Tot 8 jaar cel en 8 miljoen euro verbeurd verklaard in grote drugszaak "Makreel": lees hier het hele verhaal
In Antwerpen heeft de rechtbank 25 betrokkennen bij de drugsbende "Makreel" veroordeeld tot gevangenisstraffen van 12 maanden met uitstel tot 8 jaar effectief. In totaal werd zo'n 8 miljoen euro verbeurd verklaard. De bende gebruikte als een van de eersten de zogenoemde "switch techniek" om grote ladingen drugs uit zeecontainers te halen. De advocaten van de beklaagden hebben grote vragen bij het gevoerde politieonderzoek.
De zaak "Makreel" is een van de grootste drugszaken van de afgelopen jaren en gaf inzicht in de werking van drugsbendes in de Antwerpse haven. Ruim 2 maanden na het proces las de rechter om 12 uur vanmiddag het vonnis voor.
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
De uitspraak
Van 26 mensen die vandaag terecht stonden, werden er 25 ook effectief veroordeeld. De vriendinnen die met het drugsgeld dure handtassen gingen kopen, gingen bijna allemaal vrijuit of kwamen er vanaf met een straf met uitstel. De gevangenisstraffen liepen voor de kopstukken van de bende op tot 8 jaar effectief, de geldboetes tot 40.000 euro. In totaal werd er voor 8 miljoen euro aan crimineel geld verbeurd verklaard. "De grote hoeveelheden drugs, en het gebruik van geweld heeft er toe bijgedragen dat de straffen zwaar zijn", aldus persrechter Wendy Verhaeghen.
De straffen zijn niet zo hoog als wat het parket had gevorderd. Een van de beklaagden werd bij verstek veroordeeld. Hij werd in 2016 ontvoerd en is sindsdien spoorloos. De advocaten van de bendeleden bestuderen nu het vonnis en beslissen dan of ze al dan niet in beroep gaan. Dat zou betekenen dat de beklaagden een nieuw proces krijgen. De rechtbank heeft voor drie veroordeelden de onmiddellijke aanhouding bevolen.
USB-stick op een lichaam
Het drugsonderzoek "Makreel" startte op 22 mei 2014 in Amsterdam. Daar wordt Gwenette Martha, een bekende naam in de Nederlandse drugswereld, op straat doodgeschoten. Het is de zoveelste liquidatie. Op het lichaam van de man vindt de politie een USB-stick. Daarop staan o.a. gegevens van de (toenmalige) Antwerpse rederij MSC: planning van scheepsbewegingen en verkeerd geplande containers per zone, planning van containerbewegingen in de haven en een lijst van containernummers van het schip Soraya.
Herbeluister hier het gesprek met VRT-justitiejournalist Dirk Leestmans over de zaak "Makreel" en lees eronder verder.
Vonnis Makreel-bende: "Mijlpaaldossier, maar "war on drugs" nog niet gewonnen"
De Nederlanders geven de informatie door aan de Antwerpse Federale Gerechtelijke Politie. Zij stellen vast dat de foto’s genomen zijn op 6 maart 2014 tussen 22.08 u. en 22.09 u. en 22.56 u. en 22.57 u. Het zijn foto’s van het beeldscherm van planner Nordin E.M. Zijn advocaat Sam Vlaminck, ontkent dat zijn cliënt iets met de zaak te maken heeft. De rechtbank veroordeelde hem tot 3 jaar gevangenisstraf.
Wat start met een kleine USB-stick zal zes jaar later uitmonden in wat het Openbaar Ministerie omschrijft als een ‘mijlpaaldossier’ waaruit de professionalisering van de georganiseerde misdaad blijkt. De verdediging spreekt dan weer over de 'verheimelijking' van het onderzoek, waarmee ze bedoelen dat politie en justitie voor hen te veel onderzoeksgegevens verborgen houden.
Wisseltruc
De feiten dateren van zo’n zes jaar geleden. Vandaag opereren drugsbendes anders, maar toen was de manier van werken even eenvoudig als doeltreffend. De speurders starten via de USB-stick bij Nordin E.M. Met doorgedreven telefonie onderzoek en observaties brengt men de bende en de modus operandi in kaart. De criminele organisatie laat in Zuid-Amerika een partij cocaïne, verpakt in verschillende sporttassen, in een container steken. Die container wordt verscheept naar Antwerpen.
(Lees verder onder de foto)
Via de corrupte planner Nordin E.M. parkeert men de betrokken container op een afgesproken, ‘veilige’ plaats, versta: waar geen camera’s hangen of waar men, achter een muur van containers, ongezien de lading cocaïne kan uithalen. Dat gebeurt door een andere havenarbeider, een straddle carrier chauffeur.
