Mysteries ontrafeld: van wie was de oude schrijfmachine van Marie (11) uit Gent?

Marie Holemans (11) uit Gent kreeg enkele jaren geleden een oude schrijfmachine cadeau en wil nu weten wie de vorige eigenaar was. De zoektocht begint op een rommelmarkt en brengt ons terug naar de jaren 50 en 60. 

Radio 2 ontrafelt de hele zomer lang mysteries uit Vlaanderen en Brussel. Met de hulp van luisteraars en experten proberen we het antwoord te vinden op geheimzinnige verhalen.

Enkele jaren geleden kreeg Marie Holemans uit Gent een verjaardagscadeau van haar oom, die reporter is bij Radio 2. Hij gaf haar een vondst die hij op de rommelmarkt op de kop had getikt. Marie wil nu weten wie de oorspronkelijke eigenaar van het bijzondere voorwerp was. 

De schrijfmachine die Marie kreeg is er eentje van een Duits merk, Rheinmetall. Het gaat om een draagbare machine in een grote koffer. Opzoekingswerk leert dat het om het zogenaamde KST-type gaat. Dat is een Duitse afkorting voor "Kleinschreibmaschine mit Tabulator". Op basis van het serienummer blijkt dat de machine in Duitsland gemaakt is in 1956. 

De KST-Rheinmetall schrijfmachine uit 1956 van Marie

Het eerste spoor leidt naar de rommelmarkt waar de machine verkocht is voor ze aan Marie werd weggeschonken. Als de verkoper kan opgespoord worden, komt misschien ook naar boven wie de vorige eigenaar was. Radio 2 contacteert Christ Gillis uit de wijk Prinsenhof in Gent. Daar is elk jaar in september de grootste rommelmarkt van de stad. Er staan zo'n 400 kraampjes. Aan één van die kraampjes kocht de reporter de schrijfmachine tussen 2010 en 2013. Het is zoeken naar een speld in een hooiberg. 

Gillis kan de potentiële verkopers terugbrengen naar zo'n 50 mensen. "Ik ga ze allemaal mailen of opbellen", belooft Gillis. Het is hopen op een antwoord. 

De schrijfmachines van boekhandel Limerick

Een luisteraar tipt om Saar De Buysere van het schrijfloket U-brief te contacteren. Met die organisatie schrijft ze brieven voor andere mensen op schrijfmachines. De Buysere verwijst naar boekhandel Limerick in Gent. 

Ze hebben veel schrijfmachines, volgens mij verhuren ze er zelfs, ze weten zeker meer!

Saar De Buysere

De zaakvoerder van boekhandel Limerick, Soetkin Rigole, is verbaasd om een reporter te zien maar bevestigt dat er schrijfmachines te vinden zijn. Limerick heeft een kleine tentoonstellingsruimte waar een collectie staat opgesteld. 

De collectie schrijfmachines van schrijver W.F. Hermans in boekhandel Limerick
Visit Gent

"Ik nam de zaak 2 jaar geleden over en kreeg er een hele hoop schrijfmachines bij. Ze zijn erg bijzonder want ze waren vroeger van de Nederlandse schrijver W.F. Hermans. Hij schonk ze weg aan een museum maar toen dat sloot heeft boekhandel Limerick de collectie overgenomen."

Het is de grootste collectie van de Lage Landen: er staan 160 oude schrijfmachines

Soetkin Rigole, zaakvoerder van boekhandel Limerick

De collectie is te bezoeken tijdens de openingsuren van de boekhandel. Er staan allerlei merken: van Olivetti's over Remingtons tot Underwoods, een Rheinmetall is er niet bij. "De reparateurs waren echte experten, misschien weten zij meer?", denkt Rigole. "Ik ga op zoek naar hun contactgegevens."  

Het naamplaatje

Het is opnieuw wachten op informatie. Gelukkig geeft ook de schrijfmachine zelf geheimen prijs. Op de achterkant hangt een sticker die eerder niet was opgevallen. Daarop staat een naam, een adres en telefoonnummer in Gent. 

Het naamplaatje op de achterzijde van de schrijfmachine

Het veldonderzoek

De Brabantdam in Gent is een winkelstraat met vooral heel wat klerenwinkels. Op nummer 24 is er niet langer een zaak die "Modern Office" heet. Er worden nu donuts verkocht door Yassine en Chaimae Akhayad. Ze hebben er recent de zaak "Dreams Donuts" geopend. Weten ze iets over "Modern Office"? 

"Er zijn geen archiefkasten meer in het gebouw en er liggen geen documenten. Het is een oud pand maar sporen naar schrijfmachines zijn er niet", verklaart Yassin.  Ook Chaimae weet niets over de vorige zaakvoerders of uitbaters. "Ik wil nu ook wel graag weten hoe het afloopt", lacht ze. 

De mannen van "Modern Office"

Luisteraar Mariette Van De Velde weet wel meer over "Modern Office". "Het was een bedrijf in Gent dat handelde in schrijfmachines", verklaart ze. Van De Velde spreekt uit eigen ervaring want ze werkte bijna een halve eeuw bij zeepproducent Christeyns in Gent, in het begin ook met schrijfmachines. Ze zag er soms ook mensen van "Modern Office" passeren. 

