De voorbije 12 maanden zaten we wereldwijd bijna aan 1,3 graden extra: "Dit moet ons zorgen baren"
De afgelopen maand juni was het (op een fractie na) even warm als de recordmaand juni 2019, zo meldt het Europese weer- en klimaatagentschap Copernicus. Breder genomen waren ook de voorbije 12 maanden samen bij de warmste ooit, en we gaan zoetjesaan richting anderhalve graad als het zo blijft doorgaan. "We kijken niet meer van op van records, maar eigenlijk zouden we dat net wel moeten doen. Dit is zeker een reden om ons zorgen te maken."
"De wereldwijde temperatuur lag de voorbije maand 0,53 graden Celsius hoger dan het gemiddelde voor de periode 1981-2010", meldt Copernicus vandaag in zijn laatste nieuwe rapport. Bovendien blijkt de afgelopen junimaand, op een fractie van 0,01 graden na, even warm als juni 2019, dat toen een record neerzette als de warmste juni sinds het begin van de metingen.
Tot zover de maand juni. Om het bredere kader te schetsen, keek Copernicus ook naar het wereldwijde gemiddelde van de voorbije 12 maanden. En daar komen we heel dicht in de buurt van waarden afgesloten in september 2016 en mei 2020, en dat betekent toch iets: de kalenderjaren 2016 en 2019 zijn de warmste ooit gemeten.
De voorbije 12 maanden was het bijna 1,3 graden warmer wereldwijd, omgerekend naar de IPCC-standaard
Copernicus heeft de nieuwste waarden voor de voorbije 12 maanden omgerekend naar de standaard van het VN-klimaatpanel IPCC, die gebruikt wordt als referentie voor de wereldwijde opwarming (denk aan het rapport van anderhalve graad en het klimaatakkoord van Parijs) en besluit dat we wereldwijd de voorbije 12 maanden al dicht bij 1,3 graden zaten. Ter vergelijking: momenteel zitten we (klimatologisch gezien, op langere termijn) eigenlijk nog maar aan goed 1 graad extra. Die 1,3 graden springt er dus echt wel uit.
Het IPCC zet de huidige opwarming af tegen de periode 1850-1900, toen het effect van de opwarming door menselijke activiteiten in de Industriële Revolutie nog maar aan het prille begin stond. Sprongetjes van 0,1 graden lijken klein, maar betekenen veel omdat ze wereldwijd worden berekend, met de bufferende werking van de oceanen erbij.
Bekijk hieronder de video met Wim Thiery: "Zolang we onze atmosfeer als een vuilnisbelt blijven beschouwen en er massaal onze broeikasgassen dumpen, zullen we zien hoe die records blijven sneuvelen."
Achter die kleine stijging in gemiddelde waarden schuilen grote gevolgen, denk aan hittegolven, onze gezondheid en mislukte oogsten
Wordt het kalenderjaar 2020 het warmste ooit gemeten?
Professor Wim Thiery, klimaatwetenschapper aan de VUB, is zeker niet verrast door de nieuwste cijfers. "We hebben veel records gehad in recente jaren. Records worden ook keer op keer gebroken, het is eigenlijk het nieuwe normaal." Thiery waarschuwt evenwel voor berusting: "We kijken er niet meer van op, maar eigenlijk zouden we dat nu juist wel moeten doen. Dit moet ons terecht zorgen baren. Zo'n kleine stijging in de gemiddelde temperatuur verbergt een hele reeks extreme evenementen, denk maar aan de hittegolf van 2019 toen we meer dan 40 graden hadden in België."
Thiery onderstreept nog eens dat de voorbije jaren de warmste waren ooit gemeten: "Het warmste jaar was 2016, op plaats 2 volgt 2019, en dan 2015, 2017 en 2018. Sterker nog, het ziet ernaar uit dat het kalenderjaar 2020 wel eens de nieuwe nummer 1 kan worden."
En dat ondanks het feit dat we dit jaar de coronocrisis hadden: zijn er daardoor (tijdelijk althans) niet een pak minder broeikasgassen in de atmosfeer gepompt door industrie, verkeer enz.?
De CO₂-waarden in het meetstation in Hawaï geven geen krimp, ook niet in dit coronajaar
"We zien aan de jongste CO₂-metingen (in het referentiestation Mauna Loa op Hawaï, red.) dat de CO₂-concentraties in onze atmosfeer geen krimp geven. Meer nog, er is met 417 ppm (deeltjes per miljoen waarmee het broeikasgas CO₂ in kaart wordt gebracht, red.) onlangs een nieuw record gevestigd."
De conclusie is dezelfde als altijd: de opwarming van de aarde gaat onverminderd verder, en specialisten roepen op om zo snel mogelijk actie te ondernemen en de uitstoot drastisch terug te schroeven: "Zolang we broeikasgassen blijven dumpen in onze atmosfeer, zullen we records blijven breken."
Bekijk hier de quote met Wim Thiery: "We zitten met een zeer uitzonderlijke situatie in onze atmosfeer. (...) We zien ook dat de coronacrisis totaal geen effect heeft in de metingen."
Warm in Scandinavië, fris in Zuid-Europa
Copernicus bekeek ook Europa apart. Wat daar opvalt, is dat het in het noorden veel warmer was dan gemiddeld, maar dan weer frisser in het zuiden. Noorwegen beleefde zijn op één na warmste juni sinds het begin van de waarnemingen in 1900, terwijl Zweden een van zijn hoogste temperaturen voor juni optekende sinds 1889. Hetzelfde voor Helsinki: de Finnen daar hadden het nooit zo warm sinds 1961.
Wat we nu zien in Siberië, was voorspeld als het nieuwe normaal in 2100, volgens een pessimistisch uitstootscenario
Over Siberië wil Wim Thiery nog dit kwijt: "Het is daar al een hele tijd heel wat warmer dan normaal, sinds begin dit jaar eigenlijk, dus de hele winter en lente. Die piek in de temperaturen daar is heel uitzonderlijk. Wat we daar nu zien, wordt eigenlijk pas voorspeld als het nieuwe normaal volgens het meest pessimistische scenario in 2100."
Hier gaat het voorlopig dus nog om een tijdelijke piek en geen nieuw normaal, afwachten wat het de volgende jaren wordt, om te kijken of de klimaatmodellen niet voorbij worden gehold.
Bekijk hier wat Wim Thiery vertelt over Siberië: "Dit heeft heel wat gevolgen in het gebied."
