Congo heeft nieuwe regering: banden president Tshisekedi en voorganger Kabila helemaal opgeblazen

Jean-Michel Sama Lukonde kreeg bijna twee maanden geleden van president Félix Tshisekedi de opdracht een nieuwe regering samen te stellen. De vorige premier Ilunga Ilunkamba, een vertrouweling van oud-president Joseph Kabila, was door Tshisekedi ten val gebracht.

Met de benoeming van Sama Lukonde tot premier blies president Tshisekedi de banden op met zijn voorganger Joseph Kabila. Kabila regeerde tussen 2001 en 2019 met harde hand over Congo, maar moest daarna buigen voor protest. Hij steunde uiteindelijk de erg omstreden verkiezingsoverwinning van huidig president Tshisekedi. Die werd dan wel staatshoofd, maar de aanhangers van Kabila leken de touwtjes in handen te houden. 

Sinds december lanceerde Tshisekedi een politiek offensief tegen Kabila. De vorming van de nieuwe regering lijkt daarvan het sluitstuk te zijn. 

Bij de samenstelling van de regering moest rekening worden gehouden met een reeks voorwaarden. Sama Lukonde somde die vandaag op na afloop van een audiëntie bij Tshisekedi: de nieuwe regering moet beperkt zijn in grootte, moet vrouwen en jonge leden tellen, en vertegenwoordigers hebben uit de verschillende regio's en van de verschillende politieke krachten die deel uitmaken van de zogenoemde Union Sacrée die Tshisekedi hielp om zijn voorganger Kabila van de macht te verdrijven.

Aan de voorwaarden is in meerdere of mindere mate voldaan. De nieuwe regering telt 57 leden, onder wie 14 vrouwen (een kwart van de leden). De regering van Sama Lukonde's voorganger telde nog 66 leden, onder wie 13 vrouwen. Vier op de vijf ministers zijn nieuwe namen en de gemiddelde leeftijd is 47 jaar.

In de nieuwe regering zitten veel nieuwe namen, maar ook getrouwen van de Katangese zakenman Katumbi en de vroegere krijgsheer Jean-Pierre Bemba, ook al een rivaal van Kabila. Met die voormalige oppositieleiders haalde Thisekedi de banden aan, om de macht van Kabila te breken. 

Zo hebben twee vertrouwelingen van Bemba, Eve Bazaïba en Jean-Jacques Mbungani, belangrijke posten van enerzijds Milieu en anderzijds Volksgezondheid gekregen. Een medestander van Katumbi, Christophe Lutundula, kreeg dan weer Buitenlandse Zaken toegewezen. Katumbi en Bemba zelf nemen niet deel aan de regering. Zo behouden ze de nodige autonomie en afstand, voor mochten ze bij nieuwe verkiezingen over twee jaar als uitdagers van Tshisekedi willen optreden.   

Tshisekedi is twee jaar aan de macht. Na het als repressief bestempelde beleid van Kabila beloofde hij beterschap. Politieke gevangenen werden inderdaad massaal vrijgelaten en het leek aanvankelijk de goede weg op te gaan met de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. Maar intussen krijgt Congo weer scherpe kritiek van mensenrechtenorganisaties, die spreken van een opstoot van repressie en geweld in het land.