Podvis: Proper geld, bestaat dat?
Als alles goed gaat, krijgen we er dit jaar nog een nieuwe Belgische bank bij. NewB zal die heten, en de bank wil gaan voor honderd procent ethisch bankieren. De bankencrisis van 2008, die onze economie op de rand van de afgrond bracht, heeft de vraag naar eerlijk en duurzaam omgaan met geld aangezwengeld. Als je de brochures mag geloven, heeft elke bank zijn communiezieltje herwonnen. Is de vloed aan financiële duurzaamheidslabels een zegen of een façade voor business as usual? Jan Holderbeke zocht het uit, Christine Van Tichel monteerde deze podcast.
Beluister deze aflevering van Podvis hier:
Proper geld, bestaat dat?
Waarom hebben wij een nieuwe bank nodig?
Koen De Vidts is beheerder van de nieuwe bank NewB. "NewB is uniek door zijn honderd procent coöperatieve structuur", legt hij uit. "De klanten zijn ook allemaal aandeelhouders. Waarom zouden wij onze aandeelhouders onredelijke dividenden uitkeren? Dat zou ten nadele zijn van onze klanten, maar dat zijn gewoon dezelfde mensen. " NewB maakt zich sterk dat de bank volgens de strengste ethische principes zal werken. Geld mag enkel geïnvesteerd worden in bedrijven en producten die de planeet en de mensen niet schaden, en het liefst een stevig eind vooruithelpen.
Dat àlle banken nu uitpakken met reclame voor duurzaam of ethisch bankieren vindt De Vidts niet noodzakelijk een nadeel: zelfs als daar veel greenwashing tussen zit, doet het ook de klanten van die banken nadenken over hun geld en wat het met de wereld doet. "NewB zal druk zetten op de klassieke banken om van hun duurzame financiële producten meer dan een façade te maken."
Wat zegt de luis in de pels?
Fairfin is een niet-gouvernementele organisatie die de handel en wandel van de Belgische banken in het oog houdt. Op bankwijzer.be houdt Fairfin bij welke banken bijvoorbeeld investeren in vervuilende bedrijven of in bedrijven die het niet nauw nemen met de mensenrechten. Fairfin ziet een nieuw initiatief als NewB graag komen. "De coöperatieve structuur is zeker een goede vertrekbasis", zegt onderzoeker Sebastien Mortier van Fairfin. "Bovendien staat in hun basisteksten dat ze niet gaan speculeren, dat er geen bonussen uitgekeerd worden en dat de loonspanning tussen de werknemers minimaal blijft. Een sobere bank, dat is veelbelovend."
En toch.... Onder de coöperanten zitten meer dan honderdduizend particulieren, maar ook tientallen organisaties. Ook het Waalse Gewest is aandeelhouder, met een inbreng van één miljoen Euro. Is dat niet de honderd procent eigenaar van wapenfabrikant FN Herstal? Sebastien Mortier vindt dat inderdaad een teer punt. Koen De Vidts erkent dat daar binnen NewB zwaar over gediscussieerd is. Maar, zegt hij, "wij investeren niet in FN Herstal, het Waalse Gewest investeert in ons."
Niet van twee walletjes eten
Econoom Geert Noels heeft zijn twijfels bij de slaagkansen van NewB. "Elke bank zwaait nu met adelbrieven over ethisch bankieren", zegt hij, "het is moeilijk voor nieuwkomers om daar bovenuit te schreeuwen." "En het is niet fair dat veel banken van twee walletjes eten. Ze bieden wat duurzame beleggingsfondsen aan, maar gaan daarnaast lustig door met minder eerzame financiële producten. Ethisch bankieren zou een grondhouding moeten zijn, niet een financieel product naast alle andere, traditionele producten. Anders blijft het bij wat greenwashing, waar de wereld niet beter van wordt."