Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) ziet strikter toe op nucleaire opkuis

De sluiting van onze kerncentrales mag dan al gepland zijn in 2025, de "opkuis" van de nucleaire productie zal tot ver voorbij de volgende eeuwwisseling duren. En vele miljarden kosten. De voorlopige raming gaat uit van ruim 40 miljard euro, gespreid over verschillende decennia.

Het principe is dat de vervuiler betaalt. Daarom moet Engie Electrabel geld opzij zetten om die toekomstige kost te dragen. Zodat die factuur niet wordt doorgeschoven naar de Belgische belastingbetaler. Er bestaat bij Engie dan ook een apart fonds dat die spaarpot, de zogenaamde "nucleaire provisies", beheert.

Dat fonds heet Synatom en zou op dit moment moeten beschikken over ongeveer veertien miljard euro. Alleen is dat geld niet zomaar beschikbaar. Ruim vier miljard is belegd in Luxemburg. En ruim negen miljard euro is uitgeleend aan...Engie zelf. Dat mag wettelijk. Drie vierde van het geld mag door Engie zelf gebruikt worden.

Aan die merkwaardige constructie wil Tinne Van der Straeten nu een einde maken. Want er is al langer ongerustheid over de beschikbaarheid van dat geld. Wat als Engie Electrabel het bijvoorbeeld zou doorsluizen naar Parijs, het hoofdkwartier van de groep? Of uitkeren aan aandeelhouders?

Het wetsontwerp van Van der Straeten bevat volgende elementen. Het geld dat in Luxemburg staat, moet "gerepatrieerd" worden naar een Belgische belegging. En de lening van ruim negen miljard moet Engie in schijven terugstorten aan Synatom. Tegen 2030 moet het volledige bedrag terugbetaald zijn. 

Daarnaast zal de bestaande Commissie voor Nucleaire Voorzieningen een sterker mandaat krijgen. Het moet een volwaardige regulator worden, die toeziet op belangrijke financiële beslissingen.  Ook op uitkeringen van dividenden. Die moeten vooraf worden goedgekeurd. Als dat niet gebeurt, dreigen er boetes. 

In een eerste reactie zegt Engie Electrabel akte te nemen van het voorstel en het te zullen analyseren. Het bedrijf zegt ook zich altijd te hebben gehouden aan zijn financiële verplichtingen. 

Het wetsontwerp van Tinne Van der Straeten was al lang in voorbereiding.  Het krijgt wel een speciale betekenis in deze periode van politieke hoogspanning, nu de regering definitief moet beslissen over de kernuitstap. 

Bij sommigen leeft de namelijk vrees dat de kosten van de nucleaire opkuis wel eens als pasmunt zouden kunnen worden gebruikt in dit dossier. Simpel gezegd: dat Engie alsnog overhaald zou kunnen worden twee reactoren langer open te houden, als het in ruil de factuur van de opkuis (deels) kan afschuiven op de overheid. Dit voorstel kan ook begrepen worden als een signaal aan Engie dat dat niet zal gebeuren. 

Het wetsontwerp van Tinne Van der Straeten wordt nu eerst besproken in de regering, in de loop van volgend (voor)jaar zou het naar het parlement moeten gaan.