Ethicus in AZ Delta: "Beslissingen worden in ziekenhuizen vaak te snel genomen"

Ziekenhuizen investeren niet vaak in een ethicus die vast in dienst is, iemand die dus mee helpt beslissen over wat, moreel dan, juist is of niet.  Toch staan die ziekenhuizen nu net voor veel ethische keuzes. An Ravelingien werkt al 5 jaar als ethicus voor het AZ Delta. Het ziekenhuis heeft campussen in Roeselare, Torhout, Rumbeke en Menen.

“Het is een enorm gevarieerde job”, zegt Ravelingien. “Dagelijks krijg ik vragen en dilemma’s binnen. Het gaat hierbij over hoe we in ons ziekenhuis goede, persoonsgerichte zorg kunnen bevorderen. Die zorg start wanneer een patiënt de parking oprijdt en eindigt als de factuur betaald is.”

Om een voorbeeld te geven van een ethische kwestie grijpt Ravelingien terug naar een van de eerste waarmee ze geconfronteerd werd. “Die zal me altijd bijblijven. Een dementerende patiënt had diabetes. Haar onderbeen moest geamputeerd worden. Maar zij was doodsbang van dokters en operaties.  Een amputatie kon haar traumatiseren, maar als we niets deden, zou ze binnen enkele maanden sterven. Bij zulke dilemma’s begeleid ik het team met een overlegmethodiek en een stappenplan.”

Door de coronacrisis komen er uiteraard een pak ethische kwesties bij. “Het is vaak heel emotioneel. Je ziet op dit moment 2 verschillende soorten houdingen bij patiënten: of ze zijn er niet mee bezig en onderschatten wat het is en waarom de maatregelen nodig zijn. Anderen zijn dan weer heel angstig, terwijl het ziekenhuis net een veilige omgeving is.

De eenzaamheid hangt natuurlijk ook in de lucht. De maatregelen betekenden voor sommigen reeds maanden isolatie. Ik denk samen met collega’s na over hoe we patiënten meer kunnen geruststellen en leuke afleiding kunnen bezorgen. We werken nu bijvoorbeeld met tablets om contact te zoeken met thuis. We zijn ook aan het denken over een afleidingsbox. Op corona-afdelingen laat de communicatiedienst uitgeprinte foto’s van verpleging op de beschermende kledij kleven. Zo weten patiënten wie er tegen hen aan het praten is.”

Ook de triage van patiënten bij COVID-19 is een netelige kwestie. “In veel ziekenhuizen staat vast dat wanneer het nodig is, ze de beslissing gaan maken op basis van de leeftijd. Ze kiezen dan de jongste. Dat vind ik discriminatie. De 80-jarige patiënt kan er veel slechter aan toe zijn dan de 85-jarige.”

De tijd hebben om weloverwogen beslissingen te nemen, is geen evidentie in een ziekenhuis. “Niet iedereen staat hiervoor te springen. Ik wil vorm geven aan een ethiekcultuur. Nu worden beslissingen vaak heel snel genomen. Wat ook een belangrijke pijler is: inspraak van de patiënten. Dat is zeker ook nog geen evidentie”, zegt Ravelingien.

Ravelingien experimenteert om kennis te vergaren. “Ik draai geregeld mee op verschillende personeelsdiensten. Op dit moment loop ik af en toe mee met de broodbuffetwagens ’s avonds om de boterhammen uit te delen. Dat is niet evident. Ik klungel soms wel eens. Maar het is heel leuk om te doen. Het is de beste manier om de medewerkers te leren kennen en de sfeer op de dienst op te snuiven. De patiënten babbelen op dat moment ook veel, terwijl het personeel het net dan heel druk heeft. Ik ga hier zeker mee voort, want het is werkelijk een schat van informatie”, besluit Ravelingien.