Klimaatblog: Biden haalt uit naar China en Rusland, wereldwijd plan om methaanuitstoot sterk af te bouwen
Gisteren was de klimaatconferentie in het Schotse Glasgow aan haar tweede dag toe. Het wordt de conferentie van de waarheid genoemd, de laatste kans om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Steeds meer landen engageren zich om de uitstoot van methaan, het tweede broeikasgas na CO2, sterk te verminderen. De Amerikaanse president Joe Biden heeft uitgehaald naar de Russische en Chinese leiders omdat zij afwezig waren in Glasgow. Herlees het belangrijkste klimaatnieuws hier in onze blog van gisteren.
Van 31 oktober tot en met 12 november vindt in Glasgow de COP26, de 26e internationale klimaatconferentie van de Verenigde Naties, plaats. Bijna 200 landen komen er samen om te bespreken hoe we de klimaatdoelstellingen van Parijs kunnen halen.
Liveblog
Biden haalt uit naar China en Rusland
De Amerikaanse president Joe Biden heeft geen hoge pet op van de rol die China speelt in de onderhandelingen over het klimaat. Zoals bekend heeft de Chinese president Xi Jinping beslist om niet naar Glasgow af te reizen. "Dit is een enorm probleem en zij lopen ervan weg", zei Biden op een persconferentie in Glasgow. "Hoe kunnen ze zoiets doen en dat leiderschap opeisen?"
Ook de Russische president Vladimir Poetin kreeg een veeg uit de pan. "Idem voor Rusland en Poetin: de Russische toendra staat in brand en je hoort er Poetin niks over zeggen."
Al 100-tal landen in "methaanalliantie": "Kan opwarming met 0,2 graden afremmen tegen midden van de eeuw"
Volgens de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry hebben al ruim 100 landen zich aangesloten bij de "Global Methane Pledge", de alliantie om de uitstoot van methaan beter op te volgen en sterk te verminderen. Daarbij ook Brazilië, een grote uitstoter van methaan.
Het plan was opgestart door de VS en de EU. Zij beloofden midden september om de uitstoot van methaan tegen 2030 met 30 procent te verminderen tegenover het niveau van 2020. De jongste jaren is ook de methaanuitstoot steeds verder blijven stijgen. Bij de ongeveer 100 landen die zich al aansloten zou de top-10 van grootste methaanuitstoters zijn, met naast Brazilië en de VS ook Indonesië, Nigeria, Pakistan en Mexico. De tekst is wel niet wettelijk bindend. Volgens de VS dekt de steeds groter wordende "methaanalliantie" nu al ongeveer twee derde van de wereldeconomie.
Methaan is als broeikasgas veel krachtiger dan CO₂ maar het breekt wel sneller af in de atmosfeer. Het zou verantwoordelijk zijn voor ongeveer 30 procent van de wereldwijde opwarming, en is daarmee het belangrijkste broeikasgas ná CO₂. Methaan komt vrij bij olie- en gaswinning, bij afvalverwerking, bij natuurlijke afbraakprocessen en in de veeteelt (denk aan de verteringsprocessen van gras bij koeien).
Een sterke daling van de methaanuitstoot zou de klimaatopwarming met 0,2 graden kunnen afremmen
Volgens een VN-rapport van mei zou een sterke daling de methaanuitstoot in de komende 10 jaar (met 45 procent), er tegen 2045 kunnen voor zorgen dat de temperatuursstijging dan 0,3 graden Celsius minder hoog ligt. Met wat nu op tafel ligt, zou dus gestreefd worden naar 30 procent reductie. Dat zou op zich goed moeten zijn voor 0,2 graden minder opwarming tegen 2050. Da's best wel de moeite, want elk tiende van een graad telt mee. Momenteel zit de wereldwijde opwarming aan 1,1 graden tegenover de periode 1850-1899, het streefdoel van Parijs is nog altijd om de opwarming te beperken tot anderhalve graad.
Vandaag nog presenteerde de VS scherpere ambities om de methaanuitstoot bij het winnen van olie en gas af te bouwen. "We moeten snel handelen. Methaan is het laaghangend fruit", zei Europees Commissievoorzitter Von der Leyen daarover, een verwijzing naar het feit dat daar snel en met relatief weinig moeite winst voor het klimaat geboekt kan worden.
Kritiek op leiders die met privéjet naar klimaattop afreizen: “Grootste vervuilers houden eigen privileges in stand”
Veel regeringsleiders en beroemdheden zijn met hun privévliegtuig afgereisd naar de klimaattop in Glasgow. Volgens Britse media gaat het inmiddels al om zo'n 400 toestellen, en dat stuit op heel wat kritiek. Onder meer de Britse premier Boris Johnson en de Amerikaanse multimiljardair Jeff Bezos vlogen naar Schotland met privéjets om er over de klimaatverandering en de toekomst van onze planeet te praten.
