Vervroegde vakantie en quarantaine: wat met de verblijfsregeling voor kinderen van gescheiden ouders?
De vervroegde kerstvakantie en de quarantaineplicht bezorgt veel ouders een punthoofd. Veel gescheiden ouders die een verblijfsregeling hebben voor hun kinderen vragen zich af hoe ze die extra week nu moeten regelen, en vooral hoe ze daarin onderling overeen kunnen komen. "Het is belangrijk om de communicatie open te houden en een compromis te zoeken dat goed is voor je kind, voor jou en voor iedereen", zegt scheidingsconsulente Isabelle Dewinkeler.
Vorige week besliste het Overlegcomité om de kerstvakantie in het kleuter- en lager onderwijs met een week te vervroegen. Concreet betekent dat dat de basisscholen vanaf maandag 20 december dicht zijn. Veel gescheiden ouders worden geconfronteerd met de praktische gevolgen van die maatregel. Op de redactie van VRT NWS krijgen we er meerdere vragen over, en de Gezinsbond bijvoorbeeld krijgt sinds het Overlegcomité dagelijks tientallen oproepen van mensen die het onderling niet eens raken over wat de maatregel betekent voor de verblijfsregeling van de kinderen.
Heel wat gescheiden ouders hebben een speciale regeling voor de vakanties. Soms worden die gelijk verdeeld, zodat de kinderen de ene week bij de ene ouder zijn, en de andere bij de andere ouder. Maar in veel gevallen is er een heel specifieke regeling. Wat nu, met die extra vrije week van 20 december? Is dat een gewone week en blijft alles zoals het was? Of is dat nu een schoolvakantieweek, en hoe moet die dan verdeeld worden?
Als de discussie inhoudt of dit al dan niet een schoolvakantie is, daar is geen eenduidig antwoord op, en al zeker geen wettelijk, stellen notarissen en familierechters. Dat hangt af van de precieze omschrijving in de verblijfsregeling, en als ouders daar onderling niet uit geraken, zal een rechter die omschrijving in de geest van de overeenkomst moeten interpreteren. Dat oordeel kan van geval tot geval verschillen.
Wel of geen vakantie?
"Juridisch gaat het voorlopig niet om een vakantie, maar om dagen waarop er geen school is", zegt Frederik Swennen, hoogleraar en decaan van de faculteit rechten aan Universiteit Antwerpen, in een reactie aan VRT NWS. "Overeenkomsten en vonnissen over de verblijfsregeling hebben doorgaans een afzonderlijke regeling voor die twee soorten onderwijsvrije dagen. Op dagen waarop er geen school is, loopt de gewone regeling door alsof er geen vakantie is. De meeste akkoorden en vonnissen bepalen dan specifieke uren voor de wissel."
"De kerstvakantie voor dit jaar bedraagt officieel nog altijd twee weken en gaat in op maandag 27 december. Het weekend voorafgaand aan de schoolvakantie maakt doorgaans deel uit van de verblijfsregeling voor de vakantie. Het Overlegcomité heeft daaraan niets gewijzigd. Het (corona-)KB van 28 oktober 2021 kan daar evenmin iets aan wijzigen omdat de gemeenschappen bevoegd zijn voor onderwijs. De Vlaamse Regering heeft na het Overlegcomité van 3 december 2021 ook geen formele beslissing gepubliceerd over de week voor de Kerstvakantie."
Swennen adviseert de Vlaamse regering om te bepalen dat de periode van 20 tot 24 december 2021 geen extra week vakantie is, maar dat het gaat om dagen waarop er geen school is. Dat vormt dan de sleutel voor ouders om te bepalen welke regeling van toepassing is.
Scheidingsconsulent: "Waar gaat het conflict écht over?"
Om te vermijden dat het voor de rechtbank komt, kan je er onderling proberen uit te geraken, maar dat is niet altijd zo eenvoudig. Beroep doen op een bemiddelaar kan soelaas bieden. "Het belangrijkste is om te achterhalen waar het conflict écht over gaat", zegt scheidingsconsulente Isabelle Dewinkeler in "De ochtend" op Radio 1.
