Humboldt Forum geopend, nieuw museum op historisch beladen plek in Berlijn
Met een digitale plechtigheid is in Berlijn het Humboldt Forum geopend, een prestigieus museum en ontmoetingsplek voor etnische kunst. Er was jarenlang discussie over de locatie - op de vroegere plek van een koninklijk slot en een communistisch gebouw. En ook de invulling van het museum met kunst die deels uit voormalige Duitse kolonies komt, is omstreden. Het Humboldt Forum wil vooral een plaats van debat en reflectie worden.
De locatie van het nieuwe museum is historisch beladen. Het Humboldt Forum is gebouwd op de plek waar het Berliner Stadtschloss stond, de stek van Pruisische koningen en Duitse keizers. Het 18e-eeuwse stadskasteel werd zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog en opgeblazen in 1950. In de plaats werd het Palast der Republik gebouwd in de toenmalige communistische DDR, waar het parlement zetelde. Maar dat Paleis werd na 40 jaar weer afgebroken, toen de Berlijnse Muur was gevallen en Duitsland weer één werd.
Lees verder onder de foto's van het Stadtschloss en het Palast der Republik:
Het nieuwe Humboldt Forum is een gedeeltelijke replica van het barokke stadskasteel, ontwerpen door de Italiaanse architect Franco Stella. Het gebouw ligt tegenover het befaamde Museumeiland van Berlijn. Het project was en is omstreden. Critici stelden de vraag of een kopie van een gebouw maken nog wel van deze tijd is.
Ook inhoudelijk is er discussie. Het Humboldt Forum toont zo’n 20.000 (kunst- en andere) voorwerpen uit Afrika, Azië en Oceanië, voor een deel ook afkomstig uit voormalige Duitse kolonies. Het museum wordt een ontmoetingsplek voor Europese en niet-Europese cultuur, of volgens de burgemeester van Berlijn “een plek om over onze geschiedenis en onze rol in de wereld te reflecteren”. Maar er is veel kritiek op de “roofkunst”, artefacten die in de koloniale tijd zijn gestolen.
De ambassadeur van Nigeria eiste vorige week nogmaals de teruggave van de “Bronzen van Benin”, die uit het koninklijk paleis van het koninkrijk Benin komen, nu gelegen in Nigeria. De sculpturen en plaquettes zijn verspreid over verscheidene Europese musea, waaronder ook Berlijn.
Ook de kostprijs was voorwerp van discussie: 677 miljoen euro, 100 miljoen meer dan begroot. Wegens corona is het Humboldt Forum, genoemd naar de broers Von Humboldt - Alexander was natuuronderzoeker en ontdekkingsreiziger en Wilhelm taalwetenschapper en filosoof - enkel digitaal te bezoeken.
Ruimte voor debat
Georgi Verbeeck, hoofddocent Moderne Geschiedenis en Politieke Cultuur aan de Universiteit Maastricht en deeltijds hoogleraar Duitse geschiedenis aan de KU Leuven noemt het Humboldt Forum geen museum in de strikte zin van het woord. "Het brengt bestaande collecties uit andere musea samen, maar het is vooral een plek waar ruimte is voor debat. Waar komen die voorwerpen vandaan en wat gaan we ermee doen?"
Luister hier naar het gesprek met Georgi Verbeeck in "De wereld vandaag" op Radio 1:
