"Separatismewet" leidt tot ophef in Frankrijk: twee Franse moslims getuigen

Begin oktober vorig jaar leidde een speech van president Emmanuel Macron waarin hij over de islam praat als "een geloof dat in crisis is over de hele wereld", tot beroering in Frankrijk. Twee weken nadat een terrorist twee mensen had aangevallen met een mes vlak bij de kantoren van het satirische blad Charlie Hebdo, deed de president een plan uit de doeken om "islamistisch radicalisme" in te dijken. 

Daarin kondigde hij een wetsvoorstel aan dat onder meer strengere controles op buitenlandse geldstromen naar religieuze organisaties en meer beperkingen rond thuisonderwijs oplegde. Na de gruwelijke onthoofding van leerkracht Samuel Paty later in oktober, kwam het hele debat in een stroomversnelling terecht. 

Bekijk hier het verslag uit Terzake over de Franse reactie na de moord op Samuel Paty: 

Het wetsvoorstel haalde een grote meerderheid in de Nationale Vergadering, waarna het voor debat en stemming naar de Senaat ging. Die debatten werden deze week afgerond, en de Senaat keurde ook nog enkele controversiële amendementen goed. Zo zouden minderjarigen geen hoofddoek meer mogen dragen op publieke plaatsen en mogen gesluierde moeders niet meer deelnemen aan activiteiten op de school van hun kinderen. Al moet gezegd dat deze amendementen de finale stemming in het parlement waarschijnlijk niet zullen overleven. 

Opmerkelijk is dat er in het wetsvoorstel nergens letterlijk de religie "islam" of moslims vernoemd worden. Er bestaat echter weinig discussie over dat de focus voornamelijk ligt op "islamistisch extremisme", zo verklaart ook Amnesty International in een interview met VRT NWS. De organisatie noemt de wet stigmatiserend en discriminerend naar de Franse moslimgemeenschap. "Dit wetsvoorstel wekt bij ons bezorgdheid op omtrent sommige mensenrechten, zoals vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting."

Bekijk hier het gesprek met Amnesty International:

"De context van dit wetsvoorstel is enorm belangrijk. Ook al is de wet 'neutraal' geformuleerd, toch is duidelijk dat het vooral gaat over moslims en islam. We maken ons dan ook veel zorgen om de amendementen die in de Senaat zijn aangenomen." Voorts benadrukt Amnesty dat de voorbije twintig jaar de debatten rond het uiten van geloof vooral over moslims gingen: "Er zijn ook nog andere religies actief in Frankrijk, maar over hen gaat het debat niet." Amnesty vraagt dan ook dat "de meest problematische delen van de wet geschrapt worden."

Hanan Houachmi is een Frans-Marokkaanse moslima, geboren en getogen in Frankrijk. Sinds enkele jaren woont ze met haar gezin in Dubai, maar elk jaar keert ze verschillende maanden terug naar Frankrijk. Die terugkeer gaat niet altijd zonder slag of stoot, vertelt ze: "Ik herinner me nog klaar en duidelijk dat ik vlak na de aanslag op Charlie Hebdo in 2015 op straat liep met mijn dochtertje. Ik droeg mijn hoofddoek en werd aangestaard alsof ik een medeplichtige was van die vreselijke aanslag. Dat is een zware last om te dragen."

Bekijk hier de getuigenis van Hanan Houachmi: 

Ze vertelt teleurgesteld te zijn in haar land: "De meeste moslims in Frankrijk hebben ouders die immigrant waren. Zij kwamen naar een land van 'égalité, fraternité et liberté', wat voor hen een beter leven zou moeten zijn. Maar vandaag worden die basisrechten in gevaar gebracht."

Voor haar ligt de oplossing in het praten met elkaar, en elkaars verschillen te accepteren: "Wij zijn niet enkel moslims, wij zijn mensen. Ik ben Hanan, ik heb een persoonlijkheid en ik heb interesses. Het is triest dat mijn hoofddoek er voor zorgt dat niemand nog de mens er achter ziet."

De Imam van Drancy, Hassen Chalghoumi, is daarentegen wel akkoord met het plan van president Macron: "Deze wet is in mijn ogen niet tegen de moslims en islam gericht, maar wel tegen het islamisme, het vergif van de islam. Deze wet beschermt ons allemaal, ook de moslims, tegen die ideologie." Islamisme slaat op een politieke islam, die geen scheiding van Kerk en staat wil. 

Over het amendement dat werd goedgekeurd door de Senaat in verband met het verbod op het dragen van een hoofddoek voor minderjarigen, zegt hij het volgende: "De wet treft niet de volwassenen, wel de minderjarigen. En we hebben het recht niet misbruik te maken van een jong meisje. De Senaat is er ook om de moslims te beschermen."

Chalghoumi is dan ook sterk overtuigd dat de waarden van de islam compatibel zijn met die van de Franse republiek: "De islam is compatibel met humanistische waarden, zoals de gelijkheid van man en vrouw. Islamisme is dat niet. Vandaag voeren we in Frankrijk een strijd tegen terrorisme en islamisme, niet tegen moslims en de islam". De imam kreeg al verschillende bedreigingen nadat hij zich positief had uitgelaten over het wetsvoorstel. Hij zou volgens de overgrote meerderheid van de moslimgemeenschap in Frankrijk mee moslims stigmatiseren. 

Bekijk hier de getuigenis van Hassen Chalghoumi: