Staatssecretaris Mahdi wil dat Polen migranten aan Wit-Russische grens binnenlaat, zodat ze asiel kunnen aanvragen

Hoe moet de Europese Unie omgaan met de duizenden migranten die aan de grens tussen Wit-Rusland staan om via Polen de Unie binnen te komen? Het bezorgt Europese politici kopbrekens, omdat de situatie met de winter in het vooruitzicht uit de hand dreigt te lopen.

De migranten, meestal afkomstig uit het Midden-Oosten, worden door het regime van de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko al maandenlang doelbewust met het vliegtuig naar Wit-Rusland gehaald, waar ze op weg worden gezet naar de grenzen met de Europese Unie. 

Het regime in Minsk zet zo de Europese grenzen onder druk, als een vergelding tegen de EU, dat sancties heeft ingesteld tegen Wit-Rusland. Dat ziet ook staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) onder ogen. “Vandaag zit je in een situatie waarin Wit-Rusland misbruik maakt van migranten en ze in grote groepen richting Europa stuurt.”

Mahdi merkt hierbij op dat het Europees Hof vorig jaar wel een arrest geveld heeft waardoor landen in bepaalde omstandigheden mensen kunnen terugsturen als ze gebruikt worden in het kader van een oorlogsvoering. 

Maar hoe moet Europa hier nu mee omgaan? De 2.000 à 3.000 mensen die nu aan de grens zitten, moeten volgens Mahdi Polen binnen kunnen. “Ze moeten effectief de mogelijkheid krijgen om een asielaanvraag in te dienen. Dat moet kunnen gebeuren eens ze in Polen zijn.”

In de huidige situatie, waarin mensen - onder wie vrouwen en kinderen- dreigen te sterven als ze er blijven zitten, “moet je doen wat je moet doen”, zegt Mahdi. “Namelijk ervoor zorgen dat dossiers snel behandeld worden. En dan moet je effectief zorgen voor een asielaanvraag op Europees grondgebied.”

"Alleen moet je het systeem zien op te lossen wanneer ze toekomen in een grote groep in de EU, en ik verwijs opnieuw ik naar het arrest van het Europees Hof van vorig jaar, waarin duidelijk wordt aangegeven dat er momenten zijn waarop landen redelijkerwijze hun grenzen kunnen sluiten als er sprake is van een conflict.”

Speel je hierdoor niet in de kaart van Loekasjenko? Volgens Mahdi is de huidige situatie vooral het bewijs dat de Europese Unie werk moet maken van een Europees asiel- en migratiebeleid, mét grensbewaking. “En dat is geen probleem, als mensen via grensposten de mogelijkheid hebben om ergens een asielaanvraag in te dienen.”

Het grote probleem is volgens Mahdi namelijk dat er nu geen enkele - of heel weinig - controle is op wie er de EU binnenkomt en buitengaat. “De realiteit is ook dat tweederde van de personen die asiel aanvragen in Europa geen nood blijken te hebben aan bescherming en daarom teruggestuurd moeten worden en waarvan 20 procent maar effectief terugkeert naar hun land van herkomst. Dus het systeem is kapot.”

Om het systeem te fiksen, houdt Mahdi een pleidooi voor een Europees Asiel- en Migratiepact. Hoewel daar al lang over gesproken wordt, moet dat er nu zo snel mogelijk komen, zegt Madhi, “want dat zorgt voor sterke buitengrenzen, betere controle en een beter terugkeerbeleid omdat ik niet met ieder land van herkomst apart moet onderhandelen, maar dat Europa dat gezamenlijk doet en sanctioneert.”

En om de huidige problemen in de toekomst op te lossen, pleit Mahdi ervoor om de Europese buitengrenzen te versterken, zodat er controle is op wie er binnenkomt en waar. Daarnaast wil Mahdi landen die samenwerken met Wit-Rusland daarvoor ook sanctioneren. “Anders blijft het systeem duren.”