Ken jij de Brabantse leeuw al? Hij wappert vandaag opnieuw boven het Steen in Antwerpen
Vandaag zal boven het Steen in Antwerpen opnieuw de vlag met de Brabantse leeuw wapperen. "Dat was een voorwaarde van Karel V toen hij de burcht aan de stad verkocht", vertelt historicus Luc Duerloo op Radio 2 Antwerpen. Ontdek hier alles over de Brabantse leeuw langsheen kruistochten, opstanden en leeuwen in een kooi.
Vandaag zal het stadsbestuur van Antwerpen opnieuw de Brabantse leeuw hijsen boven de burcht het Steen, het oudste gebouw in de stad. De stad doet dat omdat het Steen na een lange renovatie eind dit jaar klaar is voor heropening. De Vlaamse leeuw is bekend maar hoe ziet die Brabantse leeuw eruit? "Eigenlijk is hij het omgekeerde van die Vlaamse leeuw. De Brabantse is geel van kleur, met rode tong en klauwen tegen een zwarte achtergrond. In de heraldiek luidt dat officieel: in sabel een klimmende gouden leeuw, genageld en getongd van keel", zegt historicus en heraldisch specialist Luc Duerloo van de Universiteit Antwerpen in "Start Je Dag". (Lees verder onder de afbeelding)
De keuze voor de Brabantse leeuw is opvallend omdat de stad en de provincie Antwerpen andere symbolen gebruiken. "Dat komt omdat de hertog van Brabant ook markgraaf was van het Heilig Roomse Rijk, en dat zijn de Antwerpse gebieden. Dat markgraafschap had een eigen wapen dat toen gebruikt werd: een burcht met daarboven twee handen en de keizerlijke adelaar. Dat is nu nog steeds terug te vinden als onderdeel op het wapen van de provincie Antwerpen", vertelt Duerloo.
Erfenis van Keizer Karel
De stad Antwerpen zegt in een persbericht dat de Brabantse leeuw eeuwenlang boven de burcht hing. 800 jaar geleden verleende Hendrik l van Brabant de stadsrechten aan Antwerpen. Volgens historicus Luc Duerloo is er meer aan de hand. "Toen Karel V als de hertog van Brabant het Steen in de zestiende eeuw verkocht aan de stad Antwerpen, liet hij in de verkoopsovereenkomst opnemen dat die vlag boven de burcht moest wapperen", zegt hij.
Brabantse wordt Belgische leeuw
De Brabantse leeuw heeft trouwens carrière gemaakt. "Eind zestiende eeuw ten tijde van de opstanden tegen de Spaanse overheersing is de Brabantse gele leeuw op een zwarte achtergrond het symbool dat de hele Nederlanden verenigt. Bijna alle provincies hadden wel een leeuw in hun wapen. Na de afscheiding van de noordelijke Nederlanden veranderen ze daar de kleur van de leeuw. Maar de carrière gaat voort. Na 1830 zal de Brabantse leeuw gepromoveerd worden tot Belgische leeuw. Je mag hem gerust een nakomertje ervan noemen."
Een leeuw in een kooi
Hoe komt het eigenlijk dat een exotisch dier als een leeuw opduikt in de wapens van Vlaamse, Brabantse en Hollandse streken? "Daarvoor moeten we terug naar de eerste kruistochten in de middeleeuwen. Mensen in de Lage Landen wisten uit verhalen dat leeuwen bestonden. Maar wanneer edellieden uit onze contreien echte leeuwen zien in het Heilig Land, gaan ze hem ook gebruiken in hun symboliek. De Graven van Vlaanderen hadden bijvoorbeeld als statussymbool echte leeuwen in kooien in het Prinsenhof in Gent." Er speelde nog een factor mee, zegt Duerloo. "De keizer voerde het symbool van de adelaar die oppermachtig boven alles uitvliegt. Om zich te affirmeren tegen dat hoogste gezag kozen veel landheren de leeuw, het sterkste landdier, als symbool."
