Komt het ooit zover? Ambitieus plan voor dijk rond Noordzee om Europa te beschermen tegen stijgende zeespiegel
Een volledige afsluitdijk rond de Noordzee om Europa te beschermen tegen de stijging van de zeespiegel. Het lijkt compleet absurd, maar zou haalbaar moeten zijn volgens een oceanograaf van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Het dijkenplan heeft zelfs al een naam, NEED of Northern European Enclosure Dam.
Het idee om de Noordzee in te dijken is niet helemaal nieuw. De Nederlandse ingenieur Johan Van Veen, de vader van het Deltaplan, suggereerde het plan decennia geleden al. Oceanograaf Sjoerd Groeskamp heeft getracht het idee te becijferen, met in het achterhoofd de groeiende relevantie van de klimaatopwarming. De onderzoeker publiceert zijn plan binnenkort in een wetenschappelijk tijdschrift, maar deed de eerste details al uit de doeken in de Nederlandse krant NRC.
De afsluitdijk zal in totaal 637 kilometer lang worden. Een zuidelijk gedeelte moet lopen tussen Bretagne en het zuidwesten van Engeland. Het langste noordelijke deel strekt zich uit tussen Schotland en Noorwegen, met een vaste ankerplaats op de Orkneyeilanden. Het diepste gedeelte zal voor de Noorse kust liggen, waar de zee tot 300 meter diep is. Sjoerd Groeskamp maakt zich sterk dat het NEED-plan technologisch haalbaar is. Hij schat de kosten tussen de 200 en de 500 miljard, maar meent dat ze lager liggen dan de individuele kosten van dijkversterking die landen apart zouden moeten maken. In totaal zullen 14 landen betrokken worden. 25 miljoen mensen zullen beschermd worden die nu in risicogebied wonen.
Het is out-of-the-box-denken, echt iets voor Nederlanders
De Vlaamse marinebioloog Jan Seys (Vlaams Instituut voor de Zee) wil het idee graag ernstig nemen. “Dit hoort absoluut in de categorie van wilde ideeën”, zegt hij in “De wereld vandaag” op Radio 1. “Het is out-of-the-box-denken, echt iets voor Nederlanders. Ze willen blijven aantonen dat ze de grootste dijkenbouwers ter wereld zijn. De zeespiegel zal in 2100 normaal met 85 cm gestegen zijn. Dat kan twee meter bedragen als het uit de hand loopt. Dus het is goed dat de Nederlanders hier nu al ernstig over nadenken.”
“Technisch kan het, de mens is tot veel in staat. Maar of het betaalbaar zal zijn, dat is heel iets anders. Het project moet kostendelend worden over de verschillende landen die grenzen aan de Noordzee. Dat zijn rijke landen. Maar het zijn net de Nederlanders die de grootste slachtoffers zullen zijn van de stijging van de zeespiegel. De bereidheid om in zo'n ambitieus project te stappen zal er veel groter zijn dan de andere landen. Om nog maar te zwijgen van het feit dat de dijken niet in de Nederlandse territoriale wateren zullen liggen, maar wel vooral in Frans, Engelse of Noorse wateren.”
"Dramatisch voor de natuur"
Oceanograaf Groeskamp bestudeerde ook de consequenties voor de natuur, en hij geeft toe dat die enorm zijn. “Het zal zonder meer dramatisch zijn voor de natuur”, weet ook Jan Seys. “In een dijkensysteem zonder sluizen zal de ecologie van de Noordzee totaal veranderen. Nederland maakte van de open Zuiderzee het IJsselmeer. Het werd een zoetwatermeer zonder getijden, het was gedaan met de scheepvaart, gedaan met het ecosysteem. Sluizen zouden een oplossing kunnen betekenen, maar dan worden de kosten astronomisch en wordt het een gigantische technologische uitdaging.”
Groeskamp ziet zijn Noordzeedijk vooral als een waarschuwing. Als we geen maatregelen tegen de klimaatopwarming treffen, zal dit soort kolossale plannen noodzakelijk zijn. En daar is ook Jan Seys het mee eens: “want stel maar dat de nood heel hoog wordt, dan kan het indammen van de Noordzee toch de ultieme oplossing worden, ondanks de neveneffecten".
Beluister het gesprek met Jan Seys in "De wereld vandaag":
