "Dat neemt onvermijdelijk veel tijd in beslag."