Klimaatblog - "Alle landen willen de opwarming onder 1,5 graad houden, maar met dit akkoord lukt dat niet"

De opwarming van de aarde heeft nu al zware gevolgen voor veel armere landen. Ze hadden gehoopt dat de klimaattop in Glasgow hen een reddingsboei zou bieden. Vooral in de vorm van geld, om de klimaatcrisis aan te pakken en de schade te herstellen. Maar daar kwam weinig van in huis. "Ik ben niet teleurgesteld, ik ben woest" zei de vertegenwoordiger van Bangladesh na afloop. Ook andere landen die vrezen onleefbaar te worden zijn niet blij. Zij noemen de top mislukt. Lees hier hun reacties in detail:

Het is niet de grote doorbraak maar het is ook geen maat voor niks, zegt gewezen directeur-generaal Klimaat van de Europese commissie Jos Delbeke in "De zevende dag". "We komen van meer dan 3 graden opwarming en gaan naar rond de 2 graden. Dat is wel een substantiële stap. Er zijn in de marge van deze conferentie ook heel wat deals gesloten die heel zinvol zijn, over ontbossing, het terugdringen van methaan, de afbouw van steenkoolcentrales, ... Dat is hoopgevend, want dit gaat over concrete toepassingen."

Dat steenkool voor het eerst vernoemd wordt in het klimaatakkoord is opmerkelijk. Maar Delbeke is niet verrast. "Dat is heel moeilijke materie. Er zijn in de wereld streken waar mensen alleen van steenkoolexploitatie leven. Dat is een sociaal en economisch probleem. Je kunt niet alleen zeggen: 'weg met steenkool'. De vraag is vooral: hoe gaan we alternatieve tewerkstelling creëren voor die mensen? Dat perspectief moet er zijn. We spreken hier vaak over arme landen."

Delbeke roept nu op tot "meer concreet beleid dat de uitstoot naar beneden brengt en minder verklaringen over wat we binnen 30-40 jaar gaan doen, te beginnen met Vlaanderen en België".

Voor het eerst in de geschiedenis worden steenkool en fossiele brandstoffen in een klimaatakkoord genoemd als bron van de opwarming van de planeet. Ook het streefdoel om de opwarming van de aarde onder de anderhalve graad te houden, blijft overeind.  Maar is het akkoord daarmee ook echt een succes? En vooral, is het genoeg? VRT NWS-journaliste Veerle De Vos analyseert:

In Glasgow zijn staatshoofden en regeringsleiders van zowat 200 landen tot een klimaatakkoord gekomen. Volgens de voorzitter van de top was het de laatste kans om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Maar maakt het echt een verschil, wat op zo’n klimaatconferentie beslist wordt? In dit artikel duiken we in het verleden en de beloftes die toen gemaakt zijn:

Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) is tevreden dat de onderhandelaars erin geslaagd zijn om toch een akkoord te bereiken op de klimaatconferentie in Glasgow. Dat zei hij vanmorgen in “De ochtend” op Radio 1. Tegelijk is de minister-president teleurgesteld dat het uiteindelijke akkoord afgezwakt werd, onder druk van China en India. "Ik heb zelf nog niet de kans gehad om het akkoord te lezen, maar als ik hoor dat landen als China druk uitgeoefend hebben om niets over steenkool in het akkoord te schrijven dan vind ik dat een gemiste kans."

Maar de Vlaamse regering krijgt ook zelf kritiek omdat ze de lat niet hoog genoeg zouden leggen. Het Vlaamse klimaatplan is gericht op 40 procent CO2-reductie tegen 2030, maar die ambitie ligt daarmee lager dan wat Europa vraagt. "De doelstellingen van Europa worden pas eind volgend jaar vastgelegd. Er is daar nog wel wat onderhandelingsmarge", benadrukt Jambon. "Vlaanderen is in heel Europa het meest dichtbevolkte gebied en heeft ook een zware industriële poot. We doen ook heel veel inspanningen op vlak van innovatie en technologie. De zaken die hier ontwikkeld worden, kunnen wereldwijd geëxporteerd worden. Op die manier dragen we ook bij."

