BEKIJK - "De inspecteur" krijgt vriendschapsverzoek van zichzelf: Hoe valse profielen op Facebook herkennen?
Alle getuigenissen die "De inspecteur" Sven Pichal ontvangt over vriendschapsfraude hebben één ding gemeen: de slachtoffers worden via sociale media of datingsites benaderd door onbekenden. In realiteit gaat het om valse profielen die vaak dezelfde gestolen foto’s gebruiken. Vooral op Facebook lijkt het probleem de spuigaten uit te lopen. Waarom onderneemt de socialemediagigant niet meer actie om gebruikers te beschermen tegen vriendschapsfraude?
BEKIJK - Zo poepsimpel was het om Sven Pichal een vals Facebookprofiel te bezorgen:
Hoeveel moeite doet Facebook om valse profielen op te sporen? Ethisch hacker Inti De Ceukelaire neemt de proef op de som en maakt een exacte kopie van het Facebookprofiel van "De inspecteur" Sven Pichal.
Na meer dan een halve dag nog altijd online
Een dag voor De Ceukelaire in de uitzending van "De inspecteur" te gast is, besluit hij een vals profiel aan te maken in naam van Sven Pichal. "Ik heb dezelfde naam en dezelfde foto gekozen. Alles is exact gekopieerd." Ook alle foto's die op het originele profiel staan worden overgenomen. "Ik ben vervolgens met mezelf beginnen te chatten en heb allerlei onbetrouwbare links doorgestuurd. Dat is intussen van gisterennamiddag geleden en het profiel staat nog altijd online."
En dat toont volgens De Ceukelaire aan dat er toch gaten zijn in de manier waarop Facebook valse profielen probeert te bestrijden. "De technologie die ze gebruiken, gaat waarschijnlijk een deel van de valse profielen wel herkennen. Maar dan gaat het eerder over profielen die massaal door grote oplichtingsbendes worden aangemaakt. Als ik individueel een vals profiel aanmaak, zal dat veel minder snel worden opgemerkt."
1,7 miljard valse profielen op 3 maanden tijd
Nochtans zegt Facebook dat ze wel heel hard werken om valse profielen offline te houden. In een geschreven statement aan de redactie van "De inspecteur" laat Facebook weten 35.000 werknemers en speciale technologie in te schakelen in de strijd tegen valse profielen.
Facebook geeft ook cijfers. Zo zouden ze 99,8% van alle valse accounts verwijderen nog vóór ze online komen. Goed voor zo'n 1,7 miljard profielen in het tweede trimester van 2021.
Ethisch hacker De Ceukelaire ontkent niet dat Facebook stappen onderneemt, maar volgens hem verdraaien ze de cijfers wel in hun voordeel. "Facebook zit in een tweestrijd", zegt hij. "Enerzijds willen ze vriendschapsfraude bestrijden, want het is niet goed voor hun imago. Anderzijds willen ze dat hun gebruikers met zoveel mogelijk mensen connecteren. Hoe meer vrienden ze hebben, hoe meer tijd ze gaan doorbrengen op het platform. En hoe meer tijd, hoe meer ze worden blootgesteld aan advertenties en dat brengt geld in het laatje."
Veel luisteraars vragen zich af of het zin heeft om valse profielen te melden aan Facebook. Volgens onze expert is dat sowieso een goed idee. "Een klacht indienen is belangrijk, omdat er dan tastbaar bewijs is. Maar er gevolg aan geven is niet altijd even makkelijk."
Noot van de redactie: Het valse profiel van Sven Pichal is intussen verwijderd. Rond 11.30 uur 's middags, meer dan 17 uur nadat het valse account online kwam, liet Inti De Ceukelaire aan de redactie weten dat Facebook het valse profiel heeft opgeschort. Het kan dat de veiligheidssystemen van Facebook daar zelf voor hebben gezorgd, al achten De Ceukelaire en inspecteur Sven Pichal het niet onmogelijk dat Facebook actie ondernomen heeft naar aanleiding van de uitzending woensdagochtend. "Ze wisten dat hun reactie vandaag op Radio 2 te horen zou zijn", zo vertelt Pichal. "Hun communicatiebureau heeft zeker meegeluisterd en bovendien heb ik tijdens de uitzending ook zelf het valse profiel gemeld, dus ook dat kan de trigger geweest zijn. In de vele verhalen die bij Radio 2 binnenkomen over vriendschapsfraude is die snelheid om profielen offline te halen helaas helemaal afwezig.
Hoe valse profielen herkennen?
Facebook doet dus niet voldoende om valse profielen te weren van zijn platform. Daarom is het belangrijk dat gebruikers weten hoe ze de profielen kunnen herkennen. Inti De Ceukelaire geeft enkele praktische tips:
- Check de foto."Krijg je een vriendschapsverzoek, klik dan met je rechtermuisknop op de foto en zoek hem in Google. Komt de foto vaak terug, dan gaat het waarschijnlijk om een gestolen foto."
- Check de gemeenschappelijke vrienden. "Om een vals profiel geloofwaardigheid te geven, gaan ze soms verschillende mensen uit eenzelfde vriendengroep toevoegen. Maar vraag dus aan je èchte vrienden of ze de persoon in kwestie kennen vóór je het profiel toevoegt."
- Vraag om een videogesprek. "Twijfel je, vraag dan of je eventueel een videogesprek met de onbekende vriend kan voeren. Zo kan je meteen checken of de profielfoto echt is. Maar let op, soms gebruiken oplichters toch hun eigen foto. Wees dus altijd voorzichtig."