De schrijfmachine van Marie komt niet uit de zeepfabriek. "Wij werkten er niet op draagbare modellen. Onze machines waren van het merk Olympia en ze waren erg zwaar", weet Van De Velde nog. Ze vermeldt ook de naam Vlerinck als eigenaar van "Modern Office". Mogelijk weet hij meer.  

Alle sporen leiden naar Pierre

Boekhandel Limerick neemt contact op en laat weten dat 1 van de restaurateurs van de collectie schrijfmachines daar Pierre Vlerick heet en verder moet kunnen helpen. De naam lijkt verdacht veel op wat Mariette Van De Velde liet vallen. De bevestiging komt er via luisteraar Marnix Aelman. Hij heeft nog voor "Modern Office" gewerkt. Pierre Vlerick was er toen zijn baas. 

"Het is zeker zo dat het draagbaar model van Rheinmetall bij ons verdeeld werd, vooral aan particulieren. Als er iets serieus mis mee was dan keek Pierre er zelf naar", zegt Aelman. Of er archieven zijn waar meer info in zou kunnen zitten, weet hij niet. "Misschien heeft Pierre nog iets liggen?"

Het personeel van "Modern Office" met links bovenaan Pierre Vlerick en rechts onderaan Marnix Aelman in 1969

Restaurateur in het GUM

Alle aandacht gaat nu naar Pierre Vlerick. Hij zou, volgens de informatie van boekhandel Limerick, actief zijn als restaurateur bij het Gents universitair museum (GUM) om er oude machines te repareren. Een telefoontje naar woordvoerder Michaël Mariën, boort alle hoop meteen de grond in. 

"Ik vrees dat je te laat bent", zegt Mariën. Pierre Vlerick blijkt vrij recent overleden te zijn. Mariën legt contact met dochter Veronique Vlerick. Zij is bezig met het huis van haar vader leeg te maken. 

Een eerbetoon aan tovenaar Vlerick

Veronique is trots op wat haar vader verwezenlijkt heeft. En, ze heeft een bijzondere band met "Modern Office": haar vader en moeder leerden elkaar er zelfs kennen. "De vonk is overgeslagen in een gangetje in het gebouw toen ze er tegen elkaar opgebotst zijn", lacht Veronique. "Of dat geloof ik toch graag." Ze werkte ook zelf enkele jaren op de kantoren van "Modern Office".    

De zoektocht naar oude verkoopsdocumenten levert mooie herinneringen op maar geen resultaten. "Ik denk dat de archieven van "Modern Office" niet langer bestaan. Mijn vader heeft ze volgens mij zelfs nooit gehad."

Pierre Vlerick in het reparatieatelier van "Modern Office" in 1969

De ultieme oproep

Alle onderzochte sporen leveren niets op. Er melden zich geen mogelijke verkopers of vorige eigenaars. Er komt een ultieme oproep op Radio 2. Er lopen verschillende reacties binnen. 

De waarheid hoeft niet altijd aan het licht te komen, laat het aan de verbeelding over! 

Luisteraar Peter Van Lijsebetten

Luisteraar Peter Van Lijsebetten vindt het niet erg dat dit mysterie onopgelost dreigt te blijven. "Geef de kracht van de verbeelding vrij spel! Misschien was de schrijfmachine van een Russische spion of een Gentse edelvrouw?" Van Lijsebetten stelt voor om met koffie en thee een oude brief na te maken. Zo'n vaart loopt het niet. Er komt ook een geloofwaardigere tip binnen. 

"Ik dacht meteen: dit is mijn machine!"

Richard Lamarq beweert dat we op zoek zijn naar hem. Hij kocht in de jaren 50 een schrijfmachine om naar school te gaan én om er zijn internationale reizen op voor te bereiden. "Ik was gids en moest die reizen ook plannen. Een schrijfmachine was een must toen." 

Beluister de reportage met Richard Lamarq of bekijk eronder het filmpje

Videospeler inladen...

Lamarq is zeker dat de schrijfmachine ooit van hem was. Alle sporen in het verhaal lijken dat te bevestigen. "Een paar jaar geleden heb ik de factuur nog gezien. Ik heb ze gezocht maar niet meer teruggevonden." Het serienummer controleren, kan dus niet meer. 

Ik start misschien wel met het maken van een gidsroute in Gent, op de schrijfmachine! 

Marie Holemans

Is Marie tevreden met het antwoord op haar mysterie? "Ik vind het heel leuk om te weten dat zoveel mensen plezier hebben gehad aan alle teksten die er op mijn typemachine zijn geschreven. Ik denk zelfs dat ik het binnenkort ook eens uitprobeer, met een gidsroute in Gent", lacht ze. 

Bijzondere dank aan Christ Gilles, Veronique Vlerick, Richard Lamarq en alle luisteraars. Zonder hen bleef dit mysterie onopgelost. 

Meest gelezen