Olieland Saudi-Arabië bouwt futuristische, autovrije stad van 170 kilometer lang: "Leiders stralen goodwill uit" 

In januari kondigde de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman een groots toekomstproject aan. Saudi-Arabië bouwt "The Line", een deel van de eerder aangekondigde futuristische megastad Neom, een stad zonder auto's, straten en uitlaatgassen, een groene oase in het midden van de woestijn. Het is een opmerkelijk initiatief van hét olieland bij uitstek.

Het meest opvallende aan het hele project? De stad wordt letterlijk op een lijn gebouwd. "The Line", een 170 kilometer lang, ondergronds spoor voor een trein die op waterstof rijdt, zal de verschillende gemeenschappen in de stad met elkaar verbinden.

"The Line" zal zich uitstrekken van de bergen in het noordwesten van Saudi-Arabië tot aan de Rode Zee. De stad Neom zelf zal bestaan uit verschillende hyper-geconnecteerde gemeenschappen: elke bewoner van een gemeenschap zal op maximum vijf minuten wandelafstand van werkgelegenheid, scholen, winkels en vrijetijdsbestedingen wonen. Straten en auto's zijn dus overbodig. Wie toch naar een andere gemeenschap wil, kan dat via "The Line".

Neom moet zo doen waar andere miljoenensteden zoals New York volgens Saudi-Arabië niet in slaagden: het moet een duurzame stad worden. Bekijk hier hoe de nieuwe stad eruit zal zien en lees daarna verder.

De hele stad zal volledig op groene energie draaien. "Voor Saudi-Arabië is dat een uitdaging. Het is een land dat gebouwd is op het idee van olie en olieconsumptie. Benzine is er letterlijk goedkoper dan water", legt Midden-Oostenkenner Majd Khalifeh uit in "Nieuwe Feiten" op Radio 1.

Het land wil ook de groene cultuur promoten. "Wie aan Saudi-Arabië denkt, denkt aan woestijn, aan gele heuvels. Maar Saudi-Arabië wil nu bomen planten langs "The Line", tussen de verschillende gemeenschappen.

Beluister het gesprek met Midden-Oostenkenner Majd Khalifeh op Radio 1 en lees daarna verder.

Ook artificiële intelligentie zal een belangrijke rol spelen. "In Saudische kranten lees ik dat kinderen wellicht geen les meer zullen krijgen van een fysiek aanwezige leerkracht in de klas, maar van een hologram", vertelt Khalifeh.

Het einde van "The Line" komt uit aan de Rode Zee, waar Saudi-Arabië al begonnen is met inzetten op toerisme. "Bijna 100 jaar lang was Saudi-Arabië een soort gesloten gemeenschap, die je als toerist niet zo makkelijk kon bezoeken", zo vertelt Khalifeh. "Met uitzondering van moslims die afzakken naar Mekka en Medina, is toerisme in Saudi-Arabië iets nieuws. Sinds een paar jaar heeft het land voor het eerst muziekfestivals, sinds 2018 zijn er ook cinema's geopend voor de bevolking."

Maar waarom al die moeite? Wat wint de kroonprins bij de bouw van zo'n futuristische stad? Het land heeft al jarenlang een rigide en conservatief imago. "De huidige kroonprins probeert dat imago een beetje op te poetsen", legt Khalifeh uit. Zowel op politiek, economisch, als geostrategisch gebied heeft Saudi-Arabië daar alle belang bij.  

Op economisch vlak is Saudi-Arabië een olieproducerend land, maar de kroonprins beseft dat olie een aflopende zaak is. Daar anticipeert hij nu op. "Met dit initiatief wil hij een teken geven aan de eigen bevolking", vertelt Khalifeh. "Zijn boodschap luidt: 'We weten dat olie niet eeuwig zal blijven bestaan. We moeten serieus nadenken over een ander soort toekomst, met het geld dat we op dit moment hebben, volledig onafhankelijk van olie'." Saudi-Arabië wil in de toekomst vooral inzetten op zonne-energie, maar ook windenergie en waterstofenergie moeten soelaas brengen.

Bovendien wil Saudi-Arabië ook buitenlandse investeerders aantrekken. Een project als "The Line" moet daarbij helpen. 

Bekijk hier de aankondiging van de Saudische kroonprins en lees daarna verder.

Ook op politiek vlak heeft de kroonprins te winnen bij het stadsproject. Hij heeft geopolitieke zorgen en nood aan Westerse bondgenoten. Saudi-Arabië kijkt met angst en argwaan naar het nucleair programma van Iran. Zonder Westerse steun, voelt het zich niet veilig.

Hij wil dus zoveel mogelijk goede politieke banden smeden. Dat doet de kroonprins bijvoorbeeld door vrouwen meer rechten te geven. Begin deze maand kwam nog het bericht dat vrouwenrechtenactiviste Loujain al Hathloul vrijgelaten was. Ze zat drie jaar in de cel omdat ze protesteerde tegen het verbod op autorijden voor vrouwen. 

Haar vrijlating was enorm belangrijk voor het imago van Saudi-Arabië. Zelfs de Amerikaanse president Biden heeft haar vrijlating toegejuicht, ook al blijft Al-Hathloul voorlopig nog onder het toezicht van de Saudische autoriteiten en mag ze het land ook niet uit. Daarnaast blijven er volgens mensenrechtenorganisaties nog andere activisten onterecht achter tralies. Het land zal dus nog flink zijn best moeten blijven doen om goodwill bij het Westen te blijven creëren.

Ook de binnenlandse politieke stabiliteit heeft baat bij het project, zegt Khalifeh. "In een land als Saudi-Arabië heb je zulke projecten nodig, als je ook op lange termijn politieke stabiliteit zoekt. Het land is niet democratisch. Mensen mogen niets beslissen, er is een nationale raad maar in feite wordt alles door het koninklijk huis beslist. Met zulke projecten stralen de leiders een zekere goodwill uit naar de bevolking en zeggen ze 'Kijk wij verspillen dat oliegeld niet binnen de koninklijke familie, wij werken voor jullie'."

Dan blijft de vraag nog maar of en wanneer het project er ook effectief zal komen. "Ik denk dat het zal gebeuren. Simpelweg omdat er geld genoeg is. Of het een succes zal worden, dat weet ik niet. We weten nog niet wat voor uitdagingen en problemen zo'n stad met zich zal meebrengen, besluit Khalifeh.