Mocht "De zevende dag" sceptici over coronavaccinatie uitnodigen voor een debat? 

Bekijk hier het bewuste debat over de vaccinatiestrategie in "De zevende dag" van 14 februari 2021. De tekst gaat daaronder verder.

Sommige kijkers waren juist heel tevreden dat gisteren sceptische stemmen over de vaccinatiestrategie werden uitgenodigd in "De zevende dag" op Eén:

Een kijkersreactie: Ik vind ook dat de waarheid nu eens mag gezegd worden over alle andere aspecten van een maatschappij die het slachtoffer is geworden van een ware machtsgreep van politici en de "medische" wereld. Ik vind dat er veel meer aandacht zou mogen gegeven worden aan ándere, HOLISTISCHE vormen van zorg en geneeskunde die minstens éven efficiënt zijn als de exploten van een alleen op "wetenschap" gestoelde zorg. 

Maar een meerderheid van andere reacties was negatief: 

Een kijkersreactie: Enige duiding erbij dat de betreffende arts niet eens een minderheid uitmaakt van het artsenkorps, maar met haar standpunten in de uiterste marginaliteit zit, was blijkbaar niet nodig.

Een kijkersreactie: Waar ik mij vooral, en meer en meer, aan stoor, is dat, door de beperkte tijd, zoals ook in dit debat, de argumenten/antwoorden te weinig tijd toebedeeld krijgen. (...) En, meer en meer een reden om van (al) jullie duidingsprogramma’s af te haken. De oppervlakkigheid neemt monsterlijke proporties aan...

Een kijkersreactie: Kan een thema nog oppervlakkiger aan bod komen dan het vaccinatie-item in "De zevende dag" van 14 februari? Het antwoord is : NEEN! Een zo belangrijk item op zo een cruciaal moment zo slordig, nonchalant en onprofessioneel aanpakken is een kopstoot voor alle virologen, medici, eerstelijnzorgverleners, alle familieleden van covidoverledenen en -zieken en voor al degenen die zich reeds lieten vaccineren.

Er zijn wat mij betreft geen taboepersonen of taboeonderwerpen. Er valt best wel wat voor te zeggen dat je sceptici uitnodigt, luistert en tegenargumenten laat geven. En voor alle duidelijkheid: ik heb studiogast Sam Brokken bijvoorbeeld ten gronde niet de werkzaamheid van het vaccin horen betwisten, zijn scepsis slaat erop dat hij vaccinatie onder de 60 niet nodig vindt. Over alles moet je journalistiek kunnen bedrijven, maar ik vind dus wel dat er dingen beter konden.

Je moet bijvoorbeeld je gasten juist plaatsen voor het publiek. Uiteraard heeft iedereen recht van spreken over het beleid, maar als het over wetenschap gaat, is het relevant dat Sam Brokken en Hilde De Smet geen wetenschappelijk onderzoek publiceren in de virologie en Pierre Van Damme wel. Dat verhindert het debat niet per se, maar het mag gezegd worden. Ik weet niet of het louter vermelden van titels en beroepen dat belangrijke verschil voldoende duidelijk maakt. 

Verder spreekt Hilde De Smet mede namens Docs4Opendebate, maar VRT NWS heeft zelf in een factcheckartikel beargumenteerd dat de open brief van die organisatie onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd is. Dat had vermeld mogen worden, zeker toen Docs4Opendebate ter sprake kwam. Hilde De Smet heeft het overigens wel vaker aan de stok met factcheckers. 

Dat heet “false equivalence” vermijden. Het betekent dat je vermijdt de indruk te geven dat de ene kant evenveel wetenschappelijke merites heeft als de andere, terwijl dat misschien niet het geval is. Wetenschap wordt namelijk niet bedreven rond een studiotafel maar in een academisch debat, met publicaties in wetenschappelijke tijdschriften na peer review. Dat betekent dat een tekst door andere wetenschappers wordt nagekeken voor hij wordt gepubliceerd, wat in een studio natuurlijk niet kan. 

