Belgische economie houdt tijdens coronacrisis beter stand dan verwacht

Tijdelijke werkloosheid voor werknemers, dubbel overbruggingsrecht voor zelfstandigen… Door de vele steunmaatregelen van de verschillende overheden wordt het effect van de coronacrisis voor de Belgen vooralsnog getemperd. Dat blijkt uit de jongste prognoses van de Nationale Bank. 

Vooral voor de arbeidsmarkt en de faillissementen is de toestand minder erg dan verwacht. Al blijven er nog veel onzekerheden en waarschuwt gouverneur Pierre Wunsch ervoor dat de begrotingstekorten op termijn onhoudbaar zijn.

Voor 2020 verwacht de Nationale Bank dat de Belgische economie 6,7 procent zal krimpen. Dat is minder dan de rampscenario's die de jongste maanden circuleerden. In juni ging de Nationale Bank nog uit van een krimp met 9 procent.

Het herstel in de zomermaanden was beter dan verwacht en ook het effect van de tweede lockdown is minder zwaar dan dat van de eerste. Voor het vierde kwartaal gaat de Nationale Bank nu uit van een krimp met slechts 1 procent. 

"De winkels zijn sneller open gegaan dan verwacht en ook de export ligt hoger, doordat heel wat Britse bedrijven meer voorraden aan het aanleggen zijn", luidt het. Al is er nog onzekerheid over de duur van deze tweede lockdown, zeker nu Nederland en Duitsland helemaal op slot gaan. (Lees verder onder de grafiek.)

Voor 2021 gaat de Nationale Bank uit van een economisch herstel voor ons land met ongeveer 3,5 procent en voor 2022 met 3,1 procent. Het bruto binnenlands product (bbp) van België zou in het derde of vierde kwartaal van dat jaar opnieuw op het niveau van voor de crisis liggen, zo schat de Nationale Bank. Dat is ietsje later dan het gemiddelde in de eurozone, waar al midden 2022 een volledig herstel wordt verwacht.

De consumptie van de gezinnen zal zoals verwacht dé motor van de Belgische economie zijn. De koopkracht bleef de jongste maanden op peil dankzij de overheidsmaatregelen en dus werd werd volgens de Nationale Bank maar liefst 22 miljard euro gespaard. 

Minstens een deel van dat geld zal in 2021 weer uitgegeven worden, al verwacht de Nationale Bank wel dat de spaarquote de volgende jaren hoger zal blijven dan voor de crisis. Bij de bedrijfsinvesteringen wordt er pas tegen 2022 een herstel verwacht. De onzekerheid is nog te groot, klonk het maandag.

(Lees verder onder de tweet.)

Ook het effect van de coronacrisis op de arbeidsmarkt bleef vooralsnog beperkt. De Nationale Bank verwacht nu een verlies van 100.000 banen door de coronacrisis; in juni werd nog rekening gehouden met 200.000 extra werklozen. Tot het derde kwartaal van volgend jaar zouden werkgevers minder aanwerven, verwacht de Nationale Bank.

Al speelt hier nog erg veel onzekerheid. "Momenteel bevindt de economie zich dankzij de overheidsmaatregelen in een kunstmatige coma", gaf hoofdeconoom Geert Langenus mee. Het is pas als het moratorium op bijvoorbeeld de faillissementen opgeheven zal worden, dat er meer duidelijkheid zal zijn over de precieze impact. 

"Maar de schade op de arbeidsmarkt staat niet in verhouding met de schade op het bbp", merkte gouverneur Wunsch op. Hij riep de overheden op om het moratorium geleidelijk, maar niet te vroeg, af te bouwen. "Ik pleit niet voor een snel einde, maar dit mag ook niet tot het laatste moment aangehouden worden. Op een bepaald moment moeten we naar de realiteit van de cijfers gaan."

Voor wat de overheidsfinanciën betreft, verwacht de Nationale Bank een tekort van 10,6 procent van het bbp dit jaar en rond de 6 procent in de jaren tot 2023. België bevindt zich daarmee in het clubje van landen zoals Spanje en Italië, die ook al voor de coronacrisis ongunstige overheidsfinanciën hadden, aldus Wunsch. Ter vergelijking: in Duitsland en Nederland zou het begrotingstekort binnen enkele jaren al opnieuw rond de 3 procent schommelen.

De gouverneur was niet gealarmeerd door deze situatie, maar riep de Belgische overheden wel op om een geloofwaardig saneringsplan voor te bereiden. Alles zal afhangen van de Europese regelgeving, maar toch denkt hij dat een begrotingsnorm van 3 procent van het bbp niet meer voor deze legislatuur zal zijn. 

"Dat is ook niet nodig, door de lage rente denk ik dat het risico niet zozeer is dat de schuld onhoudbaar wordt. Wel bestaat het risico dat als we niets doen, er op zeker moment een nieuwe economische schok zal komen en we niet zullen kunnen kiezen. Het is dus beter een geloofwaardige en stapsgewijze sanering voor te bereiden."