Tegelijk organiseert de criminele bende een invoerlijn vanuit een Europees land, in dit geval Letland, met bedrijven die luisteren naar namen als Well Water en Euroleap. Dat doet men omdat men weet dat Europese containers door de douane niet als verdacht worden beschouwd en dus niet gecontroleerd worden.
Wat start met een kleine USB-stick zal zes jaar later uitmonden in een "mijlpaaldossier"
Eén plus één is twee
Het vervolg laat zich raden. Op hetzelfde moment wordt vlakbij de Zuid-Amerikaanse container ook een container van het Baltische bedrijf geplaatst. Daarin zit een onschuldige lading goederen zoals asperges, pepers, houtpellets of houtskool. Omdat de containers vlak naast elkaar staan, is het een kleintje om de lading sporttassen met daarin de cocaïne van de ene naar de andere container te verplaatsen.
De zegels van de containers worden met een tang stuk geknipt maar omdat zegels bijzonder makkelijk verkrijgbaar zijn, is het een koud kunstje een andere zegel aan te brengen. Ogenschijnlijk is er dus niets met de container gebeurd. Die reist verder naar zijn eindbestemming en de bestemmeling zal niets merken omdat het lijkt alsof de container nooit open is geweest. Er wordt dus ook geen aangifte gedaan van wat dan ook.
(Lees verder onder de foto)
Een medeplichtige vrachtwagenchauffeur kan makkelijk met de container (met daarin de cocaïne) de haven verlaten. Hij rijdt naar een loods waar het witte poeder verder verdeeld wordt. Op deze wijze werden honderden kilo’s cocaïne binnengebracht door deze bende (842 kilo kon bewezen worden) maar ook door andere bendes, zo bleek later.
Pretty Good Privacy
De bendeleden communiceerden via BlackBerry smartphones met PGP-software (wat staat voor Pretty Good Privacy). Een betrokkene verklaarde tijdens zijn verhoor dat hij het toestel slechts gebruikte als wekker maar waarschijnlijker is dat de gesprekken geëncrypteerd werden en dus onmogelijk af te luisteren waren door de politie.
Via tal van observaties zal de politie wel opmerken dat bendeleden mekaar ontmoeten, zo bijvoorbeeld in de Delhaize op het Antwerpse Zuid, waar en-passant zakken overhandigd worden met daarin vermoedelijk grote sommen geld.
In een kluis vindt men notieboekjes van ‘De Keurslager’ met daarin grote bedragen en roepnamen zoals ‘krul’, ‘pasta”, ‘Roky Amsterdam’ of ‘Jood Brasil’
Die laatste hypothese wordt later bevestigd als de politie in een aantal auto’s een goed verborgen kluis ontdekt. In die kluis vindt men sporen van cocaïne maar ook notitieboekjes van ‘De Keurslager’ met daarin tal van grote bedragen, roep- en bijnamen zoals ‘krul’, ‘pasta”, ‘Roky Amsterdam’ of ‘Jood Brasil’.
In een zo’n notitie staat een berekening van 46 stuks met een waarde van 1.279.000 euro. De politie deelt het ene getal door het andere en redeneert dat het om 27.804 euro per stuk gaat zijnde de prijs van één kilo cocaïne. Omdat uithalers vaak deels in natura betaald worden, krijgen ze een percentage van de lading cocaïne die ze dan zelf kunnen verkopen. Als er 20 % commissie wordt gevraagd, zou het hier dus gaan om een uithaling van 230 kilo cocaïne.
Intimidatie en geweld
De politie luistert via telefoontaps mee en hoort zeggen, in nauwelijks verhulde termen, dat het soms ook kan mislopen.
C: D’er kan ook al eens iets tegenslagen met de voetbal ook hé.
M: Dat zal wel zijn.
C: Versta je? Ge kunt al eens euh…ja, denken dat ge goed binnen staat en ge kunt ineens verliezen ook hé.
M: Ja, dan moeten wij vanavond eens gaan wandelen hé.
Als het echt verkeerd loopt, wordt de communicatie iets duidelijker geformuleerd. Op 30 juni 2015 wordt het huis van een van de verdachten negen keer beschoten. Een kleine maand eerder had hij een sms-bericht ontvangen:
‘Ik zoek jullie waar jullie gaan zijn ik pak je met je bende of alleen met 3 man jullie gaan eraan waar jullie gaan zitten Spanje of Maroc ratten dat jullie zijn. We lachen niet vrienden we vinden jullie wel’
De politie kon nooit zwart op wit bewijzen waarover het exact ging en op veel medewerking moet ze in dit milieu ook al niet rekenen. Vermoedelijk is het verkeerd gelopen omdat een groep Tsjetsenen op een bepaald moment voor een aanzienlijk bedrag een partij drugs prefinancierde. De uithaling van deze partij drugs mislukte en dat verlies moet dan natuurlijk gecompenseerd worden.