Volgens Jan Mertens, voorzitter van denktank Oikos en columnist bij MO*Magazine, is die kritiek terecht. “Elke politicus zou de kans moeten grijpen om niet hypocriet te zijn. Ongeveer 1 procent van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor 50 procent van de wereldwijde luchtvaartemissies. Het komt slecht over als er dan plots 400 privéjets landen. Bovendien missen leiders zo de kans om draagvlak te verbreden. Sommige ministers nemen de trein, en dat is goed. Maar niet iedereen kan dat natuurlijk”, zegt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1.
"President Joe Biden vliegt met zijn hele staf. Er zijn immers veel
veiligheidsrisico’s verbonden aan zijn trip. Maar er zijn aanwezigen die het wel anders zouden moeten doen. Personen zoals multimiljardair Jeff Bezos nemen dat vliegtuig echter niet per se uit slechte wil. Ik vermoed dat het voor velen van hen gewoon erg vanzelfsprekend is geworden."
Toch begrijpt Mertens de verontwaardiging: “De tijd van bla bla bla is voorbij. Iedereen moet mee op de boot van de energietransitie springen, ook de meest kwetsbare gezinnen. Door met een privéjet te arriveren, lijkt het wel alsof de grootste vervuilers hun eigen privileges in stand houden. Zij moeten de maatschappij er net van overtuigen dat de grootste vervuilers ook de grootste lasten zullen dragen. Dat kunnen ze bijvoorbeeld door middel van een veelvliegtaks: mensen die vaak vliegen, moeten meer betalen."
En dan is er nog het argument dat vergaderingen evengoed online kunnen doorgaan. Maar dat nuanceert Mertens: “Vergaderen kan redelijk goed online, maar onderhandelen vergt een andere dynamiek. Fysiek vergaderen is echt een meerwaarde. Als de onderhandelaars in hun beleid geloofwaardige maatregelen treffen om emissies tegen te gaan, maakt dat hun vliegreis misschien ook iets aanvaardbaarder."
Beluister het gesprek met Jan Mertens in "De wereld vandaag":
Honderden privé-jets op klimaattop: “Elke deelnemer had deze top moeten aangrijpen om niet hypocriet te zijn”
Boris Johnson: "Beetje vooruitgang geboekt, maar mogen geen valse hoop koesteren"
Nu de tientallen staats- en regeringsleiders in Glasgow elk de conferentie hebben toegeproken, nemen de volgende dagen de onderhandelaars de fakkel over. De Britse premier en gastheer Boris Johnson zei dat "we ons moeten wapenen tegen valse hoop, en zeker niet mogen denken dat de klus geklaard is. Want dat is niet zo, we hebben nog een lange weg voor de boeg."
Johnson voegde er wel aan toe: "Maar dat alles neemt niet weg dat ik voorzichtig optimistisch ben." (foto onder: Johnson die 1,5 uitbeeldt, naar het doel van de COP26 om de opwarming te beperken tot anderhalve graad Celsius).
Chinese onderhandelaar: "Akkoord over koolstofmarkt is mogelijk"
De Chinese klimaatonderhandelaar Xie Zenhua denkt dat er in Glasgow een akkoord kan komen over de zogenoemde koolstofmarkten. Dat is een belangrijk uitwisselingssysteem waarbij landen met te veel uitstoot, uitstootrechten kunnen kopen van andere landen die rechten over hebben.
Het oude akkoord moet vernieuwd worden, maar dat moet gebeuren op een manier zodat er geen fraude of dubbeltellingen mogelijk zijn. Een goed akkoord is dus heel belangrijk.
Tegelijk zei Xie dat de wereld zich misschien niet te hard moest vastpinnen op die anderhalve graad. "We moeten ernaar streven, daar is een consensus over. Laten we die niet breken. Misschien is het verstandiger om gewoon zo hard als mogelijk te streven naar anderhalve graad."
Volgens het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 moeten we de opwarming van de aarde tot "ruim onder de 2 graden houden, en liefst op anderhalve graad."
China, 's werelds grootste uitstoter van broeikasgassen, heeft zijn eerdere ambities voorlopig niet aangepast. Het wil "pieken met de uitstoot van CO₂ voor 2030 en klimaatneutraal worden tegen 2060. "Dat is al heel ambitieus," zei Xie daarover. China is voor zijn energieproductie nog altijd voor een groot deel afhankelijk van steenkool.
Een wereld zonder vleesindustrie, met sprekende kippen, of een terugkeer naar de wilde natuur?
