Vlaanderen koopt origineel handschrift Paul van Ostaijen voor 725.000 euro in jubileumjaar voor dichter
125 jaar geleden werd Paul van Ostaijen geboren en zijn revolutionaire dichtbundel "Bezette stad" is precies 100 jaar oud. Een dubbel jubileum en reden te over voor feestelijke expo's, voorstellingen, wandelingen, marathonradio-uitzendingen of nieuwe boeken. De gedichten van Paul van Ostaijen blijven actueel en relevant, ook in coronatijd. Het originele handschrift van "Bezette stad" is door de Vlaamse overheid voor 725.000 euro aangekocht en vanmorgen onthuld door Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA): "Dit iconische en onschatbare manuscript zal voor de komende generaties Vlamingen bewaard blijven en steeds toegankelijk zijn." Het is nu al digitaal te doorbladeren en vanaf eind maart te bewonderen in het Letterenhuis in Antwerpen.
Van Ostaijen leeft! Dat mag blijken uit de vele activiteiten en publicaties over een van de belangrijkste dichters van het Nederlandse taalgebied. Boeken, tentoonstellingen, lezingen, wandelingen en radio-uitzendingen zetten Paul van Ostaijen in de schijnwerper, de schrijver van bekende gedichten als "Melopee", "Marc groet ’s morgens de dingen" of "Huldegedicht aan Singer". En van het hypermoderne, rauwe werk "Bezette stad", dat in 2021 precies een eeuw oud is.
"Zot Polleke" van Ostaijen werd op 22 februari 1896 geboren in Antwerpen. Precies op zijn 125e "verjaardag" maken biograaf Matthijs de Ridder en Willem Bongers-Dek van deBuren een marathonradio-uitzending vanuit het geboortehuis van van Ostaijen in Antwerpen. Om 19u30 start een livestream tegelijk vanuit Amsterdam en Antwerpen, met een pak hedendaagse schrijvers, kunstenaars en muzikanten zoals Spinvis.
Het kostbare handschrift van "Bezette stad" is zopas door de Vlaamse overheid aangekocht. Prijs: 725.000 euro, verkoper: een anonieme privéverzamelaar. Vanaf eind maart is het manuscript te bewonderen in de expo Bezette Stad 100! in het Letterenhuis in Antwerpen, dat ook veel andere originele documenten van en over Van Ostaijen bezit, zoals brieven en bijvoorbeeld ook het kladhandschift van "De bankroet jazz", dat wordt gezien als het oudste filmscenario in het Nederlands.
Eind maart steekt ook een rondreizende expo van wal, waarmee vijf jonge kunstenaars, slampoets en filmmakers (Shamisa Debroey, Younes van den Broeck, Maja Ajmia Yde Zellama, Lisette Ma Neza en Jens Meijen) hun eigen interpretatie maken van "Bezette stad". Omdat het werk van een jongeman in 1921 ook voor jonge mensen vandaag relevant en inspirerend is. Vanaf 27 maart in de bib van Hasselt en daarna op tournee in Vlaanderen en Nederland.
Nog veel meer hedendaagse kunstenaars en auteurs zijn te ontdekken in het boek "Besmette stad", de neerslag van een hele reeks leesateliers tijdens de eerste lockdown. Of hoe Van Ostaijen moeiteloos de brug slaat naar onze coronatijd.
Gedichten op muren, T-shirts en kussenslopen
"Bezette stad" werd "een visueel icoon. De opvallendste pagina’s zijn op muren, T-shirts en kussenslopen aangebracht. De typografie is bijna spreekwoordelijk geworden. "Boem Paukeslag" is een veelgebruikte uitdrukking," schrijft Matthijs de Ridder in zijn nieuwe boek "Boem Paukeslag".
Uniek in de internationale avant-garde
Waarom is "Bezette stad" zo bijzonder en blijft het na een eeuw overeind? De Ridder: deze "bundel over een wereld-in-crisis, waarin poëzie, collage en typografie een onverbreekbaar verbond aangaan, is enig in zijn soort" en "uniek in de internationale avant-garde."
Van Ostaijen schreef de gedichten vlak na de Eerste Wereldoorlog. Beeldhouwer Oscar Jespers maakte de bijzondere vormgeving. Het is een radicaal modern boek, waarin Van Ostaijen heel direct en ritmisch over het oorlogsgeweld schrijft en tegelijk ook komaf wil maken met de oude wereld van voor de oorlog. In deze Radio 1-reeks komt u meer te weten over "Bezette stad".
Van Ostaijen put ook volop uit de populaire muziek en de films van die tijd. De dichter brengt alles samen, schrijft Matthijs de Ridder: "de destructie van de oorlog, de wilde montage van de film, de compositie van een kubistisch stadsbeeld, de scherts van dada en de klankrijke meerduidigheid van de expressionistische poëzie – en dit allemaal in één grootse, meeslepende vertelling."
Behalve expo's en boeken zijn er ook wandelingen in Antwerpen om letterlijk in de voetsporen van Paul van Ostaijen te lopen. En voorts podcasts en performances. Het uitgebreide programma vindt u hier. "Razen rennen razen rennen razen rennen": aan de jong aan tuberculose gestorven, revolutionaire dichter Paul van Ostaijen valt niet te ontsnappen.
Bekijk het verslag uit het Journaal over het handschrift van "Bezette stad" dat de Vlaamse overheid heeft aangekocht:
Uit het VRT-archief: "Miavoye", over het trieste levenseinde van Paul van Ostaijen in een sanatorium in de provincie Namen, met schrijvers Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter Holvoet-Hanssen en schilder Koen Broucke (Hoera cultuur, Canvas, 2014) :
