Extra maatregelen op komst tegen "staatsgesponsorde smokkel" door Wit-Rusland, maar geen Europees geld voor grensmuur
De Europese Unie zal bijkomende maatregelen nemen tegen Wit-Rusland als de regering van president Loekasjenko migranten en vluchtelingen naar Europese lidstaten blijft sturen. Maar er zal geen Europees geld gaan naar de bouw van een fysieke grensafsluiting aan de grens met Wit-Rusland, zoals verschillende lidstaten hadden gevraagd.
"Staatsgesponsorde smokkel", noemde Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het beleid van de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko tijdens een persconferentie na afloop van de Europese top van staatshoofden en regeringsleiders in Brussel.
De Europese leiders bogen zich onder meer over migratie, met als meest acute problemen de vele asielaanvragen in de zuidelijke lidstaten en de ongelijke verdeling van opvang en meer recent het stijgend aantal migranten en vluchtelingen aan de oostelijke grens met Wit-Rusland.
De voorbije maanden zagen Litouwen en Polen het aantal migranten en vluchtelingen aan hun grens met Wit-Rusland oplopen. Volgens de Europese Unie lokt president Loekasjenko die mensen met visa naar zijn land en zet hen dan over de grens met de Europese Unie, enkel en alleen uit wraak voor Europese sancties tegen hem en zijn entourage wegens de omstreden presidentsverkiezingen van 2020.
De Europese Unie nam na die "wraakactie" opnieuw sancties tegen het regime van Loekasjenko en zal dat blijven doen zolang Wit-Rusland mensen over de grens blijft zetten, liet Von der Leyen verstaan. Die sancties zullen mogelijk ook uitgebreid worden, zei ze, niet alleen tegen individuen, maar ook tegen "entiteiten en bedrijven".
Volgens Von der Leyen belooft Wit-Rusland ook aan steeds meer landen visa voor wie naar Wit-Rusland wil komen. De Europese Unie zal dan ook meer met deze landen samenwerken in een poging om daar een einde aan te maken, stelde Von der Leyen.
Voor de top hadden 12 lidstaten om strengere maatregelen aan de Europese buitengrenzen gevraagd en wat de grens met Wit-Rusland betreft, beschouwen ze het als een prioriteit dat er een fysieke grensafsluiting komt tussen de Europese lidstaten en Wit-Rusland, betaald met geld uit het Europese budget.
Maar Von der Leyen antwoordde stellig dat er geen Europees geld zal gaan "naar prikkeldraad en muren".
VN tikt EU en Wit-Rusland op de vingers
Intussen roepen de Verenigde Naties de Europese Unie en Wit-Rusland op om dringend actie te ondernemen aan de grens tussen de unie en het land. Mensenlevens staan er op spel, volgens het VN-Vluchtelingencommissariaat UNHCR zijn er de voorbije maanden al zeker 8 doden gevallen.
Mensen zitten er in zeer moeilijke omstandigheden vast en met de winter op komst lijken die omstandigheden alleen maar erger te zullen worden, stelt UNHCR. "Ze worden gegijzeld door een politieke impasse die nu moet worden opgelost."
Dialoog met Polen
Gisteren werd op de Europese top ook gediscussieerd over het groeiende dispuut tussen Polen en de meeste andere lidstaten over de verhouding tussen het Poolse nationale recht en het Europese recht. Na afloop van de eerste dag van de top was al duidelijk dat die discussie weinig resultaten had opgeleverd.
Uit de persconferenties vandaag na afloop van de top valt af te leiden dat er een consensus is om vooral de politieke dialoog met Polen voort te zetten. Vooral de Duitse bondskanselier Angela Merkel benadrukte de noodzaak daarvan. Ze verwees naar het verschil tussen Polen, dat "zijn nationale identiteit nog aan het definiëren is" en vele andere lidstaten die al sinds de Tweede Wereldoorlog een democratie zijn.
De Franse president Emmanuel Macron liet wel verstaan dat de andere lidstaten nu "concrete stappen" van Polen verwachten die moeten voorkomen dat de Europese Commissie alsnog tot maatregelen moet overgaan.
Merkel en Europees Raadsvoorzitter Charles Michel wezen er na de top op dat de discussie nu vooral gevoerd moet worden tussen de Europese Commissie en Polen. Commissievoorzitter Von der Leyen van haar kant zei dat de mogelijke maatregelen tegen Polen bekend zijn (ze heeft ze eerder deze week in het Europees Parlement uit de doeken gedaan): "We staan nu aan het begin van dat proces. (lees: dialoog, nvdr.)"