Het is normaal dat je in een debat waar wetenschap relevant is, ook naar de stand van zaken in dat academische debat verwijst. Het is belangrijk dat ook de presentatoren dat doen en dat niet alleen overlaten aan Pierre Van Damme, die partij is in het debat. 

Wat dan ook kan helpen, is dat het debat punctueel is en als er wetenschappelijke claims worden gelegd, dat die goed geëvalueerd kunnen worden. Dat was soms wel en soms niet het geval in "De zevende dag". Pierre Van Damme kon uitleggen dat het wel degelijk verantwoord is om in de derde fase al vaccins op de markt te brengen en dat de eventuele werking van chloroquine nog helemaal niet bewezen is. 

Tot halverwege het debat liep het eigenlijk vrij goed, maar een uitspraak als “De positieve gevolgen van de maatregelen zijn niet het gevolg van de maatregelen” werd niet goed uitgelegd, laat staan dat er weerwoord op kwam. Ik weet niet of elke kijker goed mee was met het debat rond groepsimmuniteit. 

De bespreking van het idee om niet te vaccineren en toch te versoepelen onder de 60 leek me wat al te beknopt. Ook vanuit het standpunt van Sam Brokken en Hilde De Smet bekeken, was in het debat lang niet altijd duidelijk wat ze nu precies voorstelden en hoe ze hun stellingen onderbouwden. De presentatoren hebben daar overigens ook wel op gewezen.

Het debat was overladen met onderwerpen. De “comorbiditeiten”, “replication rates” en “lymfeknopen” wemelden rond de tafel terwijl het ook voor mij niet altijd duidelijk was wat nu precies de draagwijdte was van wat er werd gezegd. 

Ten gronde gaat dit debat over het afwegen van risico’s. De eventuele risico’s van de vaccins afwegen tegen de risico’s van COVID-19 en van mogelijk verder versoepelen zonder vaccinatie.  

Wat opvalt, is dat zowel Hilde De Smet als Sam Brokken de risico’s van COVID-19 heel laag inschatten. Met name onder de 60 zou er niet zo’n geweldig probleem zijn. Slechts een gering percentage van de mensen onder de 60 zou symptomen krijgen. Maar procenten zijn mensen.

Er is een meisje van 12 jaar gestorven in dit land. Ik lees op VRT NWS dat COVID-19 tot hersenschade kan leiden. Ook jonge patiënten worden soms ernstig ziek. Ik heb gelezen over longschade bij jonge mensen, over mensen die maanden moeten revalideren, of over mensen die geur- en smaakzin verliezen, wat geen gering probleem is. En al deze linken verwijzen expliciet naar mensen onder de 60. 

Ik heb er zelf op aangedrongen dat covidoverlijdens ook een gezicht zouden krijgen. U vindt daarover op de website van VRT een ontroerend portret van Bart Bogaers (53) en van Sarah Nagean (40). 

Op het ogenblik dat ik dit schrijf, zijn er volgens de statistieken van Sciensano 1.299 coviddoden onder de 65 in België. Voor een goed begrip: die doden vielen in een samenleving die vaak in lockdown was. Hoeveel doden er onder de 65 gevallen zouden zijn zonder maatregelen, is onbekend. 

Dat lijken me allemaal relevante elementen om risico’s in te schatten, en dus om erover te debatteren, maar ze kwamen in het debat niet aan bod. Ik vond het vreemd dat ze ook door de presentatoren niet werden aangehaald, ook al wordt er door VRT NWS zelf over bericht.

Als mensen zich echt niet willen laten vaccineren, wel, dat is tot nu toe ook helemaal niet verplicht. Een samenleving moet een zekere vorm van rebellie kunnen verdragen. Ook al hebben we volgens virologen die 70 procent vaccinatie heel hard nodig. Ook in het maatschappelijke debat moet een rebelse stem kunnen. Maar als we debatteren, laat ons dat dan op een efficiënte manier doen. En daarin schoot dit debat zeker in het tweede gedeelte naar mijn aanvoelen toch wat te kort.