België heeft wel degelijk vulkanen, ze brachten zelfs de kasseien van de Ronde van Vlaanderen
Dit weekend klonk er in Nederland luid gejubel bij de ontdekking van een tweede vulkaan, in de Noordzee. Daarbij werd wat overmoedig gezegd, ook op deze website, dat er in ons land geen vulkanen zijn. Onjuist, reageren 2 eminente geologen: onze ondergrond zit volgens hen zo vol vulkanische resten dat we met recht en reden over "vuurbergen" mogen spreken.
Wie bij een vulkaan denkt aan het clichébeeld van de Fuji, Vesuvius of Eyjafjallajökull moeten we hierbij ontgoochelen. Dergelijke bergen hebben we niet op ons grondgebied. Maar als we meer dan 150 meter diep graven, dan botsen we op zoveel plaatsen op resten magma en graniet dat het woord vulkaan van toepassing is.
Twee gepensioneerde geologen, die nog altijd adviseur zijn van de Belgische geologische dienst, reageren. Het gaat om Michiel Dusar, gewezen medewerker van die instelling, en Jacques Verniers, ere-hoogleraar van de Universiteit Gent. We vatten hun visie hieronder samen.
Fietsen op een vulkaan
Al in de Romeinse tijd zijn bij ons resten van vulkanen gevonden. Zowat 1 procent van onze bodem bestaat uit gestolde gesteentes van vulkanische of subvulkanische oorsprong. Wist u dat de kasseien van nogal wat Vlaamse wielerklassiekers van vulkanische origine zijn. Niet die van Parijs-Roubaix, die kinderkoppen komen uit Noord-Franse (Frans-Vlaamse?) vindplaatsen. Maar de Vlaamse kasseien zijn sterker dan de Franse!
De kasseien komen uit een vulkaanpijp, het meest essentiële deel van een vuurberg. De pijp is de schacht waar doorheen het magma naar boven wordt gestuwd. De groeven of "carrières" van Lessen, Bierges en Quenast ontginnen nog altijd dit soort kasseien. (Lees aub verder onder de afbeeldingen)
De vulkaan van Lichtervelde
De Belgische vulkanen zijn een fors stuk ouder dan de Nederlandse in de Noordzee, ze liggen ook minder diep. De Belgische resten dateren uit de geologisch woelige periode van 430 tot 470 miljoen jaar geleden. De Nederlandse zijn "maar" 150 miljoen jaar oud, jonkies kortom. En nog een troost: weinig Nederlanders weten dat ze 2 vulkanen hebben.
In Nederlandse wateren moet je ook al kilometers diep boren, bij ons vind je al resten vanaf 150 meter onder het aardoppervlak. Ze zijn uiteraard volledig opgegaan in het landschap. Een van de minst diepe ligt in Lichtervelde. Daar troffen geologen nog een ondergrondse getuigenheuvel aan waar allerlei materiaal zich op afgezet heeft tot een boeiende erosiestructuur.
Vulkanen van Oostende tot de Ardennen
Van west naar oost slingert er een brede grillige vulkanische gordel onder ons land, van Diksmuide en Oostende over de taalgrens via Halle naar Hoei, Gembloux en Visé en andere Ardense plekken en Duitsland. Als ons land 4 kilometer groter was, dan hadden we warempel een nog bovengronds zichtbare vulkaan: die van Ormont, 4 kilometer over de Belgisch - Duitse grens. Dat is echt een "groentje" want daterend uit de laatste ijstijd.
Van west naar oost worden de overblijfsels overigens jonger. De vulkaanresten zijn uitschieters in de geologie van onze ondergrond. Het gaat om afgesleten overblijfsels van magmatisch dieptegesteente.
