"Ons land heeft te veel ziekenhuis­afdelingen waar bevallingen gebeuren": deze 17 zouden kunnen sluiten

Het KCE stelt vast dat het een internationale trend is om kleine kraamafdelingen te sluiten en de activiteiten over te hevelen naar grotere.  Om kwaliteit te kunnen bieden moet een kleine kraamafdeling vaak evenveel personeel en materiaal ter beschikking hebben als een grote, terwijl er minder bevallingen gebeuren. Die kleine kraamafdelingen zijn dus duur en niet efficiënt. Vanuit die vaststelling heeft het KCE zijn rapport geschreven. 

België heeft 104 kraamafdelingen (of materniteiten), waarvan er 59 in Vlaanderen liggen, 34 in Wallonië en 11 in Brussel. Wettelijk is vereist dat ze jaarlijks minstens 400 bevallingen moeten uitvoeren, en dat gedurende minstens 3 opeenvolgende jaren. Als ze die norm niet halen, verliezen ze hun vergunning. 

Het KCE heeft berekend dat een kraamafdeling in ons land minstens 557 bevallingen per jaar zou moeten uitvoeren om kostenefficiënt te zijn. Enkel als ze dat aantal haalt, kan ze de kosten per bevalling op het niveau brengen van de efficiëntere kraamafdelingen in ons land. Begrijp: kraamafdelingen waar de kostprijs per bevalling voor het ziekenhuis het laagst is.    

Het KCE pleit er dan ook voor om de wettelijke norm van 400 te verhogen naar 557.  Als dat cijfer gebruikt zou worden, dan zouden 21 kraamafdelingen de norm niet halen.

17 van die 21 kraamafdelingen waar minder dan 557 bevallingen per jaar plaatsvinden, liggen in een stad of streek waar er binnen een half uur rijden met de wagen minstens één andere kraamafdeling beschikbaar is. Die 17 zouden volgens het KCE het best gesloten worden, omdat ze niet noodzakelijk zijn. 1 van die 17 - de afdeling in Geraardsbergen - heeft ondertussen al beslist om te sluiten. 

Voor het KCE is het belangrijk dat iedere vrouw een kraamafdeling ter beschikking heeft die met de wagen binnen de 30 minuten te bereiken is.

4 van de 21 kraamafdelingen die de nieuwe norm niet halen, liggen in een streek waar er binnen het halfuur rijden geen andere kraamafdeling beschikbaar is. Die kunnen volgens het KCE dan ook het best geopend blijven, omdat vrouwen in die streek geen alternatief hebben.   

Bekijk hieronder op de kaart waar de kraamafdelingen in ons land zich bevinden en hoeveel bevallingen er per jaar plaatsvinden.

Van de  17 kraamafdelingen die geen 557 bevallingen per jaar uitvoeren en die volgens het KCE gesloten zouden moeten worden, zijn er 9 in Vlaanderen en 8 in Wallonië. In Vlaanderen gaat het om:

•  Sint-Andriesziekenhuis in Tielt
• Algemeen Ziekenhuis in Oudenaarde
• Algemeen Ziekenhuis Glorieux in Ronse
• Algemeen Ziekenhuis (Campus Geraardsbergen) in Geraardsbergen (is ondertussen al gesloten)
• Sint-Vincentiusziekenhuis in Deinze
• Algemeen Ziekenhuis St.-Jan Brugge-Oostende (Campus Henri Serruys) in Oostende
• Algemeen Ziekenhuis Delta (Campus Menen) in Menen
• Algemeen Ziekenhuis Delta (Campus Rembert) in Torhout
• Algemeen Ziekenhuis Zeno (Campus Knokke-Heist) in Knokke-Heist

Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) heeft oren naar het rapport. "Een hervorming dringt zich op", zegt ze aan persagentschap Belga. "Het is nu aan alle beleidsmakers om samen met de sector aan de slag te gaan met dit rapport en de aanbevelingen om te zetten in concreet beleid. Gemakkelijk belooft dat niet te worden, maar het gaat over een ongelofelijke opportuniteit: we kunnen de gemiddelde kostprijs per bevalling verminderen voor de maatschappij en elders in de zorg extra investeren. Dat ligt volledig in lijn met de hervormingen die we de voorbije jaren hebben opgestart binnen de ziekenhuissector."

CD&V, die in Vlaanderen de minister van Welzijn levert, is het daar alvast niet mee eens. "Mij lijkt het waanzin om zomaar 17 kraamklinieken te sluiten", laat voorzitter Joachim Coens (CD&V) weten. De West-Vlaming noemt zo'n sluiting "onaanvaardbaar" voor zijn partij, die naar eigen zeggen de "nabijheid" wil bewaken. "We zeggen nee tegen het plan om 17 kraamklinieken te sluiten, al moeten we evalueren wanneer er bepaalde zaken echt niet nodig zijn." 

Coens staat niet alleen met zijn kritiek, bleek vanmiddag in de Kamer, waar minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) 9 vragen over de kraamafdelingen kreeg. "Kostenefficiëntie is maar één element dat we moeten meenemen en mag zeker niet het enige criterium zijn", vindt Kamerlid Jan Bertels (SP.A). "Het gaat meer en meer over rendabiliteit en efficiëntie in plaats van over menselijkheid", aldus Sofie Merckx (PVDA).

In haar antwoord wees De Block erop dat de studie van het Kenniscentrum aantoont dat er een minimumactiviteit in een kraamafdeling nodig is om efficiënt te kunnen werken. "Ik begrijp de emotie, maar we moeten ook moedige keuzes kunnen maken", vindt ze. Dat grootouders verder moeten rijden om hun pas geboren kleinkind te kunnen zien, vindt ze naar eigen zeggen minder belangrijk dan de gezondheid van de baby zelf.   

De Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen (VBOV) vindt dat het rapport van het KCE bevallingen reduceert tot "actes" in het ziekenhuis die dienen te renderen. Voorzitster Marlene Reynders verduidelijkt: "Het rapport legt te veel nadruk op kwantiteit. Het bekijkt bevallingen louter vanuit een economisch perspectief, terwijl een bevalling voor de ouders en de familie een heel emotionele gebeurtenis is."    

"Voor de ouders en de familie is het belangrijk dat ze die gebeurtenis kunnen beleven in een omgeving waar ze zich thuis kunnen voelen en waar ze zich goed verzorgd voelen. In kleine kraamklinieken is het voor het personeel makkelijker om tijd te maken voor de vragen waar vrouwen mee zitten. In grotere, gecentraliseerde klinieken dreigt dat soort mentale ondersteuning te verdwijnen, omdat er geen tijd voor is."     

Het VBOV vindt dan ook dat kleinere kraamklinieken open moeten blijven.

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":