"Wat is "normaal" als leerlingen en collega's bij de vleet uitvallen?": brief van bezorgde leerkracht aan minister Weyts

Liefste Ben

Ik wou u al lang eens een briefje schrijven, omdat we mekaar zo weinig zien. Ik heb er sinds 1 september evenwel nog geen vijf minuten de tijd voor gehad. Laat me het goedmaken: bezie mijn woorden als een vroege nieuwjaarsbrief, want wie weet hoe Nieuwjaar er binnen enkele maanden zal uitzien. Wie weet hoe ík er rond Nieuwjaar zal uitzien, en of er überhaupt nog woorden uit mijn pen zullen vloeien. 

Daarom wil ik u nu reeds proficiat wensen. Eerst en vooral met uw bestseller, die nog veel beklijvender is dan het origineel: ’50 tinten geel’. Het is mede daardoor dat u in uw opzet geslaagd bent om àlle scholen reeds twee maand open te houden. Je moet het maar doen, om zo lang mogelijk het leven door een gele zonnebril te blijven zien, en nadien de definitie van andere kleuren heruit te vinden. Proficiat!

Ik weet dat al mijn collega-leerkrachten en ik een hele zomer lang hebben zitten uitkijken om opnieuw voor de klas te mogen staan, want net als u geloven we dat goed onderwijs de hoeksteen is van onze samenleving. Goed onderwijs in de zin van gedreven leerkrachten die met passie voor de klas staan en hun leerplandoelen weten te mengen met begeestering en wijsheden. Voor een liefst zo vol mogelijke klas, weliswaar. 

Daarom wil ik u ook feliciteren dat onze scholen blijven draaien, ook al zie ik in heel Vlaanderen klasgroepen halveren omdat er duizenden leerlingen in quarantaine zitten, omdat ze een familielid hebben dat corona-positief is, of omdat ze het zelf zijn.

Want ook daarvoor verdienen u en uw vrienden-collega’s een pluim: u hebt heel wat angst bij de bevolking weggenomen door ons te laten geloven dat jongeren en al zeker kleine kinderen immuun zijn tegen het virus. Vandaar dat -12-jarigen zelfs geen mondmasker hoeven te dragen, terwijl de wetenschap – en ons empirisch denkvermogen – ons vertelt dat jongeren hoegenaamd zelden ziektesymptomen vertonen, maar wél drager kunnen zijn. En zo ook superverspreider.

Maar u heeft gelijk, ik wens het ons – net als u – niet toe dat we in elk onschuldig kindergelaat een potentiële dreiging voor onze gezondheid zouden zien. Omdat ik weet dat u houdt van cijfers, ook al handelt u er niet naar, geef ik even een opmerkelijke statistiek mee: in de scholen rondom mij zie ik momenteel één tiende van de jongeren thuis zitten. En het blijft niet bij jongeren, want omstreeks 15% van de collega’s zit eveneens noodgedwongen in zijn kot. Niettegenstaande al deze onheilspellende feiten hef ik de beker op uw gezondheid, want alles draait zoals tevoren. 

Ik wil u verder ook roemen om uw laptopproject dat u gestart bent om elke kwetsbare leerling in onze maatschappij te kunnen voorzien van alle logistieke mogelijkheden om de online-lessen – die dankzij u niet doorgaan – toch te kunnen volgen. Dat het project mislukt is, deert ons niet: u hebt als een gloeiend lichtbaken in de nacht scholen geïnspireerd om het heft in eigen handen te nemen.

Zo is ons schitterende IT-team op mijn school er tijdens de lockdown in geslaagd om àl onze leerlingen te voorzien van een computer. Dat kan tellen. Ook mijn andere collega’s hebben nascholingen gevolgd en hebben zichzelf heruitgevonden om op beide paarden te wedden mocht een tweede lockdown zich aandienen.

Naast een reeds volle agenda zag ik hen leerpads creëren, voice-over PowerPoints maken, interactieve Live-lessen geven, noem maar op. Ik zag hen de voorbije weken onze 10% bijbenen door de lessen te live-streamen met hun eigen smartphone, alle materiaal dat ze behandeld hebben doorsturen naar leerlingen, die leerlingen ook online bijstaan met verbetersleutels en whatnot. 

U ziet, uw lichtend voorbeeld werkt inspirerend tot het bot. Ik zag collega’s van het secretariaat het woord “stappen” in hun woordenboek vervangen door “hollen”, omdat ze de ene bezorgde telefoon na de andere krijgen, omdat ze met een klein maar gedreven team elk lesuur gemiddeld acht vervangingen moeten zien te bolwerken, omdat ze leerlingen uit de klas moeten gaan halen die door contact tracing mogelijk besmet zijn, enzovoort.

