Check: Nee, corona zit niet in pakketjes uit China (en andere mythes over het virus ontkracht)

Kan je via AliExpress-pakketjes besmet raken met het coronavirus? Onze redactie kreeg die vraag vaak na de uitbraak van het virus in China. AliExpress biedt spotgoedkope spullen aan die je rechtstreeks vanuit China kan bestellen. In Europa is het pakjesbedrijf de afgelopen jaren zeer populair geworden. Het is dus niet gek dat mensen die vraag stellen, maar zorgen hoeven ze zich er toch niet over te maken.

De levensduur van het coronavirus buiten een menselijk of dierlijk lichaam is veel te kort om de lange tocht naar België te kunnen overleven. Een standaardlevering van AliExpress duurt gemiddeld 15 tot 45 dagen. Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat de coronavirussen niet zo lang kunnen overleven buiten een lichaam.

Meerdere posts op sociale media suggereren dat het coronavirus door wetenschappers ontwikkeld zou zijn in een laboratorium. Bewijs? Een patent uit 2015 met de titel “Coronavirus”, aangevraagd door het Pirbright Instituut. Dat instituut doet onderzoek naar infectieziekten bij boerderijdieren. Complotdenkers linken ook de miljardair Bill Gates aan de oorzaak van de virusepidemie. Hij zou hoofdsponsor zijn van Pirbright, dat blijkbaar een patent heeft voor het coronavirus. Wat is er aan de hand? Niet veel, zo blijkt. 

Het gepatenteerde "coronavirus" (het volledige patent kan u hier lezen) is niet hetzelfde type als het virus dat nu rondgaat. Het gaat wel om een afgezwakte variant van het coronavirus, die alleen bij vogels voorkomt. Volgens de patentaanvraag is de uitvinding bedoeld om er potentieel vaccins mee te ontwikkelen tegen vogelgriep. 

De verwarring komt natuurlijk door de naam "coronavirus". Dat is een overkoepelende term voor een grote groep virussen. De bekendste varianten van het virus zijn SARS (Severe acute respiratory syndrome) en MERS (Middle East Respiratory Syndrome). De nieuwe variant van het virus kreeg voorlopig de naam "2019-nCoV". 

Op de website van Pirbright Instituut vind je alleen onderzoeken over het coronavirus gelinkt aan pluimvee en varkens. Het bedrijf heeft naar aanleiding van alle geruchten en complottheorieën een persbericht de wereld ingestuurd om te zeggen dat het alleen onderzoek doet naar infectieziekten bij dieren. In die verklaring bevestigt Pirbright dat het fondsen kreeg van de liefdadigheidsorganisatie van Bill Gates, maar die waren niet voor het gepatenteerde coronavirus. 

Er werden de laatste dagen veel video's gedeeld van mensen die "dood neervallen" door het coronavirus. Het gaat om tientallen video's die door miljoenen mensen bekeken zijn. Een van die video's toont een man die uit het niets op de grond neervalt. Maar of die man viel omdat hij getroffen is door het coronavirus, is tot nu toe niet duidelijk. Het kan zijn dat die man "gewoon" flauwviel of instortte door andere redenen. Op basis van de beschikbare informatie kunnen wij de herkomst van de video niet achterhalen.  

Een video die beelden toont van een markt waar allerlei exotisch wild wordt verkocht, gaat sinds kort viraal. Verschillende versies van dezelfde video werden al miljoenen keren bekeken. Volgens de bijgevoegde tekst is de video gemaakt op de vismarkt in de Chinese stad Wuhan, waar het coronavirus voor het eerst opdook. Maar dat klopt niet. 

Wij vonden de originele video terug. Die werd al in juli 2019 geüpload op YouTube. De video toont beelden van de “Langowan Market” in de provincie Noord-Sulawesi in Indonesië. Dat is een markt waar allerlei wilde en exotische dieren worden verkocht.

De kans is groot dat je nog nooit van vleermuizensoep had gehoord voor het coronavirus opdook in China. Volgens sommigen zou de soep de oorzaak zijn van het coronavirus. Video's van mensen die vleermuizensoep drinken, werden de laatste dagen veel gedeeld via Facebook, Twitter en TikTok.

Maar kunnen mensen besmet worden met het coronavirus door vleermuizensoep te eten? Niet echt. Het virus kan de hoge temperatuur van kokend water niet overleven. Maar je kan uiteraard wel besmet worden tijdens het bereiden van het gerecht. 

Uit onze research blijkt dat niet alle video's van mensen die vleermuizensoep eten, in China zijn gemaakt. Zoals deze video van de bekende Chinese vlogger Wang Mengyun. Haar video werd miljoenen keren bekeken. Na een storm aan kritiek en doodsbedreigingen verontschuldigde zij zich publiekelijk. "Sorry iedereen, ik had geen vleermuis moeten eten", zei ze in een mededeling. "Toen ik in 2016 op reis was in Palau, at ik een soepgerecht van de lokale bevolking". 

Ondertussen heeft Wang de YouTube-video met de oorspronkelijke beelden ontoegankelijk gemaakt voor bezoekers. Dus kunnen we de beelden niet meer controleren. Maar op haar YouTube-kanaal vonden wij een andere video die ook tijdens haar reis naar Palau werd gemaakt. Visuele elementen uit die video komen overeen met de vleermuizenvideo. Daarom kunnen wij concluderen dat die video wel degelijk opgenomen is in Palau en dus niet in China.

Trouwens, wetenschappers weten nog altijd niet met zekerheid wat de oorzaak is van het coronavirus. Volgens hen is 2019-nCoV het nauwst verwant met SARS, een andere type van het coronavirus, dat vleermuizen als dierlijke gastheer heeft. Maar ze hebben ook bewijzen gevonden van een tweede gastheer van het coronavirus, alleen weten ze nog niet welke diersoort. Een recent onderzoek wijst met de vinger naar slangen. Maar daarover is er nog geen consensus onder de wetenschappers.