Crimineel netwerk
De verdachten die terechtstaan, zijn voor politie en justitie geen onbekenden. Een aantal onder hen werd eerder al tot zware straffen veroordeeld of worden ook genoemd in nog lopende dossiers. Eén beklaagde, Kristof W., is inmiddels in Griekenland geliquideerd en een ander, Abdelkader B., werd in 2016 ontvoerd en is sindsdien spoorloos. Het dossier Makreel, zo veel is duidelijk, geeft inzicht in de werking van een groep professionele drugscriminelen. Veel bendeleden trekken al veel langer samen op en ontmoeten mekaar niet alleen in Antwerpen maar ook in Marbella.
Bij verdachte Renzo Q. lag er thuis een bedrag van liefst 1.099.580 euro cash
Onderzoekers vernemen, via getapte telefoongesprekken, dat men het verdiende geld wou investeren in vastgoed in binnen- en buitenland, onder andere in Tanger (Marokko). Via Western Union werden aanzienlijke bedragen overgeschreven naar Dubai. In een geval zijn er ook duidelijke indicaties dat de opening van een wokrestaurant in Antwerpen betaald werd met drugsgeld.
Dat het over veel geld gaat, is evident maar blijkt ook uit de cashbedragen die men aantrof bij huiszoekingen. Bij verdachte Renzo Q. lag er thuis een bedrag van liefst 1.099.580 euro cash. In een gehuurde kluis in het ING-bankkantoor aan de Waalse Kaai vindt de politie 260.000 euro.
Verheimelijking van het onderzoek?
In oktober 2020, ruim vijf jaar na de feiten, startte het proces. Volgens de verdediging van de verdachten is daarmee de redelijke termijn overschreden. Het Openbaar Ministerie gaf toe dat er veel tijd verstreken is tussen de feiten en het proces maar dat heeft ook te maken met de complexiteit van het dossier en de internationale opdrachten. Bovendien, zo zei de openbaar aanklager fijntjes, hebben sommigen van de 26 beklaagden ook demarches gedaan waardoor de zaak nodeloos vertraging opliep.
(Lees verder onder de foto)
Zoals wel vaker gebeurt, voerden strafpleiters ook in dit proces hun verdediging op een erg aanvallende manier. "Waarom is mijn cliënt eigenlijk verwezen?", zo vroeg advocaat Van Steenbrugge zich luidop af. "Ik vind in het dossier geen enkel objectief element." Hij ziet in dit dossier een uiting van politionele scoringsdrift en suggereert meer dan dat. "Dit dossier is gestart met een USB-stick die men vindt op een man die op 22 mei wordt doodgeschoten. Op 26 mei wordt de USB officieel neergelegd. Wat is er gebeurd in die vier dagen?"
Waar rook is, is vuur, zo zegt men. De rook is in dit geval de politionele informatie
Ook andere advocaten hekelden de verheimelijking van het drugsonderzoek. Ze bedoelen daarmee dat ze als advocaten onmogelijk hun werk ernstig kunnen doen omdat te veel informatie voor hen niet toegankelijk is. "Alles is gebaseerd op politionele informatie, vaak vergaard via bijzondere opsporingsmethodes. Hoe weten we dat deze informatie correct is?"Advocaat John Maes voelde zich murw geslagen na het pleidooi van de aanklager. "Waar rook is, is vuur, zo zegt men. De rook is in dit geval de politionele informatie. Maar waar zijn de bewijzen? Ik maak me zorgen over de wijze waarop de informatie is verzameld. De stap naar een politiestaat is snel gemaakt."
Vertrouwen is goed maar controle is beter
Advocaat Mounir Souidi: "Sorry, maar ik ga er niet zonder meer vanuit dat het werk van de politie juist is. Vertrouwen is goed maar controle is beter." Sam Vlaminck die o.a. optreedt voor de verdachte naar wie het dossier is genoemd omdat zijn familienaam klinkt als "makreel", vroeg vrijspraak op basis van gerede twijfel. Hij staat daarin niet alleen. "Ik kan maar raden naar de betrokkenheid van mijn cliënt want er is geen enkel bewijs", zo zei meester Bleys. Met enig gevoel voor woordspelingen werd gezegd dat de beschuldiging van criminele organisatie een containerbegrip is. "Maar men moet kijken naar wat er echt is. Niet wat oude politierotten denken dat er is."
Openbaar aanklager Ken Witpas had tijdens het proces woorden van lof voor het gigantische werk van de politie waardoor het criminele netwerk kon blootgelegd worden. Hij vorderde gevangenisstraffen tot 12 jaar en boetes tot 10.000 euro. Daar komt de rechtbank nu dus maar ten dele aan tegemoet.