50 Vlaamse schrijvers blikken enkele decennia vooruit: hoe zal de wereld veranderd zijn onder invloed van de klimaatproblemen? Saskia de Coster, Aya Sabi, Fikry El Azzouzi, Wanne Synnave en Carolina Maciel de França stellen zich de wereld over 50 jaar voor, naar aanleiding van de klimaattop.
Lees hier het volledige artikel:
De Croo: "We moeten het samen doen, of we zullen de strijd niet winnen"
Windenergie op zee en groene waterstof. Dat zijn enkele van de milieuvriendelijke energievormen waar de federale regering op inzet, zo heeft de Belgische premier Alexander De Croo net nog eens benadrukt tijdens zijn toespraak voor de VN-klimaatconferentie. De Croo zei ook dat de Belgische bijdrage aan het internationaal klimaatfonds – om armere landen te helpen in de strijd tegen klimaatverandering – met 60 procent omhoog gaat. België zal ook 200 miljoen euro bijdragen in de strijd tegen ontbossing.
De Croo begon zijn toespraak met het schetsen van de hoogdringendheid voor actie, nu er zich steeds meer weersextremen en natuurrampen voordoen. Ook in België, verwees hij naar de overstromingen van juli. "Vroeger was het iets wat we op tv zagen, nu gebeurt het bij ons. Er stierven 41 mensen door de overstromingen, de eerste burgerslachtoffers van de klimaatverandering in ons land."
Andere grote economieën zouden Europa’s klimaatambities moeten volgen, zei hij. “Dit gaat over het beschermen van leefgemeenschappen, het bouwen van een nieuwe economie, het creëren van nieuwe jobs, het opnieuw aanknopen met een groene economische groei.”
Deze nieuwe economie moet inclusief zijn: “We moeten ervoor zorgen dat iedereen aan boord is. De klimaattransitie is niet enkel iets voor mensen uit rijkere landen, want in dat geval zouden we falen.” We moeten samen de klimaatcrisis het hoofd bieden, of we zullen de strijd niet winnen, zei de premier nog, vooraleer hij opriep om concreet actie te ondernemen in Glasgow. “Na de speeches en ambities is het tijd voor actie. De politieke wil moet er komen, daarvoor zijn we hier in Glasgow. Laten we die wil vinden en beginnen met het tij te keren.”
Bekijk hier de toespraak van Alexander De Croo: "We moeten meer doen. En het moet hier gebeuren, in Glasgow."
Japan maakt 10 miljard dollar vrij voor de groene omslag in Azië
Tijdens zijn toespraak op de COP26 heeft de Japanse premier Fumio Kishida tot 10 miljard dollar steun beloofd voor de groene omslag in Azië, weg van koolstof. Tegelijk zal Japan ook zijn bijdrage aan het internationale klimaatfonds verdubbelen. Kishida stelde geen nieuwe emissiereducties voor, maar Japan had eerder al beloofd om klimaatneutraal te worden tegen 2050. Daarvoor wil het zoveel mogelijk inzetten op hernieuwbare energie.
Japan wil ook zijn bijdrage leveren tot het reduceren van de methaanuitstoot. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO₂ , maar blijft veel minder lang in de atmosfeer hangen.
EU maakt elk jaar 1 miljard vrij om ontbossing te stoppen
De Europese Unie heeft beslist om elk jaar 1 miljard euro vrij te maken om regenwouden en bossen beter te beschermen. De beslissing maakt deel uit van het akkoord dat pas is gesloten om tegen 2030 de wereldwijde ontbossing definitief te stoppen.
De EU gaat het engagement alvast aan voor de komende vijf jaar. 250 miljoen gaat naar landen in het Congo-bassin in centraal-Afrika. "We moeten beter luisteren naar de oorspronkelijke inheemse bewoners en ook beter samenwerken met producenten, handelaars en consumenten, om de ontbossing te stoppen", zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
Ook Groot-Brittannië, Noorwegen, de VS en Japan zijn grote donoren. In totaal omvat het bossenhulppakket ruim 10 miljard euro aan publiek geld.
Groenland wil toetreden tot klimaatakkoord van Parijs en inzetten op waterkracht
De regering van Groenland heeft gezegd dat ze het proces in gang heeft gezet om toe te treden tot het klimaatakkoord van Parijs. Groenland telt een bevolking van 57.000 mensen en valt onder Denemarken, al heeft het voor sommige domeinen eigen beslissingsrechten.
Groenland wil niet per se inzetten op emissiereducties, maar wel op alternatieve energiebronnen, zoals waterkracht. Groenland kennen we van de gigantische ijskap die in sneltempo aan het smelten is. Het eiland is rijk aan mineralen en verschillende spelers hebben er een oogje op. Maar Groenland geeft hen alvast een schot voor de boeg: het wil een verbod heffen op toekomstige olie- en gasexploitatie.