Professor Criekemans ziet EU "3e weg" zoeken tussen VS en China: "Corona zet turbo op geopolitieke verandering"
De Europese hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse zaken én de Duitse minister van Buitenlandse Zaken waarschuwen voor China. Ze roepen op om Europa minder afhankelijk te maken van China. Corona zou wel eens het keerpunt kunnen zijn voor de verschuiving van de macht in de wereld, van het Westen (VS) naar het Oosten (Azië). David Criekemans, professor internationale politiek aan Universiteit Antwerpen, ziet Europa stilaan naar een "derde weg" zoeken.
Criekemans zegt in "De ochtend" (Radio 1) dat de geopolitieke verhoudingen niets nieuws onder de zon zijn. "Europa stelt vast dat er een toenemende assertiviteit is van de Chinese Volksrepubliek, maar ook dat de VS en China onderling in een strijd verwikkeld zijn waar de EU zelf wel eens verscheurd zou kunnen uitkomen. De situatie is niet gunstig voor de Europes Unie. Corona wordt genoemd als de grote versneller van een aantal problemen die er al waren."
Wat zijn de problemen die open en bloot liggen? "De afhankelijkheden van de Europese landen wat betreft het medische materiaal, informatica-technologie en grondstoffen. Met andere woorden Europa heeft een strategie nodig", legt Criekemans uit.
Optie? "Ons van binnenuit versterken"
Europa tolereerde wel de leidende rol van de VS in de wereld. Dat ligt nu anders bij China, we lijken wantrouwig. Hoe komt dat?
Criekemans: "China neemt het ook niet zo nauw met de mensenrechten en probeert haar economische model op te leggen. Bovendien toont de huidige crisis aan hoe afhankelijk we zijn. In dit model van globalisering hebben we alles georganiseerd op kostprijs en dat betekent dat goedkoop medisch materiaal en onze informatica-technologie in China zitten. Bij crisissen zijn we niet in staat om aan dat belangrijk materiaal of aan die grondstoffen te geraken."
Hoe kunnen we dat oplossen? "Als de VS en China verder verwikkeld raken in een strijd, dan is het noodzakelijk dat de Europese landen zich van binnenuit versterken", stelt Criekemans. Hij omschrijft het als een soort van "derde weg".
Over solidariteit en de "4 zuinigen"
De professor wijst naar het initiatief van de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel, voor een Europees steunplan - zeg maar een financiële bazooka - van 500 miljard euro.
"Men wil de crisis gebruiken als een opportuniteit om stappen vooruit te zetten met de klimaatdoelstellingen en om het Europese economische weefsel versneld te vernieuwen", aldus Criekemans. Niet onbelangrijk detail: Duitsland wordt in juli ook voor zes maanden voorzitter van de EU.
Maar dat steunplan zal niet noodzakelijk de solidariteit een boost geven. "Er zijn natuurlijk nog altijd de "vier zuinigen", met name Zweden, Denemarken, Nederland en Oostenrijk. Zij zijn niet opgezet met het maken van schulden om de hervormingen door te voeren. Deze crisis heeft aangetoond hoe moeilijk het was om solidariteit in de EU te creëren: de grenzen werden opnieuw geïnstalleerd en men was vooral met zichzelf bezig."
