België test camera’s die je beboeten voor filmpje kijken of bellen achter het stuur
Verkeersinstituut Vias test momenteel een nieuw camerasysteem dat registreert of een automobilist achter het stuur met de telefoon in de hand aan het bellen is. Op basis van de beelden kan de politie dan een boete opsturen. Uit de tests blijkt alvast dat het systeem heel nauwkeurig werkt. Voor de politie de camera’s echt kan gebruiken, is er wel nog een wetswijziging nodig. Die komt er sowieso volgend jaar. België is het tweede Europese land dat dergelijk onderzoek uitvoert, na Nederland.
De federale minister van Mobiliteit Gilkinet (Ecolo) wil het aantal verkeersdoden in ons land verder terugdringen. De politie moet de controles op de grootste ‘killers’ in het verkeer volgens hem dan ook drastisch opdrijven: alcohol en drugs, geen gordel dragen, te snel rijden en mobiel bellen achter het stuur, of andere vormen van afleiding. Elk jaar vallen er in België volgens Vias alleen al minstens 30 doden en 2.500 gewonden door gsm-gebruik achter het stuur. Door de toenemende mogelijkheden van de smartphone wordt het probleem van afleiding ook steeds groter.
Al die controles met politiemensen uitvoeren, dat lukt gewoon niet. Slimme cameratechnologie die gekoppeld wordt aan artificiële intelligentie, biedt de oplossing
Jaarlijks schrijft de politie al 100.000 boetes voor gsm-gebruik uit, maar ze moet de overtreders wel op heterdaad betrappen. Nog méér controles met politiemensen uitvoeren, lukt gewoon niet. Daarom kijkt de minister voor sommige taken naar slimme cameratechnologie die gekoppeld wordt aan artificiële intelligentie (AI). In Nederland heeft de Rijksoverheid na gelijkaardige tests al beslist om die camera’s te gaan gebruiken. Als alles goed gaat, dan wordt België het tweede Europese land dat AI gaat gebruiken om overtredingen, zoals bellen achter het stuur, te beboeten.
Zo werken de camera's
Vanop een brug of portiek boven de weg neemt een camera verschillende foto’s van elke wagen die voorbijrijdt. Zo worden er foto’s door de voorruit genomen, een andere foto legt de nummerplaat van het voertuig vast. Op basis van AI filtert de camera alle beelden waarvan het systeem vermoedt dat de bestuurder iets met zijn telefoon in de hand aan het doen is (bellen, berichtje sturen, etc). De camera’s werken dag en nacht, in alle weeromstandigheden en bij elke snelheid. Dit filmpje maakt het duidelijk.
De selectie van beelden komt daarna aan in een verwerkingscentrum. Als de politie daar oordeelt dat de bestuurder een inbreuk begaat, dan kan ze een boete opsturen. Het camerasysteem zal dus nooit op eigen houtje een proces-verbaal opmaken. Volgens Vias zijn de camera’s ook makkelijk verplaatsbaar. Ze hoeven dus niet altijd op dezelfde plaats te hangen.
Het camerasysteem zal nooit op eigen houtje een proces-verbaal opmaken
In een eerste fase zullen de camera’s afzonderlijk functioneren van de bestaande zogenoemde ANPR of nummerplaatherkenningscamera’s, die vandaag vooral voor snelheidsovertredingen worden gebruikt. Daarvan hangen er vandaag al zowat 1.200 op onze wegen. In de toekomst kunnen beide systemen wel op elkaar worden aangesloten, zodat de pakkans natuurlijk gevoelig toeneemt.
Camera's werken erg accuraat
Volgens Vias werkt het systeem bijzonder accuraat. De camera’s controleren trouwens niet alleen het gebruik van de telefoon, maar ook van andere handelingen achter het stuur die afleiding veroorzaken. Dat gaat van het lezen van een krant tot het kijken naar filmpjes met een laptop op de schoot. Met hetzelfde systeem zou de politie in de toekomst ook kunnen nagaan of een bestuurder al dan niet haar of zijn gordel draagt.
In 2021 eerst nog de wetgeving aanpassen
In zijn beleidsverklaring zegt de nieuwe federale minister van Mobiliteit Gilkinet (Ecolo) dat hij in 2021 een wijziging van de bestaande wegverkeerswet van 1968 zal voorstellen, “zodat nieuwe technische middelen, zoals opsporingscamera’s, kunnen worden gebruikt zodra deze beschikbaar zijn, op voorwaarde natuurlijk dat de vaststelling van de overtreding onweerlegbaar is.”
In mensentaal betekent dat: de politie mag de nieuwe camera’s nu nog niet gebruiken. Daarvoor is eerst een aanpassing van de wegcode nodig. Momenteel kan de politie je wel beboeten als ze je met eigen ogen op heterdaad betrapt. Ze kan dat doen op basis van artikel 8.4. “Behalve wanneer zijn voertuig stilstaat of geparkeerd is, mag de bestuurder geen gebruik maken van een draagbare telefoon die hij in de hand houdt.” Andere mogelijke vormen van afleiding zijn niet expliciet verboden in de wegcode, maar kunnen wel beboet worden op basis van artikel 8.3. Daarin staat dat je voortdurend je voertuig goed in de hand moet hebben en steeds in staat moet zijn om alle nodige rijbewegingen uit te voeren. Een inbreuk tegen artikel 8.3 of 8.4 is een inbreuk van de tweede graad en kan je een boete van 116 euro opleveren.
Momenteel kan de politie ook nog geen gebruik maken van camera’s omdat in de wetgeving niet expliciet beschreven staat dat het vaststellen van gsm-gebruik mag gebeuren door middel van een technisch toestel. Er moet dus ook een aanpassing gebeuren aan het Koninklijk Besluit van 18 december 2002. In dit KB staan de overtredingen bepaald die door onbemande automatisch werkende toestellen mogen vastgesteld worden op basis van de foto die ze nemen.
Hoe zit het met de privacy?
Uiteraard is privacy bij het gebruik van camerabeelden een erg gevoelige materie . De beelden zullen alleen door de politie gebruikt kunnen worden. Het systeem wist meteen alle beelden van bestuurders die hun telefoon niet gebruikten. Alle gezichten van de passagiers worden ook onmiddellijk onherkenbaar gemaakt. De software zorgt ervoor dat de politie enkel de foto’s te zien krijgt, waarvan het systeem vermoedt dat er een inbreuk gepleegd wordt.