Danny en Anne verloren 43.000 euro aan internetoplichter: "Hij belde me op en zei dat hij meneer Koopman was"
Een koppel uit Vlaams-Brabant, Danny en Anne, heeft eind vorige maand al zijn spaargeld kwijtgespeeld door in te gaan op berichten en telefoons van een fraudeur. "Hij heeft me voor de muur gezet, het is beschamend", vertelt Danny in "De wereld van Sofie" op Radio 1. De afgelopen maanden doen opvallend veel "phishingberichten" de ronde. Maar wie zit erachter? En als je je laat vangen, zie je dan ooit nog je geld terug?
Donderdag 26 november, 20 uur. De telefoon gaat over ten huize Danny en Anne. Aan de lijn hangt ene meneer Koopman, die zich uitgeeft als werknemer van de dienst fraude van Argenta. "Er staan hier immense bedragen van u klaar om getransfereerd te worden, dat klopt allicht niet?", vraagt de man. "Nee", antwoordt Danny verbaasd.
Herbeluister hier het hele verhaal van Danny in "De wereld van Sofie" op Radio 1 en lees daaronder verder
"Eén mail en één telefoon, en ik was al mijn geld kwijt"
Meneer Koopman vraagt daarop aan Danny of hij enkele dagen daarvoor was ingegaan op een mail van zijn bank. "Ja", zegt Danny. Hij had inderdaad een mail gekregen van, zogezegd, Argenta. Daarin stond een link om een nieuwe kaartlezer aan te vragen. Achter die link moest Danny zijn naam en kaartnummer ingeven en bevestigen met zijn oude kaartlezer. Wat hij dus ook deed.
Bank onbereikbaar
"Meneer Koopman vertelde me dat die mails "phishingmails" waren en dat ik mijn geld beter even kon onderbrengen op een veilige rekening", gaat Danny verder. Zijn vrouw krijgt argwaan tijdens het gesprek maar Danny gelooft de man. "Hij vroeg me om in te loggen op mijn bankaccount, zodat ik samen met hem het geld veilig kon stellen", vertelt Danny. "Ik moest een paar codes doorgeven. Meteen toen de telefoon was neergelegd, beseften we dat we opgelicht waren. Maar het kwaad was geschied en de rekeningen waren leeg", zucht hij. "Niet alleen ons spaargeld, maar ook dat van de kinderen, het was allemaal weg."
Danny belt die avond nog naar de phishinglijn van Argenta, maar daar krijgt hij niemand meer te pakken. "Je denkt altijd dat het jou niet zal overkomen, en dan gebeurt het toch", aldus Danny. Pas de volgende dag kan Danny Argenta bereiken. De bank onderzoekt nu zijn dossier.
Banken maken zich er te snel van af en sturen je van het kastje naar de muur
Kan je je geld terugkrijgen?
In sommige gevallen betaalt je bank je het geld terug. "Je bent als klant beschermd tegen frauduleuze transacties", zegt advocaat en ICT-experte Magali Feys. "Maar er zijn bepaalde voorwaarden waar je aan moet voldoen. En banken maken zich er al snel van af met de melding dat je niet aan de voorwaarde voldoet. Of ze sturen je van het kastje naar de muur, en zeggen dat je bij bijvoorbeeld Worldline moet zijn", zegt de advocate.
Als je een fraudedossier indient bij je bank, ligt de bewijslast bij hen, zegt Feys. "Zij moeten aantonen dat je niet aan die voorwaarden voldoet en dat er sprake is van "grote nalatigheid", dat het dus je eigen fout is", onderstreept de advocate. Volgens Febelfin bekijkt een bank geval per geval of er sprake is van "grote nalatigheid" en of ze het bedrag terugbetalen.
Je probeert in te grijpen, maar 's avonds kan je nergens terecht
Wat die "grote nalatigheid" precies inhoudt, is dus niet vastgelegd. Je pincode zomaar doorgeven, is er volgens Feys een voorbeeld van. "Een bank betaalt dan niet terug, ze redeneren dat mensen maar moeten weten dat je die code niet doorgeeft." Maar volgens Feys is het belangrijk dat je in alle andere gevallen doorduwt. "Laat je niet te makkelijk afschepen door je bank", zegt de juriste. "Eigenlijk is het ook niet normaal dat je een bank niet permanent kan bereiken. Maar ook als je achteraf afgewimpeld wordt, kan je altijd een klacht neerleggen bij de ombudsdienst. Bij elke klacht wordt het duidelijker hoe de daders te werk gaan."
Wie zit erachter?
Je geld terugkrijgen van de daders is moeilijk, want ze zijn moeilijk te pakken, weet Feys. "We kunnen geen eenduidig beeld schetsen van de daders, maar als het gaat over grote sommen zit er vaak een heel netwerk achter", zegt de ICT-juriste. "Als ik het verhaal van Danny hoor, dan zit er toch een complexe software achter. Maar een eenvoudige "phishingmail" opstellen, is niet zo moeilijk."
"Vroeger stonden er in die valse berichten veel taalfouten, wat het vertrouwen meteen wegneemt", zegt Feys. Maar tegenwoordig komen de daders ook vaker van bij ons. "43.000 euro is veel, meestal gaat het om kleinere bedragen. Zo ontmoedigen de oplichters je ook om juridische stappen te ondernemen, want die zijn ook niet goedkoop", zegt Feys.
Phishing?
Phishing is een techniek van fraudeurs om met valse berichten mensen op te lichten. In de berichten wordt gevraagd om rekeningnummers en codes door te geven. Het lijkt alsof de berichten afkomstig zijn van een echte organisatie, zoals je bank of de belastingdienst.
Phishing mails zijn vaak onpersoonlijk en opdringerig. Banken vragen nooit om gegevens door te geven via mail, of sturen nooit een link naar hun website door in een bericht. Wie een verdacht bericht ontvangt kan dat melden via het meldpunt internetfraude.
