San Francisco al 8 centimeter gezonken onder gewicht van wolkenkrabbers
De Baai van San Francisco, in de Amerikaanse staat Californië, is zo dichtbebouwd dat het gebied letterlijk alsmaar dieper dreigt weg te zinken. Dat blijkt uit een nieuwe studie waarin het totale gewicht van steden als San Francisco en San Jose is berekend. Vooral de vele wolkenkrabbers zouden deze steden tot wel 8 centimeter dieper in de grond hebben doen zakken.
Kuststeden moeten zich niet alleen zorgen maken over de stijging van de zeespiegel, ze zinken blijkbaar ook weg onder het gewicht van hun gebouwen. Dat is althans wat de Amerikaanse geoloog Tom Parsons heeft berekend voor het gebied rond de Baai van San Francisco in het noorden van Californië. Daar wonen in totaal meer dan 7,5 miljoen mensen in grote steden als San Jose en San Francisco.
Parsons wilde weten of het gewicht van steden een invloed heeft op de bodem. "Tegen 2050 zal 70 procent van de wereldbevolking in stedelijk gebied wonen. Dan stelt zich de vraag of er gevolgen zijn voor het landschap? En of er verzakkingen mogelijk zijn", schrijft Parsons in zijn publicatie.
Herbeluister het volledige gesprek uit "Nieuwe Feiten" op Radio 1 over de nieuwe studie met geoloog Koen Van Noten:
(lees verder onder het klankfragment)
San Francisco is 8 cm gezakt
Uit de studie blijkt dat de hele Baai van San Francisco al 5 tot 80 millimeter zou zijn gezonken onder een gigantisch gewicht van zo'n 1,6 miljard ton. Dat is vergelijkbaar met het gewicht van bijna 9 miljoen Boeings 747.
Parsons berekende daarvoor het gewicht van alle gebouwen samen, zonder rekening te houden met onder meer het gewicht van mensen, wegen en voertuigen. "De hele berekening is dus nog een onderschatting en moet beschouwd worden als een geschat minimum", zegt de geoloog.
Regio rond Merchtem zakt elk jaar 2 millimeter door brouwerijen die water oppompen
Op dichtbebouwde plaatsen met veel hoge gebouwen is het effect zelfs nog groter. De Millennium Tower in de stad San Francisco bijvoorbeeld, een wolkenkrabber van bijna 200 meter hoog, zou alleen al een verzakking van zo'n 40 centimeter hebben veroorzaakt in de voorbije 10 jaar.
Parsons waarschuwt in de studie ook dat de Baai van San Francisco tegelijk ook bedreigd wordt door een zeespiegelstijging van 20 tot 30 centimeter tegen 2050. "Die combinatie doet het risico op overstromingen nog verder stijgen"
Volgens geoloog-seismoloog Koen Van Noten van de Koninklijke Sterrenwacht van België is het een typisch fenomeen voor kuststeden. "Het effect op de bodem hangt natuurlijk af van hoe de ondergrond is opgebouwd", zei hij in "Nieuwe Feiten" op Radio 1. "Naarmate je meer richting de zee gaat, of aan een rivierafzetting, heb je meer zachte sedimenten. Die kunnen worden samengedrukt onder het gewicht van een stad."
En volgens Koen Van Noten is er nog een ander gevaar: "San Francisco ligt ook nog eens geperst tussen twee grote breuklijnen waar tectonische platen tegen elkaar kunnen botsen. Het water dat uit de zachte ondergrond wordt weggeduwd onder het gewicht van bijvoorbeeld San Francisco, gaat dan in de richting van die breuken stromen. Breuken hebben dat graag, ze gaan meer bewegen en je krijgt potentieel meer aardbevingen."
En wat met België?
"Tijdens de Industriële Revolutie is er enorm veel grondwater onder Brussel weggepompt en is de stad ook effectief gezakt", zegt Van Noten. "Maar de laatste 20 jaar is het water in de ondergrondse lagen onder Brussel weer aangevuld waardoor de stad toch weer lichtjes is gestegen."
"Enkel in het centrum zelf, in de Zennevallei, waar heel jonge sedimenten zijn afgezet door de Zenne, heeft men nog inzakking van ongeveer 2 millimeter per jaar. Daar duwen de gebouwen nog altijd op die jonge sedimenten."
"En in Vlaanderen is er nog een gebied dat elk jaar ongeveer 2 millimeter zakt: de streek rond Opwijk, Merchtem en Steenhuffel", zegt Van Noten. "Net het gebied waar er een aantal grote brouwerijen zijn die nog altijd veel water oppompen uit de ondergrond. Maar men is in Vlaanderen zeer hard bezig om het grondwater op peil te houden."