Deinze mag geen mondmaskerplicht opleggen in supermarkt, Leuven verplicht masker wél op markt: waar ligt het verschil?
In Leuven moet je voortaan een mondmasker dragen als je naar de wekelijkse markt gaat. Dat heeft burgemeester Mohamed Ridouani (SP.A) beslist. Zijn collega uit Deinze wou deze week zo'n mondmaskerplicht invoeren voor de supermarkten in zijn stad, maar hij werd teruggefloten door minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V). Krijgt u er welhaast niet het heen-en-weer van?
De algemene coronamaatregelen worden geregeld door een ministerieel besluit. We zitten namelijk nog altijd in de "federale fase" van de coronacrisis, het is het federale niveau dat de lijnen uitzet. En in het ministerieel besluit staat te lezen dat maskers "sterk aanbevolen" worden in de winkels.
Een sterke aanbeveling is geen verplichting. Dat de burgemeester van Deinze in zijn gemeente toch een algemene mondmaskerverplichting wou doorvoeren in de supermarkten, ging dan ook verder dan het ministerieel besluit. Te ver, vond bevoegd minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem. De provinciegouverneur van Oost-Vlaanderen vernietigde uiteindelijk het besluit van de burgemeester van Deinze.
Lokale besturen kunnen inderdaad geen strengere (of soepelere) regels opleggen dan wat het federale kader voorschrijft. Toch niet als het gaat om een algemene maatregel, zoals een algemene mondmaskerverplichting uitvaardigen in de winkels of voor evenementen. Anders dreigt een kakofonie aan verschillende regels, waarbij mensen al dan niet een boete kunnen krijgen.
Markten
Anders is het wanneer een burgemeester de individuele toelating geeft voor een specifiek evenement. Dan kan de lokale overheid het dragen van een mondmasker wél verplichten, bijvoorbeeld omdat voor dat ene evenement de afstandsregels moeilijk te handhaven zijn. Een openbare markt kan zo'n specifiek evenement zijn. Bovendien organiseert de stad Leuven zélf de wekelijkse markt en gaat het over het openbaar domein.
Overigens, in het ministerieel besluit over de coronamaatregelen staat dat voor de organisatie van markten de gemeentelijke overheden passende preventiemaatregelen nemen die "minstens gelijkwaardig zijn" aan de maatregelen die uitgewerkt zijn in de generieke gids. "Minstens gelijkwaardig" impliceert dat gemeenten dus ook strenger kunnen optreden dan de "sterke aanbeveling" uit die gids.
De Leuvense burgemeester Ridouani moet dus niet meteen vrezen dat hij zal teruggefloten worden, aangezien het om een andere beslissing gaat dan in Deinze.
Professor Erika Vlieghe, voorzitter van de expertengroep die ons land uit de coronamaatregelen moet begeleiden, vindt het naar eigen zeggen een goede zaak dat er over het dragen van mondmaskers meer en meer gedebatteerd wordt. "We zien ook dat het draagvlak bij de mensen verder toeneemt", aldus Vlieghe. Wel hoopt ze op een meer eenduidige communicatie vanuit de verschillende overheden. "De kern van de zaak mag niet overschaduwd worden door bevoegheidskwesties."
Worden de regels voor markten straks opnieuw strenger?
Naar aanleiding van de beslissing van de Leuvense burgemeester om mondmaskers te verplichten op de wekelijkse markten in zijn stad, is aan de provinciegouverneur van Vlaams-Brabant gevraagd om een risicoanalyse te maken van de openbare markten.
Sinds 1 juli mogen er namelijk weer meer dan 50 kramen op de markten staan én mogen marktkramers ook voeding en drank aanbieden. Die versoepeling is de reden waarom burgemeester Ridouani nu een mondmaskerverplichting invoert. Maar in regeringskringen is nu te horen dat die versoepeling er mogelijk te snel is gekomen.
Als uit de risicoanalyse inderdaad blijkt dat de versoepelde regels voor de markten een te groot risico inhouden, dan zal de volgende nationale veiligheidsraad mogelijk beslissen om opnieuw naar de situatie van voor 1 juli te gaan, met een beperking van het aantal kramen en een verbod op het aanbieden van eten en drinken. In theorie is een algemene mondmaskerverplichting op de markten dan ook mogelijk, al is dat minder waarschijnlijk, valt te horen.
Het is niet duidelijk wanneer de risicoanalyse van provinciegouverneur Lodewijk De Witte klaar zal zijn. Ook een exacte datum voor de volgende nationale veiligheidsraad is er nog niet.