Peter Wittoeck, de hoofdonderhandelaar van de Belgische delegatie op de klimaatconferentie van Glasgow, bevestigt dat China en India op het laatste moment aanpassingen hebben gevraagd aan de ambitie om steenkool "uit te faseren". "Maar ik zou niet zover gaan om te zeggen dat er van uitfaseren geen sprake is. Het was gisteren te vroeg, hoop ik dan, voor India en China om dat op papier te zetten. Op termijn moet het er gewoon van komen. Als we tegen het midden van de eeuw naar nulemissies willen gaan, is dat onvermijdelijk."

De komende twee jaar wordt er ook gepraat over klimaatschade en hoe rijke landen ontwikkelingslanden daarmee kunnen helpen, benadrukt Wittoeck. Dat dat nu nog niet concreet werd afgesproken, leidde tot "veel frustratie" bij ontwikkelingslanden. "Ze hebben dit naar eigen zeggen 'geslikt' omdat dit akkoord toch een belangrijke stap vooruit is."

Wittoeck is blij dat de doelstellingen en de vorderingen voortaan elk jaar politiek herbekeken zullen worden. Dat is nodig om die de gemiddelde opwarming van de aarde uiteindelijk te beperken tot 1,5 graad, zegt hij. "Want met wat nu op tafel ligt, zitten we nog eerder aan bijna 3 graden."

De Britse voorzitter van de VN-klimaatconferentie COP26, Alok Sharma, was duidelijk niet helemaal tevreden met het uiteindelijk bereikte akkoord. Hij werd zelfs even emotioneel toen hij zich excuseerde over de onderhandelingen over aanpassingen op het laatste moment. "Ik begrijp de diepe teleurstelling", zei hij, "maar het is noodzakelijk dat we de rest van het akkoord beschermen."

Hans Bruyninckx, directeur van het Europese Milieuagentschap, is niet tevreden met het eindresultaat van de klimaattop in Glasgow, zo zegt hij in "De ochtend" op Radio 1. "Dat schiet uitdrukkelijk tekort op vlak van concrete afspraken en ambities die moeten leiden tot de noodzakelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Dat zou tegen 2030 45 procent minder uitstoot moeten zijn. Met de ambities van deze top gaan we eerder een stijging krijgen van 10 procent of meer, dus daar kan je nooit tevreden mee zijn."

Ook is hij scherp voor het getreuzel op Vlaams en Belgisch niveau, zelfs als de politieke context moeilijk is. "Het is toch jammerlijk dat het telkens moet duren tot vlak voor of zelf op die top om tot afspraken te komen."

"Daarmee heb je geen sterke positie, ook niet binnen het Europese overleg. Wat vooral erg is, is dat die ambitietrein vertrokken is. Die ga je niet tegenhouden met een stuk van een land. Je mist daardoor ook kansen. De Belgische industrie en ondernemingen zouden een belangrijke rol kunnen spelen als het beleid ook mee wil."

"Alle landen blijven erbij dat de opwarming van de aarde onder 1,5 graad gehouden moet worden. Dat is opmerkelijk, want met wat er nu op tafel ligt, kan dat niet", legt VRT NWS-journaliste Veerle De Vos uit in "De ochtend" op Radio 1. "We weten nu al dat als deze maatregelen worden doorgevoerd de gemiddelde temperatuur op aarde tot boven de 2 graden stijgt en dat is een catastrofe."

"Dus wat is er gebeurd? Ze hebben dat doorgeschoven naar volgend jaar, naar de klimaattop in Egypte. De landen moet hun huiswerk opnieuw maken, ze moeten met meer ambitie naar de tafel komen, en dan gaan we dat volgend jaar en het jaar nadien regelen. We worden dus beter bij de les gehouden: in de plaats van nieuwe doelstellingen om de 5 jaar worden die nu elk jaar herbekeken. Maar iedereen zegt dat het moeilijk wordt, dat het aan een zijden draadje hangt, als we de volgende jaren niet meer ambitie tonen."

Bij milieu- en klimaatorganisaties wordt er voornamelijk wat teleurgesteld gereageerd op de inhoud van het klimaatakkoord. Politici lijken iets beter te kunnen leven met het compromis. Dit waren de eerste reacties: