Moet Europa grotere vuist maken tegen farmabedrijven, zoals minister Beke wil? "Hebben aantal drukkingsmiddelen"
Moet Europa meer druk zetten op de farmabedrijven om de vaccins op tijd te leveren? Minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) vindt van wel, nadat hij zich vanmiddag boos gemaakt heeft over de aanhoudende onzekerheid. Maar volgens de woordvoerder van de Europese Commissie zijn er wel voldoende drukkingsmiddelen.
AstraZeneca levert deze week maar 88.800 vaccins aan ons land in plaats van de voorziene 114.716. "AstraZeneca heeft gisterenavond opnieuw laten weten - al voor de zoveelste keer op rij - dat ze het aantal vaccins zullen verminderen de komende weken", aldus een geërgerde Beke in de commissie Volksgezondheid van het Vlaams Parlement. De levering van 3 maart is zelfs verlaagd van 90.161 tot 21.600. De week nadien zou het Britse-Zweedse bedrijf dat goedmaken met een extra grote levering.
Ook de levering van de Moderna-vaccins sputtert. Moderna zou normaal hebben geleverd op 15 februari, maar dat werd al eens uitgesteld tot 22 februari. Het bedrijf zou nu op 25 februari 26.100 vaccins leveren.
De cijfers op een rij
Uit de wekelijkse cijfers van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) blijkt dat tot nu toe in totaal 851.865 vaccins aan ons land zijn geleverd. Dat zijn 738.465 vaccins van Pfizer/BioNTech, 67.200 van AstraZeneca en 46.200 van Moderna.
Door de vertragingen wordt ook het vaccinatieschema in de war gestuurd. De vaccinatie voor de 65-plussers zou daardoor pas in de week van 22 of 29 maart opstarten, klinkt het bij Beke. Volgens persagentschap Reuters zou AstraZeneca nu ook de leveringen voor het tweede kwartaal (dus tussen april en juni) halveren voor de Europese Unie.
Het is een zeer jammerlijke zaak dat we met AstraZeneca en Moderna op dit moment geen stabiliteit hebben in de leveringen
"Dit is toch wel een gigantisch probleem in het operationeel kunnen klaarmaken van onze vaccinatiecentra, maar ook in de ziekenhuizen en de gehandicaptenvoorzieningen", vindt Beke. "Het is een zeer jammerlijke zaak dat we met AstraZeneca en Moderna op dit moment geen stabiliteit hebben in de leveringen. De enige correcties zijn neerwaartse correcties."
Hoe komt het toch dat de farmabedrijven hun beloftes niet kunnen waarmaken?
Waarom kunnen de farmabedrijven hun beloftes niet nakomen? Bij AstraZeneca zijn er op dit moment twee problemen, zegt Dirk Ramaekers, het hoofd van de taskforce vaccinatie. "Enerzijds produceren ze momenteel globaal minder dan gehoopt en nu is er ook een specifiek probleem. Stap per stap wordt het vaccin gecontroleerd en dat gebeurt door andere labo's. In een van die controlelabo's is nu een probleem, daardoor kunnen er deze week maar 89.000 vaccins geleverd worden."
Beluister hier het gesprek met Dirk Ramaekers in "De wereld vandaag":
Vaccinatie loopt niet echt vlot
Ramaekers hoopt dat het tweede kwartaal beterschap brengt, als ook het vaccin van Johnson & Johnson goedgekeurd wordt door het Europees Geneesmiddelenagentschap. "Dat is een gemakkelijker vaccin, waar maar één dosis van nodig is. Mocht het erdoor komen en Johnson & Johnson kan vrij grote volumes leveren, kan dat een compensatie zijn. Maar momenteel is het koffiedik kijken."
Hoe dan ook hebben de farmabedrijven alle macht. "Wij hebben daar weinig impact op."
Wat kan of moet Europa doen?
"Ik versta niet dat Europa geen vuist maakt tegen de producenten", klinkt het fors bij minister Beke. Volgens hem gaat Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) de zaak aankaarten bij de federale regering. "Het ergert dat we voortdurend met deze instabiliteit te maken hebben", aldus Beke.
Ik versta niet dat Europa geen vuist maakt tegen de producenten
Moet Europa meer zijn tanden laten zien? "De onderhandelingen met de farmabedrijven zijn sámen met de lidstaten gevoerd", zegt Stefan De Keersmaecker, de woordvoerder Gezondheid van de Europese Commissie. "Het is een gezamelijk project."
Maar, zo herhaalt hij: "De wetenschap heeft de industrie ingehaald. Op het moment dat we de contracten sloten, wisten we van geen enkel vaccin of het zou werken. Pas toen het Europees Geneesmiddelenagentschap groen licht gaf en de massaproductie op gang kwam, zijn de uitdagingen of problemen naar boven gekomen."
De wetenschap heeft de industrie ingehaald
Bovendien zijn er wel degelijk een aantal drukkingsmiddelen. "De contracten met bedrijven spreken over strikte leveringsschema's. De investeringen die we doen in de productiecapaciteit, doen we in verschillende schijven. Dan kan beslist worden om een van die schijven niet uit te betalen. Ook belangrijk is dat de prijs van de vaccins in sommige gevallen pas betaald wordt bij de levering, de bedrijven hebben er dus alle belang bij dat dat op tijd gebeurt. Daarnaast is het ook het werk van de taskforce om samen naar middelen te zoeken om de productiecapaciteit op te drijven."
Bekijk hier een fragment uit het gesprek in "Terzake":
En wat zegt AstraZeneca?
In een persbericht zegt AstraZeneca alles in het werk te stellen om zijn engagement na te komen om tegen 21 maart meer dan 1 miljoen doses te leveren.
De farmareus benadrukt dat vaccins biologische geneesmiddelen zijn, die met behulp van levende organismen worden geproduceerd en waarvan het productieproces voortdurend moet worden geoptimaliseerd. Daarbij dient het bedrijf, naar eigen zeggen, met meer dan duizend verschillende parameters rekening te houden. "Omwille van die redenen kunnen afwijkingen in de leveringen ontstaan", aldus AstraZeneca.
We staan in nauw contact met de taskforce vaccinatie om de Belgische overheid de meest recente informatie mee te delen
Het bedrijf benadrukt dat elke geproduceerde dosis meteen beschikbaar wordt gesteld, waardoor er geen stock op overschot is. "We staan in nauw contact met de taskforce vaccinatie om de Belgische overheid op regelmatige tijdstippen de meest recente informatie mee te delen", klinkt het nog.
Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":