"Gaat het effectief over de kerstvakantie, de coronaregels? Dikwijls gaat er een andere behoefte achter schuil, of een frustratie, die net door alle onzekerheden rond corona bovenkomen. Iemand voelt dat hij of zij die onzekerheden kan aangrijpen als middel om in conflict te gaan of een behoefte te laten spreken", zegt Dewinkeler.
Kopzorgen bij gescheiden ouders: "Niet gemakkelijk als je door quarantaine je kind 2 weken niet ziet"
Discussies over de praktische gevolgen van de coronacrisis duiken al bijna twee jaar op. De eerste lockdown, bij wie moesten de kinderen verblijven? Kon je het kind laten wisselen en wanneer dan? Nu komen er vragen over die vervroegde kerstvakantie, maar ook over de vaccinatie van kinderen en de quarantaineplicht.
"Het is moeilijk, we moeten daarin bekijken, wat is goed voor mijn kind, wat is goed voor mij, wat is goed voor ons allemaal?", zegt Dewinkeler. De quarantaineplicht is een moeilijke situatie voor gescheiden ouders. Daar is wel een duidelijk antwoord. Kinderen moeten in die situatie bij de ouder blijven waar ze waren op het moment dat de quarantaine begon, tot de quarantaine voorbij is.
De bereidheid om open naar elkaar te luisteren en te bekijken hoe je het samen kan oplossen, dat er voor ouders en kinderen een mooie oplossing is, is belangrijk.
Het is een geval van medische overmacht. Maar wat als je kind op je laatste dag bij de ene ouder in quarantaine moet, dan blijft het daar nog eens 10 dagen langer. Zo kan het lang duren voor het kind opnieuw naar de andere ouder kan. "Op dat moment is de communicatie tussen ouders van cruciaal belang", zegt Dewinkeler.
"Hoe kunnen we zo'n lange periode overbruggen? Kan je een compromis vinden met bijvoorbeeld Facetimen? Kan je die quarantaine compenseren door het kind daarna even wat langer bij de andere ouder te laten verblijven? De bereidheid om open naar elkaar te luisteren en te bekijken hoe je het samen kan oplossen, dat er voor ouders en kinderen een mooie oplossing is."
"Doe samen een beroep op een specialist"
Maar dat is niet makkelijk, erkent Dewinkeler. "Dat lukt niet altijd. Ook samenwonende ouders komen niet altijd overeen in beslissingen over kinderen." Wat kan je doen als je er met een bemiddelaar niet uit geraakt? "Ik adviseer meestal om samen een beroep te doen op een specialist en ook af te spreken om je samen aan de beslissing van die specialist te houden. In medische zaken kan dat bijvoorbeeld de huisarts zijn, in schoolkwesties het CLB, bij mentale problemen een psycholoog..."
In het geval van quarantaine volg je bijvoorbeeld wat de huisarts zegt. "Maar ook hier kan je dat met de nodige relativering bekijken. Als dat betekent dat je je kind daardoor drie weken niet kan zien, wat zijn dan mogelijkheden om in die periode contact te houden met je kind?"
Hoogleraar Frank Swennen voegt daar nog aan toe dat een wissel niet kan doorgaan tijdens een geattesteerde quarantaine of isolatie, vakantie of niet. Die dagen worden niet gecompenseerd voor de ouder bij wie de kinderen niet verblijven.
"Probeer rechtbank te vermijden"
Wat als het dan toch voor de rechtbank moet komen? "Het probleem is dat de beslissing dan aan de rechter is, en dan hangt het ervan af welke advocaat je hebt en hoe je je kan verdedigen", zegt Dewinkeler. "Aan de beslissing die door de rechter genomen wordt, heb je als ouder dan nog weinig in de pap te brokken. Dat vermijden is belangrijk, maar soms kan het niet anders."