Ik zag ze uitstappen organiseren en weer afschaffen, ik zag ze bergen verzetten om onze school te organiseren nu iedereen op de toppen van zijn tenen loopt, ik zag ze voor de honderdste keer per dag dat handvol leerlingen aansporen om hun mondmasker goed te dragen, en ik zag er ook een paar zichzelf voorbijlopen.

Ik wou bijna zeggen dat ik ook mijn directie heb gezien, maar ik zie ze weinig. Niet omdat ze niet bezig zijn, maar omdat ze continù bezig zijn. Ook zij crossen van het ene crisisberaad naar het andere en vullen de rest van hun dagen met collega’s op te vangen die zelf risicopatiënt zijn en die elke dag doodsbenauwd naar school komen.

Ze zijn slaaf van hun mailbox die uitpuilt van de vragen en bedenkingen van ouders die code geel niet meer snappen en ook geen oranje, want sinds kort is ‘Orange the new Yellow’. En wederom, noem maar op. Daarom vermoed ik sterk dat die mensen hun veerkracht blijven halen doordat u het ons heeft geleerd. Want ook u zit soms wel eens tot een stuk in de nacht te vergaderen. Ge zijt ne krak!

Tot slot wil ik u prijzen omdat u zo hardnekkig houdt van ons onderwijs dat u zelfs grafiekblind bent geworden. Alle cafés en restaurants gingen weer open in juni, en de grafieken bleven stabiel. Alle buitenlandse reizen waren weer toegestaan begin juli, en de grafieken bleven stabiel. Er waren zelfs sportwedstrijden, culturele activiteiten en gebedsdiensten mogelijk tot 200 à 400 man, en de grafieken bleven stabiel. En op 1 september gingen de scholen open, en de cijfers schoten als een op hol geslagen raket de ruimte in. Pijlsnel en angstaanjagend. Ik kan u niet genoeg feliciteren met hoe niemand van uw kabinet daar oog kan voor hebben, want dat is een grandioze prestatie. 

Liefste Ben, ik ben dankbaar met mijn job als leerkracht. En ik ben een voorvechter van kwaliteitsvol onderwijs. En net als u hoor ik het mensen graag zeggen dat ze blij zijn dat de scholen “normaal” open zijn, want dat ze niet willen dat hun kinderen nog méér leerachterstand oplopen.

Maar hoe kan je in deze context, waar er bij de vleet leerlingen én collega’s van tussen vallen, nog spreken van “normaal”? Hoe kan je nog pretenderen dat dit de ideale leeromgeving is terwijl we op twee snelheden moeten werken, en het ergste nog moet komen? Hoe kunnen we onze scholen blijven organiseren als er na het herfstverlof nog méér mensen tussenuit vallen? Bennie-boy, er zit maar zoveel rek op ons leerkrachtenteam dat al uitgedund was door het u bekende probleem van een lerarentekort en een hoop burn-outs bij de vleet. 

Wil ik dat de scholen opnieuw volledig in lockdown gaan? Natuurlijk niet, dat wil denk ik niemand. Maar er moet toch een manier zijn om uw kleurensysteem binnen de lijntjes te houden? Het moet toch mogelijk zijn om nu en dan een online-lesweek, desnoods eentje met enkel oefeningen rond theorie die ze in de échte les hebben gezien, in te lassen om onze vriend Covid eens een week te immobiliseren?

Het moet toch kunnen om die leerplannen – zoals u de voorbije maanden achter onze rug heeft gedaan – niet uit te breiden, maar net te destilleren tot de essentie, zodat wat we nu in 5 uur les zien ook in 4 uur kan gezien worden? Dat geeft ons allemaal wat meer ademruimte. Dat biedt de mogelijkheid om af en toe in geval van uiterste nood een vakantie met enkele dagen te verlengen. En net dat geeft dat virus misschien wel een uppercut van jewelste. 

Laten we met mildheid naar onszelf én onze jongeren kijken. Laat ons als leerkrachten terdege beseffen dat we zélf onmisbaar zijn, maar dat niet élke les onmisbaar is. En laat ons vooral ook de tijd nemen om te herbronnen, want enkel zo kunnen we het volhouden. Zo kunnen we de vermoeidheid die op vele collega’s én leerlingen hun gezicht staat gegrift ombuigen tot een glimlach.

Zo kunnen we verhinderen dat er nog méér mensen uitvallen en bezwijken onder de gigantische druk van prestatie en angst. Liefste Ben, ik mag hopen dat u ons dat toelaat, dat u ons in onze missie bijstaat en er àlles aan doet om niet alleen onze leerlingen waar we zielsveel van houden, maar ook onze leerkrachten de nodige gemoedsrust en bijstand te schenken waar we als mens allemaal nood aan hebben. Wees consequent, relativeer en inspireer. Ik wens u nu al, voor de laatste keer, proficiat.

Je kapoentje, Tim